Có lẽ không cần giới thiệu về sự xuất chúng của Einstein trong lĩnh vực vật lý. Nhiều người tưởng rằng khả năng sáng tạo thiên tài của ông chỉ dừng lại thuyết tương đối và lý thuyết quang điện, nhưng thực ra ông còn rất giỏi cải tiến và phát minh. Trong suốt cuộc đời, ông đã đăng ký phát minh cho nhiều sản phẩm sáng chế.

einstein image
(ảnh qua Pinterest.com)

Sản phẩm đầu tiên và thành công nhất của ông là một chiếc tủ lạnh.

Trong những năm 1920, tủ lạnh dùng chất làm lạnh là những hợp chất độc hại, ăn mòn cao và dễ cháy như sulfur dioxide hay methyl formate. Khi chạy, khí sẽ trải qua quá trình bị nén và giải nén, có thể làm lạnh một cách hiệu quả. Tuy vậy, để lưu động các chất làm lạnh này cần có động cơ và bộ phận máy chuyển động, có khả năng hỏng hóc và rò rỉ. Khi Einstein đọc một bài báo đăng tin toàn bộ một gia đình ở Berlin bị chết khi ngủ do hít phải khí làm lạnh bị rò rỉ, ông đã quyết tâm làm gì đó để cải tiến vấn đề.

Ông và người đồng nghiệp Leo Szilard đã dành những năm đầu thập niên 1930 để thiết kế một tủ lạnh có thể dùng những chất hóa học “hiền lành” hơn như butane, ammonia, nước, cùng với một bơm điện từ thông minh. Hệ thống không cần các phần chuyển động bên trong và hoàn toàn kín, chỉ cần một nguồn nhiệt ngoài dưới dạng lửa cháy bằng khí tự nhiên.

may lanh image

Tuy thế, tủ lạnh của Einstein và Szilard không hề hiệu quả và nó kêu rất to. Hơn nữa, tủ lạnh freon sớm được đưa ra thị trường với khí làm lạnh an toàn, không độc, đã giải quyết được vấn đề mà lúc đầu Einstein muốn xử lý.

Nhưng 80 năm sau khi tủ lạnh của Einstein thất bại, các kỹ sư hiện đang tìm cách để cải thiện thiết kế của ông cho hiệu quả và hữu dụng hơn trong đời sống hàng ngày. Một nhà thiết kế trẻ đã điều chỉnh nó để tạo ra một máy làm mát vắc-xin không cần điện dùng trong các nước đang phát triển.

Đột phá tiếp theo của Einstein là trong công nghệ máy nghe.

Ông và nhà phát minh người Đức Goldschmidt dự định thiết kế một thiết bị trợ thính điện.

Theo lời giải thích của ông Asis Kumar Chaudhuri, người đứng đầu Nhóm Vật lý lý thuyết ở Trung tâm Máy gia tốc Năng lượng Biến đổi ở Kolkata, Ấn Độ, thì “ý tưởng cơ bản [của Einstein] là chuyển đổi tín hiệu âm thanh trở thành dao động điện và truyền tín hiệu bằng một loại màng gắn vào hộp sọ não sao cho xương có thể dẫn nó đến bộ phận nghe.”

Cả hai đã được nhận một bằng phát minh cho “thiết bị tái tạo âm thanh điện từ” vào năm 1934, nhưng đã buộc phải ngừng công việc để chạy trốn khỏi nước Đức do Đức Quốc xã nổi lên.

>> 25 câu nói của Albert Einstein cho thấy tư duy một thiên tài

Một năm sau, Einstein lại có một phát minh nữa.

Lần này ông làm việc với người bạn Gustav Peter Bucky để tạo một camera có thể điều chỉnh tự động để thích nghi với độ sáng xung quanh. Họ đã thành công. Trong thiết kế của họ, ánh sáng sẽ chiếu vào một tế bào quang điện bên trong camera. Tế bào quang điện sẽ tạo ra điện áp, thông qua một số bước truyền động để điều chỉnh độ sáng.

camera tu dong image
Thiết kế của Einstein

“Tiến sĩ Einstein, người nổi tiếng về thuyết tương đối và được công nhận là người đi đầu ngành khoa học vật lý toán học, đã xuất hiện trong danh sách của văn phòng phát minh sáng chế Mỹ với tư cách là nhà phát minh ra máy ảnh có thể chụp với độ mở hợp lý và độ phơi sáng điều chỉnh tự động,” theo một bài viết đăng trên tạp chí ScienceNews vào tháng 12 năm 1936.

Nhưng mọi việc không tiến xa thêm nữa. Kodak đã giới thiệu máy ảnh cho người tiêu dùng đầu tiên với độ phơi sáng tự động, chiếc Super Six-20 vào năm 1938, sử dụng một thiết kế khác với cái của Einstein.

>> Tín ngưỡng và ước nguyện cuối cùng của Albert Einstein

Không phải tất cả các phát minh của Einstein đều phức tạp về kỹ thuật. Trong ngày mà ông và Bucky nhận bằng sáng chế về camera, Einstein cũng nhận được bằng sáng chế về một chiếc… áo choàng.

ao choang image
(ảnh: Albert Einstein/USPTO)

“Tôi, Albert Einstein, một công dân Cộng hòa Đức, đang sống ở Borough, Manhattan, một quận của New York, bang New York, đã phát minh ra một cách thiết kế mới, đẹp và đặc biệt cho áo choàng,” Einstein đã viết như vậy trong tờ xin đăng ký chứng chỉ phát minh.

Bên cạnh phong cách tinh tế và hiện đại, chiếc áo còn nổi bật nhờ khả năng điều chỉnh eo rộng hẹp. Có lẽ Einstein đã thấy được thị trường dành cho những quý ông đứng tuổi với vòng bụng ngày càng tăng lên.

Theo realclearscience.com
Nguyên Khánh

>> Giải Nobel Vật lý 2017: Einstein hẳn sẽ ‘sửng sốt’ khi biết sóng hấp dẫn được vinh danh