Sau khi Tổng thống Trump tuyên bố từ ngày 1/9/2019 sẽ áp thuế 10% lên 300 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, ngày 5/8 Bắc Kinh đã đáp trả bằng việc phá giá đồng Nhân dân tệ (CNY), đặt mức tỷ giá tham khảo là 6,9225 khiến đồng CNY giảm xuống mức thấp nhất trong vòng một thập kỷ so với USD. Sau động thái này, Mỹ đã liệt Trung Quốc vào danh sách thao túng tiền tệ.

Trung Quốc phá giá đồng nhân dân tệ
Theo giới chức Mỹ, chủ nghĩa tư bản nhà nước theo kiểu Trung Quốc đã phá vỡ các nguyên tắc thương mại tự do và thị trường tự do. (Ảnh: Shutterstock)

Trả lời phỏng vấn chương trình Closing Bell của kênh CNBC, ông Peter Navarro (*), Giám đốc Hội đồng thương mại kinh tế nhà Trắng, cho hay Trung Quốc đã có kế hoạch phá giá đồng tiền và nếu họ thực sự làm thế thì Mỹ sẽ đáp trả mạnh mẽ.

“Rõ ràng, họ đang thao túng tiền tệ xét theo góc độ thương mại,” ông Navarro nói,  “Họ sẽ làm điều đó và chúng tôi sẽ có biện pháp mạnh mẽ đối với họ.”

“Trung Quốc đã phá giá đồng tiền hơn 10% với mục đích cân bằng thuế quan,” ông Navarro nói thêm.

Việc Tổng thống Trump tiếp tục áp thuế lên 300 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc được cho là do Trung Quốc đã không giữ lời hứa mua nông sản Mỹ. Theo ông Navarro, nông dân Mỹ sẽ không bị tổn thương bởi Trung Quốc. Ông còn nhấn mạnh Trung Quốc chứ không phải người dân Mỹ, sẽ chịu tổn thất về tài chính do việc đánh thuế.

Trong vài tháng tới, Nhà Trắng sẽ có kế hoạch ngồi lại đàm phán với Trung Quốc tại Mỹ. 

Tuy nhiên, cũng theo ông Navarro, mục đích của cuộc đàm phán không phải để hai bên cùng hạ mức áp thuế  đi đến sự chung sống hòa bình, mà là vấn đề về sự thay đổi của Trung Quốc. Trong cuốn Death by China, ông Peter Navarro đã đề cập đến những nguy hiểm đến từ sự trỗi dậy của Trung Quốc. Đã có nhiều bằng chứng cho thấy sự lớn mạnh của Trung Quốc đã gây ra cho thế giới nhiều hệ lụy, bao gồm vấn đề về an toàn thực phẩm, thao túng tiền tệ, việc làm, v.v..

Những hệ lụy này là kết quả của mô hình kinh tế chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc. Đó chính là chủ nghĩa tư bản nhà nước theo kiểu Trung Quốc, phá vỡ các nguyên tắc thương mại tự do và thị trường tự do. Trong đó, các công ty được nhà nước chống lưng và bảo hộ trở nên lớn mạnh và phi đạo đức. Mô hình này đã tạo nên một tầng lớp doanh nhân “lợi mình hại người” và không đếm xỉa đến nguyên tắc đạo đức trong kinh doanh. Xa hơn nữa, nó đã tạo điều kiện cho lao động bóc lột và vi phạm nhân quyền diễn ra ngày càng sâu sắc.

Vì vậy, nếu chỉ nhìn nhận cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung từ riêng góc độ thiệt hại do thuế quan mang lại là chưa đầy đủ. Thuế quan là một trong những công cụ mà chính quyền Tổng thống Trump muốn sử dụng để buộc Trung Quốc phải đi đến những thay đổi căn bản mang tính cấu trúc, hướng đến một nền thương mại tự do toàn cầu và công bằng.

Minh Hà

(*) Peter Navarro là tác giả cuốn sách nổi tiếng Death by China – Confronting the Dragon – A Globall Call to Action (Chết bởi Trung Quốc – Đương đầu với con Rồng – Lời kêu gọi toàn cầu), xuất bản năm 2011. Trong đó, ông nêu rõ những nguy cơ mà Trung Quốc mang lại cho nước Mỹ và thế giới nói chung bao gồm nguy cơ từ hàng hóa độc hại của Trung Quốc độc, sự thao túng tiền tệ của Trung Quốc, cho đến các vấn đề về gián điệp, tin tặc và nhân quyền…

Năm 2016, ông Navarro là cố vấn về chính sách cho chiến dịch tranh cử Tổng tống của Donald Trump. Sau khi đắc cử, tổng thống Trump đã bổ nhiệm ông vào vị trí Giám đốc Hội đồng thương mại quốc gia Nhà Trắng, một vị trí mới được thiết lập.

Xem thêm: