Apple thực sự đang đánh giá việc cân nhắc mua chip nhớ flash NAND của YMTC (Yangtze Memory Technologies – “Bộ nhớ sông Dương Tử”), thuộc sở hữu nhà nước Trung Quốc, cho iPhone 14. Về việc này, một số nghị sĩ Mỹ cảnh báo Apple không nên “đùa với lửa”.

Các dòng sản phẩm iPhone 14. (Ảnh: Apple)

Nghị sĩ Mỹ: YTMC Trung Quốc có liên quan đến quân đội ĐCSTQ

Bộ nhớ flash NAND là thiết bị lưu trữ dung lượng thấp thường được sử dụng, một trong những tính năng hay của nó là có thể lưu dữ liệu ngay cả khi thiết bị đã tắt nguồn. Nguồn cung bộ nhớ flash NAND hiện tại của Apple chủ yếu đến từ Samsung, SK Hynix của Hàn Quốc và Kioxia của Nhật Bản.

YMTC thuộc sở hữu nhà nước Trung Quốc. Trên thị trường bán dẫn Đại Lục, họ chỉ đứng sau Công ty Quốc tế Sản xuất Bán dẫn Thượng Hải (SMIC). SMIC là công ty dẫn đầu ngành bán dẫn Trung Quốc chống lại sức ép từ thị trường chip của Mỹ. Một báo cáo năm 2020 của chuyên gia quân sự Mỹ James Mulvenon cho biết, YMTC có quan hệ chặt chẽ với quân đội ĐCSTQ, một số giám đốc điều hành và thành viên hội đồng quản trị công ty này cũng phục vụ cho việc hiện đại hóa quân đội ĐCSTQ.

Tờ Financial Times đưa tin, các Thượng nghị sĩ Mỹ Marco Rubio và Michael McCaul đã cảnh báo YMTC có liên quan đến Chính phủ và quân đội ĐCSTQ, nên không thể cho phép họ thâm nhập mạng viễn thông của Mỹ và iPhone của Mỹ. Những nghị sĩ Mỹ này cũng cho biết có bằng chứng đáng tin cậy cho thấy YMTC đã vi phạm luật kiểm soát xuất khẩu của Mỹ bằng cách bán sản phẩm cho Huawei.

Thượng nghị sĩ Rubio cũng đã gửi một lá thư cho Giám đốc điều hành Tim Cook của Apple cảnh báo rằng bất kỳ hoạt động mua chip nào của đối tác Trung Quốc sẽ phải chịu điều tra chưa từng có trước Quốc hội Mỹ. Bức thư viết: “Vấn đề không thể chấp nhận là doanh số bán iPhone thế hệ tiếp theo của Apple cuối cùng sẽ tăng cường sức mạnh cho quân đội ĐCSTQ, do đó gây nguy hiểm đến tính mạng của các quân nhân Mỹ”.

Luật sư Mỹ Charles Flint là cựu Chánh văn phòng của Thượng nghị sĩ Cộng hòa Mỹ Marsha Blackburn. Ông nói với VOA rằng động thái của Apple là coi thường Đạo luật Khoa học và CHIPS (CHIPS and Science Act) trị giá 52 tỷ USD của Mỹ vừa được hông qua, là “phản bội” nước Mỹ.

Các nhà lập pháp Mỹ của cả hai đảng chính tại Mỹ đã gửi một lá thư cho Bộ trưởng Thương mại Raimondo, yêu cầu đưa YTMC Trung Quốc vào “danh sách thực thể” trong vấn đề thương mại.

Đồng sáng lập trang “Nguy cơ Công nghệ Trung Quốc” (China Tech Threat) là phó chủ tịch của Strand Consult – một công ty tư vấn ngành viễn thông của Đan Mạch, ông Roslyn Layton. Ông Layton cho rằng chức năng của chip nhớ rất quan trọng nên cần đảm bảo an ninh kinh tế trong chuỗi cung ứng. Ông nói với VOA: “Đó là lý do tại sao chúng tôi từ chối Huawei Trung Quốc. Chúng tôi không muốn sử dụng mạng Huawei ở Mỹ vì các kênh cửa hậu và sự xâm nhập mà nhà chức trách ĐCSTQ có thể kích hoạt dễ dàng”.

Phản hồi sớm hiếm hoi của Apple

Apple hiếm khi phản hồi nhanh chóng đối với chất vấn của tờ Financial Times, nhưng lần này lập tức cho biết rằng không có sản phẩm nào của họ hiện sử dụng chip của YMTC, dù họ thực sự đang đánh giá việc cân nhắc mua chip nhớ flash NAND của YMTC.

Hãng truyền thông Hàn Quốc Business Korea đưa tin trong tháng này, rằng Apple đã đưa YMTC vào danh sách các nhà cung cấp bộ nhớ flash NAND cho iPhone 14 nhằm nỗ lực giảm chi phí. Để thúc đẩy doanh số bán hàng tại thị trường Trung Quốc thì khó tránh Apple phải có mối quan hệ tốt với các nhà sản xuất Trung Quốc để giành thị phần tại Trung Quốc.

Apple tự vào “thòng lọng” của ĐCSTQ?

Nhiều chuyên gia cho rằng Apple luôn áp dụng chiến lược cạnh tranh về giá trong chọn nhà cung cấp để tăng sức cạnh tranh. Đây là thông lệ nhất quán của Apple. Nhưng đối với Trung Quốc thì chiến lược này khiến Apple tự vào “thòng lọng”  của ĐCSTQ.

“Thị trường bộ nhớ thực sự đã rất ổn định trong 10 năm qua, nhưng bây giờ YMTC có thể làm thị trường khuynh đảo vì họ có thể định giá với chi phí thấp hơn, do họ được Chính phủ Trung Quốc trợ cấp. Vì vậy họ có thể đạt được vị thế số 1 bằng cách bất hợp pháp”, chuyên gia Wright nói với VOA.

Luật sư Flint chia sẻ: “Apple đang làm những gì ĐCSTQ muốn các công ty Mỹ làm. Họ đã cắn câu”.

Trước đó Chính phủ Mỹ đã áp đặt một loạt biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với ngành công nghiệp chip của Trung Quốc, nhưng chúng chủ yếu tập trung vào lĩnh vực chip logic cao cấp được sử dụng trong các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo và điện toán lượng tử. Gần đây đã có những dấu hiệu cho thấy chính quyền Tổng thống Biden đang xem xét hạn chế xuất khẩu thiết bị sản xuất chip cho các nhà sản xuất chip nhớ Trung Quốc.

Hoạt động kinh doanh xuất khẩu của nhà sản xuất Trung Quốc liên quan có thể gây ảnh hưởng nặng đối với những hãng công nghệ cùng lĩnh vực của Mỹ tiêu biểu như LAM Research.

Làm thế nào để Chính phủ Mỹ chống lại?

Nhà nghiên cứu cấp cao Klon Kitchen của AEI gợi ý rằng với mối quan hệ trực tiếp của YMTC với Chính phủ và quân đội ĐCSTQ, cùng cáo buộc vi phạm lệnh trừng phạt đối với việc bán chip của Huawei, trước nhất có thể bổ sung YMTC vào “Danh sách Thực thể nước ngoài” của Mỹ, áp dụng lệnh hành pháp 13873 của Tổng thống hạn chế nhập khẩu các sản phẩm của Apple có chứa chip YMTC, hoặc bằng cách áp dụng “quy tắc sản phẩm trực tiếp nước ngoài” trong vấn đề này, để hoàn toàn cấm Apple mua chip từ YMTC.

Giới chuyên gia có gợi ý rằng Giám đốc điều hành Tim Cook của Apple được kêu gọi để điều trần trước Quốc hội Mỹ về lý do tại sao ông có quan hệ chặt chẽ với ĐCSTQ như vậy.

“Bởi vì Apple tuyên bố rằng bảo mật và quyền riêng tư của họ là tốt nhất, nhưng nếu họ liên kết với Chính phủ ĐCSTQ, nếu máy chủ của họ ở Trung Quốc, thì chính sách của họ do ĐCSTQ quyết định. Khi họ sản xuất sản phẩm ở Trung Quốc thì làm sao chúng ta có thể tin vào tuyên bố của họ về quyền riêng tư và bảo mật? Điều đó thật nhảm nhí”, người đồng sáng lập trang “Nguy cơ Công nghệ Trung Quốc” chia sẻ.