17 ngân hàng thương mại và 1 công ty tài chính cấp tín dụng cho 12 dự án thua lỗ của ngành Công Thương với tổng số dư nợ đến cuối năm 2019 là 20.938 tỷ đồng.

dung quat
Năm 2017, PVN đề xuất bán vốn hoặc cho phá sản Nhà máy đóng tàu Dung Quất, chịu mất 5.000 tỷ đồng. (Ảnh: pvn.vn)

Tại báo cáo mới nhất của Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh, trong 12 dự án, hiện chỉ 2 dự án, doanh nghiệp có lãi, song 1 doanh nghiệp vẫn còn lỗ lũy kế, 1 dự án đang được xem xét đưa ra khỏi “danh sách đen”; 2 dự án, doanh nghiệp giảm được lỗ nhưng chưa bền vững; 1 dự án, doanh nghiệp dừng hoạt động nay đã vận hành trở lại. Còn tới 7 dự án, doanh nghiệp còn thua lỗ hoặc dở dang, dừng hoạt động.

Ngoài ra, 5/12 dự án, doanh nghiệp có tranh chấp, vướng mắc hợp đồng EPC. Tranh chấp hợp đồng EPC là một trong hai khó khăn, vướng mắc lớn nhất trong quá trình xử lý tồn tại, yếu kém của một số dự án.

Các dự án có tranh chấp EPC bao gồm Dự án xây dựng Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 2 – Lào Cai, Dự án cải tạo, mở rộng Nhà máy Phân đạm Hà Bắc, Dự án nhà máy đạm Ninh Bình, Dự án Xây dựng Nhà máy công nghiệp tàu thủy Dung Quất, Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 của Công ty CP Gang thép Thái Nguyên.

Phần lớn dự án đều do nhà thầu đến từ Trung Quốc đảm nhận. Các tranh chấp, vướng mắc chủ yếu tập trung vào các vấn đề như: Chủ đầu tư và nhà thầu chưa thống nhất trong việc xác định giá trị quyết toán do thay đổi về thông số kỹ thuật, xuất xứ, số lượng thiết bị so với hợp đồng đã ký và khối lượng phát sinh ngoài nội dung hợp đồng đã ký…; vấn đề yêu cầu bồi thường chi phí dịch vụ kỹ thuật kéo dài, chi phí bảo dưỡng khắc phục hư hỏng thiết bị, chi phí chờ đợi hướng dẫn lắp đặt thiết bị, chi phí thay đổi thiết kế, sửa chữa công trình đã thi công…

Báo cáo đưa ra 2 giải pháp xử lý. Một là đưa ra trọng tài hoặc tòa án để phân xử. Hai là chủ đầu tư tự quyết toán theo quy định của Thông tư 64/2018/TT-BTC đối với trường hợp nhà thầu không thực hiện quyết toán hợp đồng theo quy định hoặc không thực hiện các nội dung công việc để hoàn thành quyết toán.

Đối với giải pháp đưa ra phân xử thông qua trọng tài hoặc tòa án, các doanh nghiệp đã thuê tư vấn pháp lý, sau khi nghiên cứu hồ sơ, tư vấn đã khuyến cáo việc khởi kiện để xử lý tranh chấp Hợp đồng EPC (nhất là 3 dự án thuộc Tập đoàn Công nghiệp Hóa chất Việt Nam) sẽ không thuận lợi và khả năng thắng kiện thấp, chi phí theo đuổi vụ kiện lớn, có thể chi phí cho việc phải trả tiền cho các nhà thầu khi thua kiện cộng với chi phí theo đuổi vụ kiện sẽ cao hơn tổng số tiền đang còn tranh chấp trong các hợp đồng EPC.

Đối với giải pháp chủ đầu tư tự quyết toán, do còn tranh chấp nên hồ sơ thực tế cũng chưa có đầy đủ để lập hồ sơ tự quyết toán.

Theo đó, hướng xử lý đề xuất là Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan hướng dẫn chủ đầu tư tự quyết toán phù hợp hơn với tình hình thực tế của các dự án.

Bộ Công thương cho biết dư nợ của các dự án, doanh nghiệp tại các tổ chức tín dụng lớn, đa số không trả được nợ đúng hạn.

Hiện có 17 ngân hàng thương mại và 1 công ty tài chính cấp tín dụng cho 12 dự án với tổng số dư nợ đến thời điểm 31/12/2019 là 20.938 tỷ đồng. Trong đó, 17.169 tỷ đồng dư nợ trung dài hạn, 3.769 tỷ đồng dư nợ ngắn hạn.

Ngoài 12 dự án, doanh nghiệp này ra, các ngân hàng còn cấp tín dụng đối với các chủ đầu tư có liên quan 22.964 tỷ đồng, trong đó, dư nợ trung hạn 17.263 tỷ, ngắn hạn 5.701 tỷ đồng.

Trong đó Ngân hàng Phát triển Việt Nam cấp tín dụng cho 6 dự án gồm: Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2- Tisco, Dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình, Dự án đạm Hà Bắc, Dự án DAP số 1 Hải Phòng, Dự án DAP số 2 Lào Cai và Nhà máy đóng dầu Dung Quất. Tổng dư nợ đến cuối 2019 là 9.796 tỷ đồng.

Ngân hàng PVcomBank đã làm thủ tục khởi kiện Tổng công ty Giấy Việt Nam (Vinapaco) – chủ đầu tư dự án Nhà máy bột giấy Phương Nam (Long An), yêu cầu Vinapaco phải trả khoản nợ 592,3 tỷ đồng.

Tuy nhiên, Bộ Công thương cho biết Vinapaco hiện cũng đang gặp khó khăn về tài chính, không chi trả được các khoản nợ gốc và lãi nêu trên cho PVcomBank.

Vĩnh Long

Xem thêm: