Tập đoàn sản xuất máy bay Boeing đã đạt được thỏa thuận trị giá 200 triệu USD với Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) sau những cáo buộc rằng lãnh đạo công ty này đã lừa dối các nhà đầu tư của Boeing và công chúng về sự an toàn của dòng máy bay phản lực 737 MAX, hậu quả làm 346 người chết trong 2 vụ tai nạn.

Boeing 737 Max roi may bay Boeing may bay roi 1854534454
Boeing bị cáo buộc đã có dấu hiệu che giấu về sự an toàn của máy bay Boeing 737 MAX khiến xảy ra 2 vụ rơi máy bay thảm khốc. (Ảnh minh họa: BlueBarronPhoto/Shutterstock)

Theo đó, các vụ tai nạn chết người đã xảy ra ở vùng biển ngoài khơi Indonesia và ở Ethiopia vào cuối năm 2018 và đầu năm 2019. Theo thống kê, có tổng cộng 346 người chết trong 2 vụ rơi máy bay Boeing 737 MAX đã buộc Cục Hàng không Liên bang (FAA) ngừng hoạt động loại máy bay này để điều tra.

Đến tháng 11/2020, FAA mới cho dòng máy bay trên trở lại hoạt động.

“Trong thời kỳ khủng hoảng và bi kịch, điều đặc biệt quan trọng là các công ty đại chúng và giám đốc điều hành phải cung cấp thông tin đầy đủ, công bằng và trung thực cho thị trường,” Chủ tịch SEC Gary Gensler cho biết trong một tuyên bố ngày 22/9.

Bởi các sự kiện trên, cổ phiếu Boeing đã giảm 68% so với mức cao kỷ lục sau vụ tai nạn thứ 2 vào tháng 3/2019.

“Boeing và [cựu Giám đốc điều hành Dennis] Muilenburg đã đặt lợi nhuận lên trên mọi người bằng cách lừa dối các nhà đầu tư về sự an toàn của 737 MAX, tất cả trong nỗ lực phục hồi hình ảnh của Boeing sau hai vụ tai nạn thảm khốc dẫn đến thiệt hại 346 sinh mạng và đau buồn không thể bù đắp cho rất nhiều gia đình,” Gurbir S. Grewal, giám đốc Bộ phận Thực thi của SEC cho biết.

SEC cáo buộc rằng sau vụ tai nạn chết người đầu tiên của chiếc máy bay phản lực, Muilenburg đã che đậy thực tế rằng một chức năng điều khiển bay được gọi là Hệ thống tăng cường đặc điểm cơ động (MCAS) là một mối nguy hiểm an toàn đang diễn ra, nhưng vẫn tiếp tục đảm bảo rằng 737 vẫn đủ khả năng bay.

Sau vụ tai nạn thứ hai, cựu CEO và các đồng nghiệp của ông tại Boeing bị phát hiện đã đánh lừa công chúng về những sai sót trong quy trình chứng nhận của máy bay liên quan đến hệ thống điều khiển bay tự động MCAS, mặc dù thực tế là có rất nhiều thông tin nội bộ thừa nhận đó là vấn đề, theo SEC.

Lừa dối các nhà quản lý và nhà đầu tư

SEC sớm nghe nói về cáo buộc che đậy nội bộ của ban quản lý công ty và cuộc điều tra của FAA, sau những tuyên bố sai sự thật của cựu CEO và các lãnh đạo của Boeing với các nhà đầu tư và cơ quan này.

Đáp lại cuộc điều tra, ông Muilenberg gọi 737 MAX là “an toàn như bất kỳ chiếc máy bay nào từng bay trên bầu trời”, ngay lập tức nhận được sự khiển trách công khai từ FAA, gây căng thẳng cho mối quan hệ của Boeing với cơ quan quản lý và bẽ mặt công ty.

Boeing đã sa thải Giám đốc điều hành khi đó vào tháng 12/2019, sau khi tin tức về vụ bê bối kiểm tra được đưa ra và một phần do bình luận của ông liên quan đến tình trạng của 737 bởi các cơ quan quản lý an toàn hàng không.

Ông Muilenburg đã buộc phải trả một khoản tiền riêng 1 triệu đô la trong một thỏa thuận với SEC.

Tuy nhiên, anh ta sẽ không phải đối mặt với các cáo buộc và việc giải quyết không yêu cầu anh ta phải thừa nhận bất kỳ hành vi sai trái nào.

“Thỏa thuận ngày hôm nay là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn của công ty nhằm giải quyết một cách có trách nhiệm các vấn đề pháp lý còn tồn đọng liên quan đến các vụ tai nạn 737 MAX theo cách phục vụ lợi ích tốt nhất của các cổ đông, nhân viên và các bên liên quan khác của chúng tôi”, Boeing cho biết trong một tuyên bố với CNBC.

Giải quyết vụ bê bối

Nhà sản xuất hàng không trước đó đã đồng ý trả 2,5 tỷ USD để giải quyết một cuộc điều tra hình sự riêng biệt của Bộ Tư pháp, sau khi hai phiên điều trần của quốc hội phát hiện ra những sai sót nghiêm trọng trong quá trình sản xuất và phê duyệt của Boeing 737 MAX.

Là một phần của thỏa thuận đó, 500 triệu đô la sẽ được phân bổ cho gia đình các nạn nhân đã chết trong 2 vụ tai nạn 737.

Các giám đốc công ty hiện tại và trước đây đã đạt được thỏa thuận bổ sung 237,5 triệu đô la với các cổ đông vào năm 2021 về việc hội đồng quản trị thiếu giám sát 737.

Một số phiên tòa nữa dự kiến sẽ được tổ chức tại tòa án vào năm 2023 để giải quyết các khiếu nại tiếp theo.

Kể từ đó, Quốc hội đã thông qua Đạo luật Cải cách và Trách nhiệm Giải trình Chứng nhận Máy bay để cải cách chứng nhận máy bay, cho phép FAA có thêm quyền giám sát quá trình này.

Nhà tài trợ của dự luật, Phó Chủ tịch Tiểu ban Hàng không Hạ viện Sharice Davids cho biết trong một tuyên bố: “346 nạn nhân của các vụ tai nạn máy bay Boeing 737 MAX và gia đình của họ mong đợi và xứng đáng với Quốc hội hành động để đảm bảo những sai lầm dẫn đến những thảm kịch đó không bao giờ xảy ra nữa”.

“Dự luật lưỡng đảng này sẽ tăng cường an toàn hàng không và trách nhiệm giải trình, đồng thời giúp các phi công và phi hành đoàn thực hiện công việc của họ một cách an toàn và hiệu quả. Tôi rất vui khi thấy các đồng nghiệp Hạ viện của tôi đến với nhau hôm nay để thông qua dự luật quan trọng này và tôi kêu gọi Thượng viện cũng làm như vậy,” bà Sharice Davids nói thêm trong tuyên bố ngày 18/11/2020.

American, United, Southwest và Alaska Airlines là những hãng hàng không của Mỹ sử dụng 737 MAX, trong khi hãng Hàng không Delta đã đặt hàng 100 chiếc 737 MAX trong số 10 mẫu của Boeing vẫn chưa được giao hàng.