Kính James Webb của NASA phát hiện siêu tân tinh hiếm gặp

Phan Anh
•
Chủ Nhật, 31/07/2022

Kính viễn vọng James Webb của NASA (Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ) đã quan sát được quá trình sụp đổ bất ngờ của một ngôi sao cách xa Trái Đất khoảng 3 đến 4 tỷ năm ánh sáng, theo tờ Space. Các nhà khoa học nhận định rằng phát hiện này có thể mở ra một lĩnh vực nghiên cứu hoàn toàn mới.

Cụ thể, chỉ vài ngày sau khi bắt đầu chính thức hoạt động khoa học, máy ảnh NIRCam của kính James Webb đã phát hiện một vật thể sáng bất ngờ trong thiên hà xa xôi có tên SDSS.J141930.11 + 5251593. Các nhà thiên văn học đã so sánh quan sát này với dữ liệu cũ từ kính viễn vọng không gian Hubble và xác nhận đó là nguồn sáng mới. Họ tiếp tục theo dõi vật thể bằng kính James Webb và nhận thấy nó mờ đi chỉ trong 5 ngày, cho thấy đây có thể là một siêu tân tinh (supernova) sự kiện biến đổi tức thời trong giai đoạn sụp đổ của một ngôi sao lớn.

Khám phá trên gây ngạc nhiên bởi kính James Webb không được chế tạo để tìm kiếm các siêu tân tinh, một nhiệm vụ thường được thực hiện bởi kính thiên văn khảo sát quy mô lớn quét các phần rộng lớn của bầu trời trong những khoảng thời gian ngắn. Trong khi đó, James Webb nhìn rất chi tiết vào một khu vực rất nhỏ của vũ trụ. Ví dụ, hình ảnh trường sâu về cụm thiên hà SMACS 0723 được Tổng thống Mỹ Joe Biden công bố vào giữa tháng 7 chỉ bao phủ một khu vực nhỏ bằng hạt cát trên bầu trời.

Được biết, thiên hà SDSS.J141930.11 + 5251593 cách chúng ta từ 3 đến 4 tỷ năm ánh sáng, vậy nên, các nhà thiên văn học đang nhìn vào ánh sáng mờ dần của một vụ nổ xảy ra cách đây 3 đến 4 tỷ năm. Cái chết thực sự của ngôi sao chỉ diễn ra trong một phần nhỏ của giây, nhưng quả cầu lửa được tạo thành phải mất nhiều ngày để phát triển và sáng lên, sau đó tắt dần trong vài tháng. Đây chỉ là một “cái chớp mắt” trong thời gian thiên văn, do đó, thật may mắn khi kính James Webb phát hiện ra siêu tân tinh ngay sau khi độ sáng của nó đạt cực đại.

Phan Anh