Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã tăng lãi suất cơ bản thêm 0,25%, lên mức cao nhất trong 16 năm. Việc vay mượn của người tiêu dùng và doanh nghiệp ngày càng đắt đỏ hơn. Nhưng Fed cũng báo hiệu rằng giờ đây họ có thể tạm dừng chuỗi 10 lần tăng lãi suất liên tiếp. 

FED FED tăng lãi suất dối phó lạm phát lạm phát Mỹ 1055599112
Fed đưa lãi suất lên cao nhất trong vòng 16 năm. (Ảnh minh họa: Paul Brady Photography/Shutterstock)

Theo đó, Fed đã tăng lãi suất 10 lần liên tiếp kể từ tháng 3/2022, đưa lãi suất tham chiếu tại Mỹ hiện vào khoảng 5 – 5,25%, cao nhất trong vòng 16 năm trở lại đây.

Chủ tịch Fed, ông Jerome Powell nhấn mạnh niềm tin của ông rằng sự sụp đổ của 3 ngân hàng lớn trong 6 tuần qua có thể sẽ khiến các ngân hàng khác thắt chặt cho vay để tránh số phận tương tự. Việc cắt giảm cho vay như vậy có thể sẽ khiến nền kinh tế chậm lại, hạ nhiệt lạm phát và giảm bớt nhu cầu Fed tiếp tục tăng lãi suất.

Khi được hỏi liệu lãi suất cơ bản của Fed hiện có đủ cao để kiềm chế nền kinh tế và kiềm chế lạm phát hay không, ông Powell nói: “Chúng ta có thể không còn xa – hoặc thậm chí có thể ở mức đó”, tờ AP đưa tin.

James Knightley, nhà kinh tế trưởng quốc tế tại ING, cho rằng: “Với các điều kiện cho vay nhanh chóng thắt chặt sau những căng thẳng ngân hàng gần đây, chúng tôi nghĩ rằng điều này sẽ đánh dấu đỉnh lãi suất”.

Tuy nhiên, nếu lạm phát tăng tốc, Fed “sẽ không ngần ngại tiếp tục tăng lãi suất vì họ quyết tâm phá vỡ sự trở lại của lạm phát”, Ryan Sweet, nhà kinh tế trưởng tại Oxford Economics, cho biết. “Như vậy, có nguy cơ việc tạm dừng chỉ là tạm thời”.

Các đợt tăng lãi suất của Fed kể từ tháng 3/2022 đã làm tăng hơn gấp đôi lãi suất thế chấp, làm tăng chi phí cho vay mua ô tô, vay thẻ tín dụng và cho vay kinh doanh và làm tăng nguy cơ suy thoái.

Kết quả là doanh số bán nhà đã giảm mạnh. Động thái mới nhất của Fed, tăng lãi suất cơ bản lên khoảng 5,1% có thể làm tăng thêm chi phí đi vay.

Trong tuyên bố của mình và tại cuộc họp báo của ông Powell, Fed đã nói rõ hôm thứ Tư rằng họ không nghĩ rằng chuỗi tăng lãi suất của họ cho đến nay đã hạ nhiệt nền kinh tế, thị trường việc làm và lạm phát.

Lạm phát đã giảm từ mức đỉnh 9,1% vào tháng 6 xuống còn 5% vào tháng 3 nhưng vẫn cao hơn nhiều so với mức mục tiêu 2% của Fed.

“Áp lực lạm phát tiếp tục tăng cao và quá trình đưa lạm phát trở lại mức 2% còn một chặng đường dài phía trước”, ông Powell nói.

Ba ngân hàng sụp đổ đã mua trái phiếu dài hạn trả lãi suất thấp và sau đó nhanh chóng mất giá khi Fed đưa lãi suất lên cao hơn.

Tại cuộc họp báo của mình, ông Powell lưu ý rằng một cuộc khảo sát của Fed cho thấy các ngân hàng cỡ trung bình đã thắt chặt tín dụng trước những biến động ngân hàng và thậm chí còn làm như vậy nhiều hơn kể từ khi thất bại.

Fed hiện cũng đang vật lộn với bế tắc xung quanh giới hạn vay của quốc gia, giới hạn số nợ mà chính phủ có thể phát hành. Các đảng viên Cộng hòa trong Quốc hội đang yêu cầu cắt giảm chi tiêu mạnh mẽ như cái giá của việc đồng ý dỡ bỏ giới hạn vay mượn của quốc gia.

Đầu tuần này, Bộ trưởng Tài chính Mỹ, bà Janet Yellen cảnh báo rằng quốc gia này có thể vỡ nợ ngay sau ngày 1/6 trừ khi Quốc hội đồng ý dỡ bỏ giới hạn vay liên bang. Một vụ vỡ nợ đầu tiên của Mỹ có khả năng dẫn đến một cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Quyết định của Fed hôm thứ Tư được đưa ra trong bối cảnh ngày càng u ám. Nền kinh tế dường như đang hạ nhiệt, với chi tiêu của người tiêu dùng đi ngang trong tháng Hai và tháng Ba, cho thấy nhiều người mua sắm đã trở nên thận trọng khi đối mặt với giá cả và chi phí đi vay cao hơn. Sản xuất cũng đang suy yếu.

Ngay cả thị trường việc làm có khả năng phục hồi đáng ngạc nhiên, vốn đã giữ tỷ lệ thất nghiệp gần mức thấp nhất trong 50 năm trong nhiều tháng, cũng đang cho thấy những vết nứt. Việc tuyển dụng đã giảm tốc, tin tuyển dụng đã giảm và ít người bỏ việc cho các vị trí khác, thường được trả lương cao hơn.

Goldman Sachs ước tính rằng sự sụt giảm trên diện rộng trong cho vay ngân hàng có thể làm giảm tăng trưởng của Mỹ 0,4 điểm phần trăm trong năm nay. Điều đó có thể đủ để gây ra suy thoái. Vào tháng 12, Fed dự báo tăng trưởng chỉ 0,5% vào năm 2023.

Đợt tăng lãi suất mới nhất của Fed diễn ra trong bối cảnh các ngân hàng trung ương lớn khác cũng đang thắt chặt tín dụng. Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu Christine Lagarde dự kiến sẽ công bố một đợt tăng lãi suất khác vào thứ Năm, sau khi số liệu lạm phát được công bố hôm thứ Ba cho thấy giá cả tăng lên vào tháng trước.

Giá tiêu dùng đã tăng 7% ở 20 quốc gia sử dụng đồng euro trong tháng 4 so với một năm trước đó, tăng từ mức tăng 6,9% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 3.

Tuy nhiên, trong khi lạm phát tổng thể đã hạ nhiệt, lạm phát “lõi” – không bao gồm chi phí thực phẩm và năng lượng biến động – vẫn ở mức cao kinh niên. Theo biện pháp ưa thích của Fed, lạm phát lõi đã tăng 4,6% trong tháng 3 so với một năm trước đó, hầu như không tốt hơn so với mức 4,7% đạt được vào tháng 7.

Đức Minh (theo AP)