Xung đột giữa Nga và Ukraine đã gia tăng kể từ cuối tuần trước (ngày 8/10), cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump kêu gọi tiến hành các cuộc đàm phán ngừng bắn giữa hai nước và không nên để rơi vào cuộc chiến tranh thế giới thứ ba.

shutterstock 628599701
Cựu Tổng thống Donald Trump tổ chức họp tại Tòa Bạch Ốc vào ngày 17/3/2017. (Ảnh: Nicole Glass Photography/Shutterstock)

Theo The Hill đưa tin, ông Trump đã sử dụng nền tảng truyền thông xã hội của mình, Truth Social, và những lần xuất hiện trước công chúng gần đây để chỉ trích rộng rãi cách xử lý của chính quyền Biden đối với cuộc chiến Nga – Ukraine. Ông Trump không cung cấp nhiều chi tiết về cách ông sẽ xử lý tình huống theo các phương thức khác nhau như thế nào, ông chỉ tuyên bố rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ không ra lệnh xâm lược Ukraine nếu ông vẫn còn tại vị.

Mặc dù chính quyền Biden luôn khẳng định sẽ không thúc đẩy các cuộc đàm phán mà Ukraine không ủng hộ, nhưng ông Trump cũng thẳng thắn rằng Nga và Ukraine nên thúc đẩy ngừng bắn, thậm chí còn từng ám chỉ rằng ông có thể tham gia vào các cuộc đàm phán.

Ông Trump cho biết tại một cuộc vận động tranh cử lớn cho các ứng cử viên Đảng Cộng hòa ở Mesa, tiểu bang Arizona, vào Chủ nhật (ngày 8/10): “Hàng trăm ngàn sinh mạng có thể bị mất, và chúng ta phải yêu cầu lập tức tiến hành đàm phán hòa bình chấm dứt chiến tranh Ukraine, nếu không chúng ta sẽ sa vào chiến tranh thế giới thứ ba. Hành tinh của chúng ta sẽ không còn gì, chỉ vì những kẻ ngu ngốc không có đầu óc. Họ thực sự không hiểu … thứ mà họ đang xử lý là gì – vũ khí hạt nhân. Họ không biết mình đang làm gì.”

Vài ngày trước, trong một bài phát biểu ở Miami, ông Trump nói rằng nếu ông còn tại vị, mối quan hệ của ông với Putin sẽ ngăn cản Nga xâm lược Ukraine vào tháng Hai, và sẽ không có chiến tranh Nga – Ukraine.

Tại một sự kiện do Viện Chính sách ưu tiên của Mỹ (America First Policy Institute) tổ chức vào thời điểm đó, ông Trump nói: “Một triệu năm nữa họ quý vị sẽ không còn – họ (quân đội Nga) sẽ không còn ở đó. Thật đau lòng! Khi tôi nhìn thấy tất cả những người này bị giết, điều này phải dừng lại. Họ phải thương lượng một thỏa thuận. Việc này (chiến tranh) phải dừng lại.”

Trong một bài đăng trên Truth Social vào tháng trước, ông Trump đã kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới không leo thang tình hình sau khi đường ống Nord Stream, vận chuyển khí đốt của Nga đến các khu vực của châu Âu bị hư hỏng.

Ông Trump nói: “Cần có nhãn quan chiến lược, cần khôn ngoan, và đưa ra một thỏa thuận ngay bây giờ. Cả hai bên đều cần và muốn nó. Cả thế giới đang trong nguy hiểm.”

Hiện tại, các chuyên gia tin rằng với sự ủng hộ của công chúng đối với Ukraine vẫn ở mức cao, và thực tế là Mỹ và các đồng minh sẽ không nhượng lãnh thổ Ukraine cho Nga như một điều kiện của bất kỳ cuộc đàm phán nào, điều này khiến cho quan điểm đàm phán của cựu Tổng thống Trump trong thời khắc quan trọng này không được công nhận rộng rãi.

Một chiến lược gia của Đảng Cộng hòa cũng cho biết, quan điểm ông Trump kêu gọi Nga và Ukraine ngừng bắn sẽ không phải là yếu tố chính đối với Đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa kỳ.

Các quan chức trong chính quyền Biden cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin không hề có ý định đàm phán. Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng John Kirby nói: “Điều tôi có thể nói với quý vị là ông Putin đã bắt đầu cuộc chiến này và ông Putin có thể kết thúc nó ngay hôm nay – chỉ bằng cách rút quân của mình ra khỏi đất nước Ukraine.” Ông Kirby chỉ ra rằng ông Putin “không có bất cứ dấu hiệu” cho thấy ông ấy sẵn sàng ngồi xuống và đàm phán để chấm dứt chiến tranh.

Thay vì trực tiếp kêu gọi chấm dứt chiến tranh bằng thương lượng, như ông Trump đã làm, các đảng viên Cộng hòa nổi tiếng khác đã tập trung vào những bước đi sai lầm gần đây của Tổng thống Biden và nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục hỗ trợ Ukraine.

Ông Mike Pompeo, từng là Ngoại trưởng của chính quyền Trump và được coi là một trong những ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa vào năm 2024. Trên Fox News hôm Chủ nhật (9/10), đã chỉ trích chính sách đối ngoại của chính quyền Biden không đủ sức răn đe đối với ông Putin như cách mà chính quyền Trump đã làm trong 4 năm qua.

Ông Pompeo nói: “Mỹ luôn thể hiện quyết tâm cao độ để chống lại các đối thủ của chúng ta bằng chính sách ngoại giao lặng lẽ giống như cách chúng tôi đã làm trong nhiệm kỳ của mình (chính quyền Trump). Biểu thị rõ ràng với Vladimir Putin rằng cái giá phải trả của việc sử dụng vũ khí hạt nhân sẽ khiến không chỉ Mỹ và châu Âu, mà cả thế giới chống lại ông ấy (Vladimir Putin). Chúng ta nên làm như thế. Tôi hy vọng họ (chính quyền Biden) làm việc này một cách lặng lẽ.”

Các thành viên đảng Cộng hòa của Ủy ban Dịch vụ Vũ trang Hạ viện đã tweet vào thứ Hai (ngày 10/10): “Sự tàn phá hôm nay ở Kyiv thật khủng khiếp – các đồng minh và đối tác phải cung cấp cho Ukraine các hệ thống phòng thủ tên lửa và vũ khí tầm xa mà họ yêu cầu. Các đường đỏ tùy tiện của các cơ quan trong chính quyền Biden cản trở việc cung cấp viện trợ sẽ chỉ kéo dài cuộc xung đột này.”

Cuộc chiến Nga – Ukraine đã leo thang nghiêm trọng trong những tuần gần đây, đến nay cuộc chiến xâm lược này đã kéo dài gần 8 tháng. Sau khi Ukraine chống trả thành công quân đội Nga, ông Putin đã cố gắng sáp nhập bất hợp pháp 4 khu vực của Ukraine và huy động hàng trăm ngàn người Nga tham chiến.

Vụ nổ hôm thứ Bảy, ngày 8/10, đã làm hư hại một cây cầu quan trọng nối Nga và bán đảo Crimea bị chiếm đóng, cây cầu này là tuyến đường tiếp ứng quan trọng trong cuộc xâm lược Ukraine của Nga, nó cũng là sự tự hào cá nhân ông Putin. Khi cây cầu khánh thành vào năm 2018, ông Putin đã đích thân lái một chiếc xe tải qua cầu.

Đáp lại, Nga đã tiến hành các cuộc tấn công tên lửa vào thủ đô Kyiv và 9 thành phố khác của Ukraine vào thứ Hai (ngày 10/10), làm nổ tung nhiều mục tiêu dân sự ở Ukraine, ít nhất 11 người thiệt mạng và 64 người khác bị thương.

Đối với một số chuyên gia và các quan chức bên trong Nhà Trắng, phản ứng thô bạo của ông Putin trong bối cảnh Nga tấn công lãnh thổ Ukraine chứng tỏ sự cần thiết phải tránh nói công khai về lối thoát của Nga.

“Những cuộc tấn công này chỉ củng cố thêm cam kết của chúng tôi trong việc sát cánh cùng người dân Ukraine.” Ông Biden nói trong một tuyên bố hôm thứ Hai, “Cùng với các đồng minh và đối tác của mình, chúng tôi sẽ tiếp tục buộc Nga phải trả giá cho hành động xâm lược của mình, buộc ông Putin và Nga phải chịu trách nhiệm về những hành động tàn bạo và tội ác chiến tranh của mình, đồng thời cung cấp cho quân đội Ukraine sự hỗ trợ cần thiết để bảo vệ đất nước và tự do của họ.”