Những điều cần biết về đồng tiền ảo Libra của Facebook

Vào tháng 5/2019, Facebook đã đăng ký Libra Networks LLC tại Geneva (Thuỵ Sĩ) để tạo ra đồng tiền ảo Libra. Libra được định vị là đồng tiền kỹ thuật số dành cho người tiêu dùng trên không gian mạng, được ủng hộ bởi những công ty lớn nhất thế giới.

Nhấn mạnh trong sách trắng, Hiệp hội Libra công bố “Sứ mệnh của Libra là tạo ra đồng tiền và hạ tầng tài chính toàn cầu cho hàng tỷ người”. Đồng tiền số mới này được xây dựng trên nền tảng blockchain và được bảo đảm bởi dự trữ Libra, và một rổ những đồng tiền mạnh cũng như các “tài sản khác”. Dự án sẽ được quản trị bởi Hiệp hội Libra.

Đồng tiền ảo Libra có thể làm gì?

Đồng tiền Libra sẽ được sử dụng để thanh toán ngang hàng, dùng trong thương mại điện tử, dùng trên ứng dụng và nạp phí chơi game. Sách trắng của Libra tuyên bố, “thế giới thực sự cần những đồng tiền số tin cậy và hạ tầng số đi kèm để có thể thực hiện cam kết ‘internet của tiền tệ.’”

Những người sáng lập Libra cho rằng hệ thống tài chính hiện tại đang bỏ rơi 1,7 tỷ người dùng cá nhân và sứ mệnh của Libra là kết nối thế giới trong một hệ sinh thái tài chính thống nhất.

Thêm vào đó, Facebook cũng mong muốn xây dựng một hệ sinh thái, trong đó, chuỗi khối Libra trở thành nền tảng cho các ứng dụng khác bởi đây là chuỗi khối có mã nguồn mở, bất kỳ nhà phát triển nào cũng có thể xây dựng các ứng dụng hoạt động với nó bằng ngôn ngữ mã hóa Move. Vì thế trong tương lai, rất nhiều đối tượng khách hàng như doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, doanh nghiệp thương mại điện tử… đều có thể tham gia.

Facebook theo đuổi đồng tiền ảo từ khi nào?

5 năm trước, dự án tiền ảo Libra của Facebook được cho là hình thành từ năm 2014 khi tập đoàn này thuê cựu chủ tịch David Marcus của Paypal để quản lý ứng dụng Messenger. Marcus là cố vấn cho Coinbase, đương nhiên không xa lạ với chuỗi khối (blockchain), ông đã được yêu cầu thành lập nhóm nghiên cứu blockchain cho Facebook.

Tháng 12 năm 2018, Facebook đã thông báo việc tích hợp WhatApp với một đồng tiền ổn định, và sẽ nhắm tới thị trường Ấn Độ, nơi có tới 69 tỷ USD kiều hối chuyển qua lại hàng năm. Năm 2019 Facebook chính thức công bố sẽ lưu hành tiền ảo và hứa hẹn đây sẽ là đồng tiền được phổ rộng nhất địa cầu.

>> Nghị viện Mỹ sẽ tổ chức điều trần về Libra

Hiệp hội Libra là gì?

Hiệp hội Libra là một tổ chức độc lập, phi lợi nhuận đặt trụ sở ở Geneva, Thụy Sĩ. “Thành viên của Hiệp hội Libra sẽ bao gồm các doanh nghiệp đa dạng nằm ở các khu vực địa lý khác nhau, các tổ chức đa phương, phi lợi nhuận, và các viện nghiên cứu”.

Hiện nay thành viên sáng lập bao gồm:

• Lĩnh vực thanh toán: Mastercard, PayPal, PayU (fintech của Naspers), Stripe, Visa
• Lĩnh vực công nghệ và sàn giao dịch: Booking Holdings, eBay, Facebook/Calibra, Farfetch, Lyft, MercadoPago, Spotify AB, Uber Technologies.
• Lĩnh vực viễn thông: Iliad, Vodafone Group
• Lĩnh vực blockchain: Anchorage, Bison Trails, Coinbase, Inc., Xapo Holdings Limited
• Lĩnh vực đầu tư mạo hiểm: Andreessen Horowitz, Breakthrough Initiatives, Ribbit Capital, Thrive Capital, Union Square Ventures
• Các tổ chức đa phương, phi lợi nhuận và viện nghiên cứu: Creative Destruction Lab, Kiva, Mercy Corps, Women’s World Banking

Facebook cũng tung tin gọi vốn 1 tỷ USD cho dự án với kế hoạch sẽ kéo theo nhiều đối tác mới vào dự án. Theo nguồn tin hiện nay, mỗi đối tác đầu tư 10 triệu USD để giành quyền có một nút riêng trong hệ sinh thái. Một trong những thách thức của một đồng tiền số mới là làm sao để được người dùng đón nhận. Facebook đã vượt qua thách thức này bằng cách gắn đồng tiền này với 2,4 tỷ người dùng Facebook hiện tại và bằng cách hợp tác với Hiệp hội Libra.

Có người cho rằng hệ thống thanh toán của Libra sẽ đối chọi với hệ thống thanh toán hiện tại đang được sử dụng trong thương mại điện tử và trên mạng xã hội. Nhưng khi nhìn vào danh sách các mạng lưới thanh toán toàn cầu như Paypal, Visa… làm thành viên sáng lập Hiệp hội Libra, chúng ta có thể hiểu họ sẽ hợp tác và tham gia vào chứ không trực tiếp cạnh tranh với đồng tiền mới này.

Libra có sự quản lý tập trung không?

Sau nhiều scandal tiết lộ thông tin người dùng mà đình đám nhất là vụ Cambridge Analytica, Mark Zuckerburg bị chỉ trích là đã để mất khả năng bảo vệ thông tin người dùng. Cho dù Zuckerburg có hứa rằng Facebook sẽ hành động trách nhiệm hơn trong tương lai, nhiều người cũng mất niềm tin vào nền tảng công nghệ này.

Vậy nên khi ra mắt đồng Libra, nếu việc quản trị được thực hiện tập trung thì sẽ rất nhiều người sẽ nghi ngại Facebook lạm dụng quyền lực để khai thác sâu hơn các dữ liệu tài chính của người dùng. Lường trước những chỉ trích có thể xảy ra, Facebook đã lựa chọn không kiểm soát trực tiếp đồng tiền mà chia sẻ quyền lực này với các thành viên sáng lập Hiệp hội Libra, với một số thành viên kiểm soát các nút xác thực giao dịch và lưu trữ dữ liệu.

Theo sách trắng về Libra, “tuy quyết định cuối dùng được thông qua bởi hiệp hội, Facebook sẽ giữ quyền lãnh đạo đến hết năm 2019”.

Giữ cho hệ thống này tách biệt khỏi nền tảng Facebook cũng sẽ giúp cho gã khổng lồ mạng xã hội tránh khỏi những quy định pháp luật ràng buộc nhất định. Tuy nhiên, dư luận vẫn lo ngại Facebook sẽ tiếp tục ảnh hưởng đáng kể tới dự án.

>> Nhà đồng sáng lập Facebook: Tiền ảo Libra sẽ chuyển quyền lực nhầm người

Calibra hoạt động như thế nào?

Calibra – một chi nhánh tập trung của Facebook, cam kết hoạt động độc lập – sẽ cung cấp ví điện tử cho các đồng tiền Libra. Calibra sẽ yêu cầu xác thực danh tính tất cả người dùng. Calibra sẽ được cài đặt là một ứng dụng độc lập, tích hợp với WhatsApp và Messenger. Ứng dụng này dùng để chuyển tiền, thanh toán với mức phí hợp lý.

Bitcoin và các đồng tiền ảo khác phản ứng ra sao?

Không rõ thời điểm ra mắt chính thức Libra sẽ tác động như thế nào tới Bitcoin và những đồng tiền ảo khác nhưng thị trường đang phản ứng rất tích cực. Giá Bitcoin lên cao nhất từ đầu năm dấy lên hoài nghi rằng các nhà đầu tư sẽ có ngày bán chúng ra để mua vào đồng tiền mới. Riêng giá cổ phiếu Facebook đã tăng vọt trong một đêm. Còn cộng đồng tiền ảo thì đang quan sát xem câu chuyện Libra sẽ diễn ra như thế nào…