Đá có vẻ không giống một món ăn ngon miệng cho hầu hết các sinh vật sống nhưng nó lại nằm trong thực đơn của một loài hà giun có hình thù mập mạp và kỳ dị mới được con người phát hiện.

giun ha an da
Tảng đá này có 12 lỗ, đều do loài hà ăn đá đào ra (ảnh: Reuben Shipway; Marvin Altamia)

Mặc dù loài giun này ăn vào đá vôi, nhưng những người phát hiện ra nó không chắc chắn liệu sinh vật này có thực sự hấp thu được gì từ những tảng đá đó hay không. Chẳng hạn, các vi khuẩn trong ruột chúng có giúp phá vỡ đá và giải phóng chất dinh dưỡng không?

“Chúng tôi muốn xem xét các loài cộng sinh và vi khuẩn sống bên trong loài động vật này để xem chúng có cung cấp dinh dưỡng cho con vật này hay không. Đây là một phương diện chúng tôi hiện đang tập trung nghiên cứu”, Reuben Shipway, một nhà nghiên cứu sau tiến sĩ tại Trung tâm Khoa học biển tại Trường Đại học Northeastern thuộc Tiểu bang Massachusetts, Hoa Kỳ cho biết.

Loài giun mới được phát hiện này là một loại hà đục gỗ (shipworm), tên gọi này được đặt cho một giống hà vì chúng ăn gỗ, đặc biệt là gỗ từ các con tàu. Dù gỗ khó ăn nhưng cấu trúc cơ thể đặc biệt đã giúp chúng có thể đục khoét vào trong lớp gỗ; chúng có “nhiều hàng răng nhỏ, sắc nhọn trên lớp vỏ cứng ở phần đầu và một cơ quan đặc biệt giúp lưu trữ và tiêu hóa gỗ, được gọi là manh tràng”, Nhà nghiên cứu Shipway cho biết trên Live Science.

Những con hà được biết đến trước đây đều ăn gỗ nên Shipway và các cộng sự đã rất ngạc nhiên vào năm 2018 khi những người dân địa phương tại tỉnh Bohol (Philipine) nói rằng có một loại hà nước ngọt ăn đá. Ông cho biết thêm, tại địa phương này những con hà ăn đá được gọi là “antingaw”, và các sản phụ thường ăn nó vì cho rằng nó sẽ giúp tiết nhiều sữa hơn.

>> Hệ vi sinh vật trong cơ thể: “Cơ quan nội tạng” bị lãng quên

Loài hà này được ghi nhận trong một cuộc thám hiểm gần đây của nhà sinh vật học người Pháp tên là Philippe Bouchet thuộc Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở Paris (Pháp); nhưng các nhà nghiên cứu cho biết, chính người dân địa phương đã giúp họ tìm ra loài hà bí ẩn này.

Không giống như những con hà đục gỗ cùng họ khác, loài hà mới này được đặt cho cái tên “Litoredo abatanica” (có nghĩa là “con giun đá ở sông Abatan”). Nó đã mất đi tất cả những yếu tố thích nghi với việc ăn gỗ, bao gồm cả manh tràng. Thay vào đó, loài hà này có “hàm răng lớn, giống như cái xẻng để đào đá”, ông Shipway phân tích thêm.

giun ha an da 2
Loài hà ăn đá mới phát hiện có tên Lithoredo abatanica (ảnh: Reuben Shipway; Marvin Altamia)

Hàm răng của sinh vật này nghiền nát đá, sau đó con vật ăn, tiêu hóa và thải ra cát mịn. Nhà nghiên cứu cho biết: “Có một số lượng ít các động vật ăn đá – ví dụ, chim ăn sỏi để hỗ trợ tiêu hóa. Nhưng những con Lithoredo abatanica này là loài động vật duy nhất chúng ta biết có thể ăn đá thông qua đào hang.”

Ông mô tả hà ăn đá “trông khá kỳ quái – chúng mập mạp, màu trắng đục mờ, nhìn giống với giun”. Hầu hết các mẫu vật mà các nhà nghiên cứu thu thập được dài khoảng 10 cm, nhưng cũng có một số cá thể lớn hơn nhiều.

Ông Shipway nói: “Khi tôi đang lặn dưới sông, tôi thấy những cái hang dài hơn 60 cm! Vì vậy, có thể có những con hà ăn đá to hơn sống sâu trong đá.”

Việc ăn đá của những con hà Litoredo abatanica đang thay đổi dòng sông theo nghĩa đen. “Những cái hang này cũng cung cấp nơi trú ẩn cho vô số các sinh vật khác sống trên sông, gồm cả cua và cá. Điều này rất hiếm nhưng lại là quá trình quan trọng trong môi trường nước ngọt, ông Shipway nói thêm.

Theo Live Science,
Ánh Dương