Trong 6 tháng đầu năm, giá xăng đã tăng gần 40%, còn dầu Diesel (loại dầu phổ biến được sử dụng) đã tăng hơn 70%. Tuy vậy, cách tính “thuế chồng thuế” hiện nay giúp ngân sách nhà nước tăng đáng kể vì khi giá đầu vào xăng dầu tăng, số tiền thuế thu được sẽ càng lớn.

xăng RON95 xăng dầu tiếp tục tăng giá cây xăng petrolimex xăng dầu RON95 baochinhphu.vn
Với cách tính thuế chồng thuế, giá xăng dầu càng cao thì ngân sách nhà nước thu được nhiều hơn nhưng gánh nặng sẽ đặt lên vai của người dân và doanh nghiệp. (Ảnh minh họa: baochinhphu.vn)

Tại kỳ điều chỉnh hôm 21/6, cơ quan điều tiết giá xăng dầu ở Việt Nam đã có lần thứ 13 tăng giá xăng dầu trong năm nay, bên cạnh 3 lần giảm. Loại xăng RON95 được sử dụng phổ biến tăng từ 23.290 đồng lên 32.870 đồng/lít, tương đương tăng gần 40% so với thời điểm đầu năm, còn dầu Diesel vốn được dùng nhiều trong động cơ tàu biển, ô tô, máy móc,… tăng kỷ lục hơn 70%, từ mức chỉ 17.570 đồng lên hơn 30.000 đồng/lít.

Theo báo Tuổi Trẻ, việc giá xăng dầu tăng liên tục thời gian qua không những khiến người dân chịu gánh nặng chi tiêu lớn, mà các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu cũng gặp không ít khó khăn. Một lãnh đạo doanh nghiệp đầu mối (không nêu danh tính) kinh doanh xăng dầu phân tích thêm: Cách tính thuế trên giá xăng dầu hiện nay là “thuế chồng thuế” rất bất cập, làm cho giá càng tăng cao.

Cụ thể, giá xăng dầu nhập vào bị áp thuế nhập khẩu 8%. Thành tiền bao nhiêu lại tính thuế tiêu thụ đặc biệt thêm 10%. Sau đó, thuế giá trị gia tăng cũng được tính thêm 8 – 10% trên cơ sở tổng các loại thuế, phí của giá bán lẻ xăng dầu.

Điều này dẫn tới việc lẽ ra mức thuế trên mỗi lít xăng sẽ phải chịu khoảng 28%, với cách tính như trên, tỷ lệ thuế (chưa tính các loại phí) trên giá xăng chiếm hơn 30%.

Vì vậy, chủ một doanh nghiệp đầu mối xăng dầu cho biết: “Với cách tính thuế trên tỷ lệ phần trăm giá xăng dầu nên giá càng tăng cao thì thuế thu được càng nhiều. Thực tế, thu ngân sách trong 5 tháng đầu năm đã rất ấn tượng (đạt 806.400 tỷ đồng), tăng tới 18,7% so với cùng kỳ và thặng dư lớn, trong khi người dân thì khó khăn…”.

Bên cạnh đó, nhà máy lọc dầu trong nước hiện đang báo lãi hàng nghìn tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm. Nhà nước cần có chính sách giảm thuế mang ý nghĩa thiết thực hơn trong việc hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, vị này đề xuất.

Được biết, vào đầu tháng 6, Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) báo lãi hơn 6.764 tỷ đồng chỉ trong 5 tháng đầu năm, cao gấp 5,2 lần kế hoạch năm 2022 (mục tiêu đặt ra chỉ lãi 1.295 tỷ đồng cả năm 2022).

Lấy ví dụ ở 2 kỳ điều hành gần nhất để tính số tiền thuế thu được tăng lên khi giá xăng tăng, ở thời điểm 15h ngày 13/6, xăng RON95 có giá 32.370 đồng/lít và vào 15h ngày 21/6 khi giá mặt hàng này tăng lên 32.870 đồng/lít.

thuế phí RON95 xăng dầu tiếp tục tăng giá cây xăng petrolimex xăng dầu RON95 baochinhphu.vn
Theo tính toán, tại kỳ điều chỉnh vừa qua, xăng RON95 tăng thêm 500 đồng/lít thì số tiền thu thuế tăng tương ứng là 129 đồng/lít.

Trước đó, thuế bảo vệ môi trường với xăng được Bộ Tài chính đề xuất giảm từ 2.000 đồng/lít xuống 1.000 đồng/lít. Nhiên liệu bay giảm từ 1.500 đồng/lít xuống mức 1.000 đồng/lít. Dầu Diesel được đề xuất giảm từ 1.000 đồng/lít xuống còn 500 đồng/lít. Dầu mazut, mỡ nhờn giảm từ 1.000 đồng/lít xuống mức 300 đồng/kg.

Phản hồi về vấn đề này qua văn bản góp ý dự thảo gửi Bộ Tài chính, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đồng tình việc giảm thuế bảo vệ môi trường trên.

Ngoài ra, đơn vị này cho biết thuế nhập khẩu cũng thuộc thẩm quyền quyết định của Chính phủ, tuy vậy chưa thấy Bộ Tài chính đề xuất giảm mức thuế này, còn thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng phải đợi trình Quốc hội vào cuối năm sẽ ảnh hưởng đến lạm phát.

Quang Minh