10 bài học rút ra sau khi bơi cùng cá mập

Cá mập luôn được gắn liền với hình ảnh “kẻ săn mồi khát máu” của biển khơi, mọi người đều hình dung cá mập như những quái vật đáng sợ. Nhưng điều này có hoàn toàn đúng là sự thật?

Hãy trải nghiệm cùng Kait Hanson, một nhà văn tự do ở Hawaii và là “stylist” của CommuniKait, một trang web về phong cách sống và thương hiệu được thiết kế để truyền cảm hứng cho những người khác. Hanson rất thích khám phá các bãi biển và các đỉnh núi. Trong một bài viết về việc cô trải nghiệm bơi cùng cá mập mà không cần lồng bảo vệ sẽ cho chúng ta nhìn thấy những điều thực sự chưa biết về cá mập.

“Hãy để tôi làm rõ điều sau đây trước khi tôi bắt đầu – Tôi đã sợ bị cá mập tấn công kể từ khi tôi chuyển đến Hawaii cách đây nửa thập kỷ. Những gì tôi biết về những kẻ săn mồi trên biển này là những gì đã được thấy trên các chương trình truyền hình và phim ảnh, có thể tóm gọn bằng một từ duy nhất – vô cùng đáng sợ. Trong nỗ lực để xóa bỏ nỗi sợ hãi này, tôi đã làm một cái lồng bảo vệ khi đi lặn ở Hawaii vài năm trước đây. Nó có một tác động đáng kinh ngạc đối với tôi. Tôi thấy rằng sau khi làm như vậy, tôi càng muốn học hỏi và trải nghiệm nhiều hơn nữa.

Cuộc sống vẫn tiếp diễn và tôi đã rất bận rộn, nhưng vào đầu năm 2018, tôi đã tự nhủ bản thân sẽ phải vượt qua thử thách lớn – đó là tự do bơi lặn với cá mập mà không có lồng bảo vệ, không người bơi cùng, chỉ tôi và chúng. Vì vậy, khi đi du lịch đến Tahiti một vài tuần trước và tôi đã có cơ hội để làm việc đó khi ở 3 dặm ngoài khơi bờ biển Moorea với một nhà sinh học biển.

Dưới đây là những gì tôi đã học được từ trải nghiệm đầy thử thách đó và những điều bạn nên biết trước khi có thử nghiệm tương tự.

1. Hầu hết những gì tôi biết về cá mập đều là sai

Tôi lên tàu cho chuyến thám hiểm trên biển Moorea với nhà sinh học biển Matthieu Petit và câu hỏi đầu tiên của tôi là “Vậy, những kẻ này sẽ ăn thịt tôi vào bữa trưa à?” Anh mỉm cười, nhưng không phải vì nó đáng cười mà bởi anh cảm thấy bất lực với việc cố gắng xua tan “hình tượng” mà truyền thông đã tô vẽ về cá mập.

“Tôi muốn mọi người biết sự thật thực sự, đó không phải hình tượng con quái vật ăn thịt người chỉ vì bữa sáng đã lan truyền thông qua phim ảnh và các phương tiện truyền thông hay sự kích động sau mỗi tai nạn (rất hiếm) liên quan đến cá mập.” Theo tổ chức quốc tế thống kê về những vụ tấn công cá mập cho hay trong năm 2017 chỉ có 5 cuộc tấn công bởi cá mập gây tử vong trên toàn thế giới.

2. Cá mập đang biến mất ở tốc độ đáng báo động

Cứ mỗi ba giây có một con cá mập bị giết hại trên thế giới. “Đây là một trong những vấn đề lớn nhất trong thế giới đại dương tại thời điểm hiện tại”, Petit giải thích. “Cá mập có lẽ là loài vật quan trọng bậc nhất sống trong các đại dương, tuy việc làm cho chúng biến mất có thể để lại những hậu quả không thật sự rõ ràng nhưng điều này đang diễn ra rất mạnh mẽ ở cấp độ toàn cầu”. Những thông tin này thật sự gây sửng sốt.

3. Cá mập không phải là kẻ “xấu xa”

Tôi muốn biết lý do tại sao cá mập có được vai diễn “xấu xa” này trong các bộ phim và chương trình truyền hình trong khi chúng thực sự không có các đặc điểm này.

“Xấu xa là một từ dùng để mô tả một số hành vi của con người hơn là hành vi của động vật, nhưng quả thực chúng là những kẻ cơ hội”, Petit giải thích. Bằng cách nhắm vào các loài động vật yếu, bị bệnh hoặc bị thương, đặc biệt là cá, chúng góp phần vào sự lành mạnh của quần thể loài cá và toàn bộ hệ sinh thái đảm bảo không có sự lan truyền bệnh tật, ưu tiên tự nhiên lựa chọn, v.v…”

• Bạn đã từng thấy đàn cá mập dựa vào nhau ngủ chưa?
• Tình bạn 7 năm giữa người thợ lặn và chú cá mập

4. Cá mập thực sự không muốn ăn thịt người

Đây có lẽ là điều quan trọng nhất và tôi không thể nhấn mạnh nó một cách đầy đủ. Chúng ta hãy xem tại sao: Giống như tôi đã biết ở trên, cá mập là kẻ cơ hội và tò mò, vì vậy chúng luôn thăm dò môi trường sống của chúng, nhưng quả thực con người là có kích thước lớn so với chúng. Chỉ có một vài loài cá mập đủ lớn để xem xét con người như là con mồi tiềm năng của chúng. “99% số lần chúng gặp gỡ con người, chúng hoàn toàn không có hứng thú”, Petit nói.

Đây là điều thực tế chúng tôi muốn bạn lưu ý, “cá mập càng lớn bao nhiêu thì nó nhút nhát bấy nhiêu, thật là dễ dàng để thu hút loài cá mập san hô nhỏ đến gần tàu thuyền và con người, nhưng để thu hút một con cá mập lớn, bạn phải là một bệnh nhân đang rời khỏi thuyền và bơi dưới nước. “

5. Đúng là – cá mập bị thu hút bởi máu

Nhưng đó không phải là máu của bạn! Hãy để tôi nhắc lại – cá mập không muốn ăn thịt người. Mục tiêu của chúng là săn động vật nằm trong chuỗi thức ăn tự nhiên và tất nhiên một trong những giác quan tốt nhất của chúng được sử dụng để làm điều này là khứu giác. “Các giác quan của chúng cực kỳ phát triển”, Petit nói.

Nhưng nếu đó là máu của bạn, thì có lẽ bạn nên chú ý đến những tiếng ồn mà bạn tạo ra. “Cá mập dựa vào thính giác mạnh mẽ của chúng để phát hiện âm thanh của con cá bị thương từ rất xa”. Âm thanh tạo ra từ việc bạn bóp nhẹ một chai nước bên dưới bề mặt nước cũng có thể bị cá mập phát hiện, một nhà sinh học đã sử dụng chiến thuật này để thu hút và nghiên cứu cá mập ở các vùng nước khác nhau và tôi đã được tận mắt chứng kiến. Chúng tôi đã có thể phát hiện ra một con cá mập chanh đơn độc theo cách này, điều này thật đáng kinh ngạc.

6. Bạn có thể nhìn chúng trực diện

Đôi khi tôi tự hỏi liệu tôi có xem quá nhiều chương trình “Shark Week” trên kênh Discovery hay không, bởi vì trong đầu tôi, tôi cứ lặp lại “bất cứ điều gì bạn làm, đừng liên lạc với chúng bằng mắt”. Trong thực tế, điều này là không thể khi chúng đang vây quanh bạn dưới nước và quả thật – đôi mắt của chúng trông rất tuyệt. Tôi hỏi về điều đó khi chúng tôi nổi lên trên mặt nước và thực sự không có lý do gì mà bạn không thể nhìn trực diện vào mắt chúng “Tại sao bạn lại không nhìn? Trong thực tế, bạn đã làm nó nhiều lần và không có gì xảy ra cả, ngoại trừ việc chung sống hòa bình giữa con người và cá mập, không có sự gây hấn nào đến từ hai bên.”

7. Bơi vào lúc bình minh hoặc hoàng hôn không phải là ý tưởng hay

Đã từ rất lâu rồi, tôi được nghe là không nên bơi vào lúc bình minh hay hoàng hôn, vì đó là khi cá mập đang đi kiếm ăn. Bởi vì cá mập là kẻ cơ hội, bạn không nhất thiết sẽ bị tấn công, nhưng bạn sẽ đặt mình vào một tình huống bất ngờ và khó kiểm soát hơn.

“Cá mập là kẻ cơ hội và chúng sẽ cố gắng để có lợi thế so với con mồi“, Petit giải thích. “Việc thiếu ánh sáng vào những thời điểm đó là một lợi thế rất tốt vì cá mập sẽ cảm nhận được sự hiện diện của bạn một thời gian dài trước khi bạn nhận ra chúng. Đó là một cảnh báo đặc biệt đối với loài cá mập bò, hổ và cá mập trắng lớn. Còn 95% các loài cá mập không ‘quan tâm’ đến con người và thời gian nào trong ngày khi bạn đang bơi trên biển.”

8. Giải phẫu cá mập thật hấp dẫn

Qua những câu hỏi tôi trao đổi với nhóm, tôi đã học được một số điều đáng kinh ngạc về giải phẫu cá mập, bao gồm một thực tế thú vị về sự sinh sản của cá mập san hô xám.

“Hầu hết các loài cá mập không thích nghi với việc thở nếu chúng ngừng bơi”, Petit nói “Vì vậy, trong quá trình sinh sản, cá mập san hô xám tụ tập trong các eo biển. Trong khi chúng dừng lại để giao phối, các dòng chảy mạnh tiếp tục mang oxy vào mang của chúng.”

9. Bạn dũng cảm hơn bạn nghĩ!

Bơi với cá mập nghe có vẻ hồi hộp và hồ hởi về mặt lý thuyết, nhưng thực tế sau đó suy nghĩ đó nhanh chóng biến mất khi bạn thấy những kẻ săn mồi đang bơi xung quanh khu vực bạn sắp nhảy xuống, cảm giác căng thẳng và sợ hãi liền hiện hữu. Tuy nhiên, tôi thấy mình có thể thả lỏng bản thân ngay lập tức và việc nhảy xuống nước bơi cùng cá mập đem lại cho tôi hiểu biết mới về cá mập và mức độ thoải mái nhất định.

10. Một ngày nào đó, cá mập có thể biến mất

Bởi vì cá mập bị giết hại rất nhiều cho các mục đích thể thao, đánh bắt… dẫn đến số lượng của chúng còn rất ít. Nếu bạn có cùng sở thích với tôi về cá mập, hoặc đang muốn trải nghiệm để vượt qua nỗi sợ hãi, tôi không thể khuyến khích bạn quên những gì bạn nghĩ về chúng, thế nên hãy gặp gỡ chúng trong tự nhiên với sự giúp đỡ của một người biết rõ chúng đang làm gì trước khi chúng thật sự biến mất.”

Theo Kalt Hanson/This Is Insider
Nguyễn Việt

Xem thêm: