Vốn dĩ các nhà tù ở Philippines đã quá đông đúc và nổi tiếng là không tốt, sau khi tổng thống Rodrigo Duterte bắt đầu mạnh tay siết chặt an ninh vào năm 2016, số lượng phạm nhân bỗng tăng mạnh. Philippines trở thành một trong những quốc gia có số lượng tù nhân đông nhất thế giới.

Theo New York Times, tình trạng tồi tệ và sự đông đúc quá mức của các nhà giam ở Philippines ngày càng nghiêm trọng hơn so với trước đây, hơn nữa do số lượng phạm nhân nhiều hơn so với số lượng quản giáo, do đó các trại giam dần được các băng đảng nhà tù hỗ trợ quản lý.

Giam 518 người trong không gian có sức chứa 170 người, các phạm nhân phải nằm co chân hoặc xếp chân lên nhau khi ngủ

Phòng giam số 5 ở nhà tù thành phố Manila chỉ có sức chứa 170 người nhưng lại giam 518 người, rất nóng bức, trong không khí ám đầy mùi mồ hôi của những tù nhân. Họ phải ép sát vào nhau, chân co đến tận eo hoặc chạm đầu gối của người bên cạnh, chân chạm vào đầu người khác, không gian nhỏ đến mức không thể xoay người.

Đối với một số phạm nhân bị giam giữ trong nhà tù này, việc dọn dẹp giường của mình chính là dọn sạch những vũng nước, bùn đất, sau đó họ mở một tấm giấy cứng trên sàn gạch ra rồi nằm ngủ trong một cái phòng tắm nhỏ không có cửa sổ, ép đầy 6 người và 1 cái bồn cầu.

1 quản giáo trại giam quản lý 528 phạm nhân

Trong nhà tù ở thành phố Manila, chiếc giường ngủ là thứ quý giá nhất. Nếu phạm nhân có tiền thì có thể mua một gian riêng được làm bằng ván ghép và có bức màn ngăn để 2 người trở lên dùng chung. Nếu không thì sẽ ngủ trên đất, hoặc có thể là phòng tắm, thậm chí là trên cầu thang.

Embed from Getty Images

Tòa án “tắc nghẽn”, phạm nhân bị ngồi tù trước khi xét xử

Trong số những phạm nhân này có rất ít người đã thụ án, đa số đều là tạm giam trước khi xét xử, nhưng có rất nhiều người sẽ phải đợi hàng tháng trời thậm chí là vài năm, vì tòa án đang “tắc nghẽn”.

Hiện tượng tù nhân quá đông đúc đã tiếp diễn một khoảng thời gian rất dài, số lượng phạm nhân vượt xa số lượng quản giáo, dẫn đến việc các quản giáo và băng đảng trong nhà tù hình thành một thỏa thuận ngầm. Các băng đảng này là bất hợp pháp về mặt luật pháp, nhưng họ có ích trong việc ngăn chặn tình hình trở nên hỗn loạn. Các băng đảng này tự họ có cách quản lý riêng, ví dụ như băng nhóm Sputnik quy định các phạm nhân thụ án ẩu đả hoặc tự tiện tiếp xúc với người đến thăm của phạm nhân khác đều sẽ bị đánh 5-25 gậy tùy theo tình tiết nặng nhẹ.

Các băng đảng có cả “kho ngân quỹ” nhờ quản lý trại giam

Các băng đảng thường xuyên sử dụng tài nguyên khan hiếm của nhà tù để cung cấp thức ăn cho tù nhân. Có những băng đảng có “kho ngân quỹ” nhỏ, họ mang thêm thức ăn cho các anh em ở trong tù vào lễ Giáng sinh, cung cấp các vật dụng hàng ngày như kem đánh răng, xà phòng v.v… Một số quan chức đã nói thẳng rằng tình trạng trong nhà tù đã trở nên rất tồi tệ.

Ngồi tù là cực hình, Liên Hiệp Quốc yêu cầu cải cách

Thành viên Ủy ban Nhân quyền của chính phủ Philippines, bà Lia Amamento cho biết: “Việc bị giam giữ trong nhà tù ở Philippines là cực hình”. Bà bày tỏ ý kiến rằng kết quả khảo sát được công bố vào năm 2015, Ủy ban Phòng chống Tra tấn của Liên Hiệp Quốc yêu cầu Philippines nhanh chóng hành động nhằm giải quyết vấn đề phạm nhân quá tải này.

Trợ lý giáo sư Raymond Narag của trường Đại học Nam Illinois (Hoa Kỳ) sau khi nghiên cứu về chế độ nhà tù của Philippines, ông chỉ ra rằng hệ thống tư pháp của đất nước này có quá nhiều vấn đề về sự hoạt động kém hiệu quả cũng như tồn tại “văn hóa hối lộ” khiến cho quan chức tư pháp và luật sư hành động chậm chạp, dù cho Hiến pháp giao cho họ quyền xét xử nhanh chóng. Ông Raymond từng bị giam giữ trong nhà tù ở Philippines 6 năm, ông dần trở thành người đứng đầu băng đảng quản lý nhà tù, cuối cùng ông được thả tự do vào năm 2002, sau đó ông trở thành luật sư.

Thanh Long

Xem thêm: