Vừa qua, Grab đã IPO thành công tại Mỹ thông qua công ty SPAC là Altimeter Growth Corp với thương vụ trị giá lên đến 40 tỷ USD. Tuy nhiên sau khi tăng 21%, cổ phiếu Grab đã liên tục giảm hơn 23% về cuối phiên ngay trong màn ra mắt trên sàn giao dịch Nasdaq.

Grab
Grab đã tận dụng các lỗ hổng để trốn thuế như thế nào? (Ảnh: Shutterstock)

SPAC là gì?

SPAC – Special Purpose Acquisition Companies – là một thuật ngữ kinh tế chỉ những công ty được thành lập thông qua việc huy động vốn trên các thị trường đại chúng (IPO) với mục đích là dùng tiền huy động được từ những nhà đầu tư để mua lại hoặc sáp nhập với các công ty khác. Lộ trình này đã trở nên phổ biến với các công ty khởi nghiệp, mở ra con đường đến với thị trường đại chúng nhanh hơn, đơn giản hơn so với hình thức chào bán công khai lần đầu, IPO truyền thống.

Những đặc điểm khác biệt của công ty SPAC:

  • Là một loại công ty mua lại có mục tiêu đặc biệt là huy động tiền thông qua chào bán đại chúng (IPO) và dùng số tiền huy động được mua lại hay sáp nhập với công ty khác.
  • Tại thời điểm các công ty SPAC này tiến hành IPO, SPAC không tồn tại hoạt động kinh doanh nào hoặc thậm chí là không có một thông báo cụ thể về việc mua lại công ty nào.
  • Nhà đầu tư của SPAC có thể là quỹ đầu tư tư nhân, những người nổi tiếng cho đến công chúng thông thường.
  • SPAC có thời hạn 2 năm để hoàn thành việc mua lại hoặc họ phải giải thể và trả lại tiền cho nhà đầu tư.

Nói cách khác, các nhà đầu tư chấp nhận trở thành cổ đông của một công ty “rỗng ruột” như vậy vì họ tin rằng ban lãnh đạo của công ty “rỗng ruột” đó sẽ có thể tìm ra một cơ hội sáp nhập tuyệt vời, ví dụ mua lại những công ty công nghệ tiên phong, được kỳ vọng là những Google, Apple hay Tesla tiếp theo. 

Lợi thế của việc niêm yết đường vòng là tránh những đòi hỏi khắt khe của các sàn giao dịch về lợi nhuận, doanh thu cũng như tỷ lệ sở hữu cổ phiếu của các cổ đông.

Vì vậy, giới đầu tư ở Mỹ gọi những công ty SPAC này là các công ty séc trắng (blank check company). Bởi vì các nhà đầu tư chấp nhận làm cổ đông của một công ty SPAC, đồng nghĩa họ giao tiền (giống như ký một tờ “séc trắng”) cho công ty mà không biết rằng công ty sẽ mua hay sáp nhập với công ty nào trong tương lai. 

Tờ Financial Times trích số liệu của Refinitiv cho biết vào đầu tháng 4/2021, vẫn có gần 500 công ty séc trắng loại này đang tích cực tìm kiếm thương vụ sáp nhập và chỉ có khoảng 25% số công ty SPAC niêm yết kể từ năm 2019 là đã có thể hoàn tất các thương vụ. 

Như vậy trong thời gian tới, số lượng công ty SPAC cần phải thực hiện việc mua lại hay sáp nhập sẽ tăng lên đáng kể, bởi vì nếu không có thỏa thuận mua lại hay sáp nhập nào diễn ra, các công ty SPAC này sẽ phải đến thời hạn giải thể và hoàn trả lại tiền cho nhà đầu tư. Đây có thể là cơ hội lớn cho những công ty khởi nghiệp muốn hoàn thành giấc mơ niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ. 

Thành công IPO qua SPAC, cổ phiếu Grab rớt giá trong màn ra mắt

Việc niêm yết của Grab được quyết định sau khi Grab đồng ý thỏa thuận sáp nhập với SPAC của nhà đầu tư công nghệ Mỹ là Altimeter Capital Management, Altimeter Growth Corp (AGC.O) và huy động 4,5 tỷ USD, trong đó 750 triệu USD từ Altimeter. Mức định giá của thương vụ này lên đến 40 tỷ USD.

Vào ngày thứ Năm 2/12, sau vài phút ra mắt trên sàn giao dịch Nasdaq, cổ phiếu của Grab đã tăng tới 21%, nhưng sau đó liên tục giảm hơn 23% về mức giá cuối phiên khoảng 8,75 USD/cổ phiếu.

Ông Anthony Tan, Giám đốc điều hành của Grab, nói với Reuters:” Giá không có gì khác biệt đối với tôi. Tôi sẽ ăn mừng vào tối nay và trở lại làm việc vào ngày mai”. 

Việc niêm yết “cửa sau” trên Nasdaq đánh dấu cột mốc 9 năm tuổi cho ứng dụng xe taxi công nghệ, hiện đang hoạt động ở hơn 465 thành phố tại 8 quốc gia (Singapore, Malaysia, Cambodia, Indonesia, Myanmar, Philippines, Thailand and Việt Nam). Cung cấp các dịch vụ như: vận chuyển, giao hàng, thanh toán, bảo hiểm và những sản phẩm đầu tư. 

Grab đã khởi động sự kiện niêm yết lớn nhất của một công ty Đông Nam Á tại Hoa Kỳ bằng khoảnh khắc rung chuông ở Singapore, do sàn Nasdaq và các Giám đốc điều hành của Grab tổ chức. 

Những gì chúng tôi đã cho thế giới thấy là các công ty công nghệ phát triển trong nước có thể phát triển công nghệ tuyệt vời, nó có thể cạnh tranh trên toàn cầu, ngay cả khi các công ty quốc tế đang cùng một nơi“, ông Tan nói với Reuters trong một buổi phỏng vấn vào ngày Thứ Tư. Ông khẳng định: “Chúng tôi có thể cạnh tranh và giành chiến thắng”.

CEO Tan sẽ nắm giữ 60,4% quyền biểu quyết cùng với người đồng sáng lập Grab và chủ tịch Ming Maa, nhưng chỉ nắm giữ 3,3% cổ phần với họ. Việc niêm yết đã đem đến một khoản lợi nhuận lớn cho những người đầu tư sớm như SoftBank của Nhật bản (9984.T) và gã khổng lồ gọi xe Trung Quốc Didi Chuxing, đầu tư vào năm 2014.

Một số đã tham gia vào sau này như: Toyota Motor Corp (7203.T), Microsoft Corp (MSFT.O) và Megabank MUFG Nhật Bản (8306.T), Uber đã trở thành cổ đông của Grab vào năm 2018, sau khi bán mảng kinh doanh ở Đông Nam Á cho Grab, kết thúc cuộc chiến kéo dài 5 năm. 

Quang Minh (t/h)

Xem thêm: