Nếu muốn giảm cân hiệu quả, trước tiên bạn cần phải bỏ đi tâm thái ăn kiêng và ăn theo trực giác của chính mình. Nghe có vẻ lạ phải không? Thay vì quan tâm đến lượng calo bạn tiêu thụ, hãy tập trung vào cảm giác ngon miệng và tâm thái vui vẻ khi ăn, bạn có thể thưởng thức món ăn một cách tự nhiên hơn. 

(ảnh: Shutterstock)
Bạn có thể ăn thực phẩm mình yêu thích, nhưng điều quan trọng là cần lắng nghe dạ dày và biết dừng khi cảm thấy no (ảnh: Shutterstock)

Mặt tối của ăn kiêng

Đối với cả một thế hệ đã bị ám ảnh với chế độ ăn kiêng, việc ăn những gì bạn thích nghe có vẻ hoàn toàn trái ngược với quan niệm của chúng ta.

Chúng ta đang sống trong một thời điểm mà các chuyên gia thực phẩm quyết định bữa ăn hàng ngày và chúng ta tin rằng lượng calo là phương pháp tiên tiến để lấy lại vòng eo của mình.

Nhưng để giữ gìn sức khỏe, còn có rất nhiều thứ khác ngoài chế độ ăn, và chúng ta đã bỏ qua những vấn đề sâu xa hơn này.

>> 12 vị trí đau trên cơ thể báo hiệu rằng nội tâm bạn đang gặp vấn đề

Một số người tuyệt vọng muốn lấy lại vóc dáng của mình bằng cách nhịn ăn, một số người khác thì kiêng thực phẩm rắn (như cơm, thịt, cá,…) và uống sữa dinh dưỡng (shakes) hay nước ép rau quả để tìm lại cân nặng lý tưởng. Nhưng thế nào là trọng lượng lý tưởng? Bạn có biết hay chỉ tự nghĩ ra cho mình một con số?

Giả sử bạn biết trọng lượng hoàn hảo của mình; vậy điều gì sẽ xảy ra khi bạn đạt đến đó? Đây là một quá trình đầy lo lắng với nhiều ẩn số. Trớ trêu thay, bạn lại ước là mình chỉ cần ăn cái gì đó tàm tạm để có thể suy nghĩ và dốc hết sức thực hiện kế hoạch này!

doi-bung-an-kieng
Ăn kiêng có thể trở nên khó khăn, một số chế độ ăn uống là không bền vững về lâu dài, nó làm bạn cảm thấy đói và không hài lòng. (ảnh: Shutterstock)

Vấn đề với các chế độ ăn kiêng là: chúng chỉ hiệu quả trong thời gian ngắn, nhưng rất khó duy trì trong thời gian dài. Và trong khi bạn đang tuân thủ nhiều quy tắc của chế độ ăn kiêng, bạn bị ám ảnh bởi thực phẩm vì phải lên kế hoạch tỉ mỉ và chuẩn bị cho mỗi bữa ăn chính và bữa ăn nhẹ.

Bạn làm sạch tủ, làm sạch máy ép trái cây và đi mua sắm một danh sách dài các món ăn lạ mà bạn tìm thấy trên mạng. Nhưng bạn vẫn làm, vì sức khỏe là điều quan trọng nhất, phải không? Và trở nên mảnh mai là cách tốt nhất để chặn đứng hầu hết các bệnh có thể gây tử vong hôm nay. Quả là một điều tốt mà!

Đó là cẩm nang chế độ ăn kiêng, thế còn trực giác của chúng ta thì đi đâu rồi?

Khi bạn mua một cuốn sách “Làm thế nào để” ăn kiêng, điều gì sẽ diễn ra với bạn? Bạn đang từ bỏ kết nối cơ thể – tinh thần của mình khi lật qua các lời khuyên trong sách hướng dẫn.

Tín hiệu “no” và “đói” của cơ thể có thể bị bỏ qua khi bạn tuân theo quá trình ăn kiêng bên ngoài này, việc này giống như đọc các chỉ số dinh dưỡng trên bao bì thực phẩm và đọc lại chương sách về những việc cần làm khi bạn đói bụng đến phát điên.

Trong khi những kg thể trọng đang dần rời bỏ bạn, vậy còn sức khỏe tinh thần của bạn thì sao? Bạn cảm thấy thoải mái và tự chủ, hay đầy lo lắng? Nếu bạn bỏ qua nhu cầu và cảm xúc của cơ thể, thì e rằng bạn đã bỏ mồi bắt bóng.

Nhìn từ mặt khác, ăn kiêng không bao giờ cho bạn đạt được cảm giác tự chủ, khi bạn luôn đi theo hướng dẫn của người khác – một loại tác động từ bên ngoài. Lý tưởng nhất là bạn, chính bạn nên tự kiềm chế bản thân mình.

Ăn theo trực giác áp dụng kỹ năng chính niệm

“Ăn theo trực giác” được biết đến giống như một liệu pháp tinh thần hơn là kế hoạch ăn uống. Thực ra, không có kế hoạch nào cả, và đó chính là sự tự do nó mang lại. Nhưng để đạt được hiệu quả đầy đủ, bạn cần thay đổi cách suy nghĩ về thức ăn và thay đổi thói quen ăn uống cũng như mối liên hệ với thực phẩm.

Khi bạn còn là một đứa trẻ, bạn ăn theo trực giác, có nghĩa là bạn ăn khi đói và dừng khi no. Không có kế hoạch nào cả, mà đó là một sự kết nối thân tâm mạnh mẽ.

Điểm trọng yếu của phương pháp ăn này là bạn cần phải bỏ đi tâm lý của người ăn kiêng, vì bạn biết ăn kiêng không có hiệu quả trong dài hạn và chắc chắn bạn sẽ tăng cân tăng cân lại thôi. Tệ hơn nữa, người ăn kiêng thất bại tự trách bản thân mình, nhưng phương pháp này đã thất bại ngay từ đầu rồi.

Khi bước ra khỏi các quy tắc của ăn kiêng, bạn có thể ăn những gì bạn thấy muốn ăn, đồng thời toàn tâm toàn ý lắng nghe tín hiệu của cơ thể mình.

>> Lắng nghe các tín hiệu của cơ thể khi ngũ tạng ‘cầu cứu’

Bạn có lẽ sẽ nghi ngờ, và rất nhiều người chắc chắn sẽ khi ngờ ở điểm này: Làm thế nào để ăn vặt không kiềm chế lại giúp tôi giảm cân và có được cơ thể khỏe mạnh? Vâng, đó chính là điểm then chốt của phương pháp này, và một cuộc cách mạng trong tư tưởng thực sự là rất cần thiết.

Khi bạn lắng nghe và tôn trọng sự thèm ăn tự nhiên của cơ thể, ăn khi đói, dừng khi no, ăn thực phẩm bạn thích, thấy ngon cả trong khi ăn và sau khi ăn – bạn có thể lấy lại sức khỏe và giúp trong lượng cơ thể trở lại bình thường.

Sức khỏe vượt quá những gì bạn ăn. Nó bao gồm cả cách bạn nghĩ. (ảnh qua lifeandskills.com)
Sức khỏe vượt quá những gì bạn ăn. Nó bao gồm cả cách bạn nghĩ. (ảnh qua lifeandskills.com)

Khi ăn theo cách này, ham muốn “ăn cho đã” hay “ăn thả cửa theo tâm trạng” sẽ không còn vì bạn cho phép bản thân ăn những gì bạn thích, đồng thời lắng nghe bên trong để tìm ra nguyên nhân tại sao bạn muốn ăn nhiều hơn mức cần thiết.

Thay vì “ăn cho đã”, bạn có thể hỏi: “Tôi vẫn còn đói, hay tôi đang buồn chán và bị thu hút bởi TV? hay “Tôi có đang cảm thấy cô đơn?” Khi đó bạn có thể suy nghĩ lý trí một chút. “Có lẽ tôi nên gọi cho người bạn thân và đi uống cafe. Tôi cần nghỉ ngơi một chút và loại cảm giác nặng nề này ra khỏi ngực mình; có lẽ người bạn ấy sẽ cho tôi một số lời khuyên.”

Bạn có thể tìm ra cách mới để đáp ứng nhu cầu cảm xúc và tinh thần, mà không phải lạm dụng hay hạn chế thực phẩm. Bạn hiểu quá trình tâm lý của bản thân khi ăn, từ đó có thể giải quyết vấn đề sâu xa hơn.

Phương pháp ăn theo trực giác giúp ích gì cho sức khỏe bạn?

Ăn các thực phẩm bạn thích đem đến sự vui vẻ? Nhâm nhi thức ăn thơm ngon mà bạn chọn mang lại sự thỏa mãn và sức khỏe tinh thần. Bạn đang đói, thay vì ăn rau sống, tại sao bạn không ăn một món súp ấm, vài lát bánh mì bơ?

Ăn theo trực giác giúp bạn cải thiện sự trân trọng bản thân, lạc quan, khả năng phục hồi tâm lý, kỹ năng đối phó tốt hơn với những thăng trầm của cuộc sống. Nó cũng làm giảm tỷ lệ mắc bệnh trầm cảm, lo âu, suy nghĩ tiêu cực ở nhiều người.

>> Phong thủy tốt nhất cho cuộc đời bạn: Chồng là đất, vợ là hoa, gia đình thuận hòa cần có thiện niệm

Trái ngược với niềm tin phổ biến, ăn theo trực giác làm giảm tần suất ăn uống rượu chè say sưa, giảm dần theo thời gian. Nó cũng giúp bạn phát triển một nhận thức thực tế hơn về trọng lượng lý tưởng của mình, thay vì một kỳ vọng quá thon thả không thực tế. Nó chống lại cảm giác thèm ăn do tâm trạng, vì nó mang đến cho bạn sự hòa hợp với nhu cầu năng lượng hiện tại của cơ thể.

Nó cũng giúp bạn chấp nhận bản thân mình và phát triển sự trân trọng bản thân vô điều kiện, đây là món quà lớn nhất cho một thế hệ luôn bị truyền thông nói rằng họ sẽ không bao giờ hài lòng cho đến khi trông giống một con búp bê Barbie!

(ảnh: iStock)
Ăn theo trực giác giúp mọi người chấp nhận cơ thể của họ. (ảnh: iStock)

Về mặt thể chất, ăn theo trực giác làm giảm chỉ số khối lượng cơ thể (BMI), làm giảm chất béo trung tính, làm tăng lượng HDL (“cholesterol có lợi”), cũng như làm giảm huyết áp và tăng cường sức khỏe tim mạch.

Tôi có cần sức mạnh ý chí hay khả năng tự kiềm chế khi dùng phương pháp này?

Một câu hỏi mà mọi người hay thắc mắc khi họ tìm hiểu về phương pháp ăn theo trực giác, đó là sức mạnh ý chí và khả năng tự kiềm chế, ví như trong việc ăn kiêng hạn chế lượng calo, sức mạnh ý chí luôn được nhấn mạnh, và đây dường như là một cuộc đáu tranh giữa bạn và thực phẩm. Nhưng thực phẩm không phải là kẻ thù, chúng nên được xem là một người bạn nuôi dưỡng cơ thể. Không yêu cầu sức mạnh ý chí trong phương pháp ăn uống theo trực giác. Nếu bạn muốn ăn kem, thì hãy cứ ăn.

Nếu bạn muốn ăn kem, hãy cho phép mình thưởng thức. (Ảnh: Unsplash via Pixabay/CC0)
Nếu bạn muốn ăn kem, hãy cho phép mình thưởng thức. (Ảnh: Unsplash via Pixabay/CC0)

Chuyên gia Elyse của trang IntutiveEating.com, trong một cuộc phỏng vấn đã giải thích rằng hầu hết mọi người lần đầu tiên thử cách này đều ăn nhiều hơn bình thường. Tuy nhiên, sau một thời gian ngắn, họ nhận ra rằng họ có quyền ăn bất cứ điều gì họ muốn một cách vô điều kiện, một cách tự nhiên họ sẽ bắt đầu muốn có một chế độ ăn uống cân bằng phù hợp, họ trở nên kén chọn hơn và bắt đầu từ chối những thực phẩm “quyến rũ” mà trước đây họ không thể từ chối.

Elyse nói rằng ăn theo trực giác “là đặt niềm tin vào chính cơ thể bạn, nó sẽ cung cấp thông tin chính xác về ăn cái gì, ăn khi nào và ăn bao nhiêu.”

Chuyên gia thực phẩm không thể sửa lỗi này!

Ăn theo trực giác nhắm thẳng vào tinh thần và cảm xúc – tại sao bạn lại lựa chọn những thực phẩm dở tệ này, tại sao bạn lại ăn quá nhiều hay không muốn ăn. Đây là một cách tiếp cận toàn diện và vượt ra giới hạn của chuyện ăn kiêng và thực phẩm, vốn chỉ là một phần nhỏ của bức tranh.

Ví dụ, bạn không cần phải là một nhà tâm lý học mới biết rằng ăn uống quá mức và rối loạn ăn uống là những vấn đề nghiêm trọng hơn chính thực phẩm. Đối với nhiều người phương Tây, cách tiêu thụ thực phẩm là không tự nhiên, do đó, họ vẫn mập hơn cho dù dường như đã ăn kiêng. Vậy điều gì đang thực sự diễn ra? Điều đó vượt quá những gì chuyên gia thực phẩm có thể giải quyết!

Việc mất kết nối giữa bạn và thực phẩm, cộng với hàng tấn thông tin mâu thuẫn hàng ngày, làm bạn bối rối và không biết xử lý hoạt động sống cơ bản này thế nào. Nói thẳng ra, bạn đã quên phải ăn uống thế nào!

Thưởng thức thực phẩm, như người Pháp hay Ý thường làm, không chỉ giúp bạn ăn bữa tối một cách trọn vẹn mà còn đáp ứng nhu cầu của cơ thể, cung cấp năng lượng, hạnh phúc, vì hạnh phúc đến từ cảm giác sung túc và hài lòng. Đó là sự liên kết giữa tâm trí – cơ thể – tinh thần có thể bắt đầu từ thực phẩm, nhưng mang đến sự sung túc và hạnh phúc cho gia đình từ thế hệ này sang thế hệ khác, những người không phải thở hổn hển vì thừa cân!

Ăn những bữa ăn cùng nhau và không xem TV là tốt cho tiêu hóa của bạn và bạn cũng sẽ ăn ít lại.
Ăn những bữa ăn cùng nhau và không xem TV là tốt cho tiêu hóa của bạn và bạn cũng sẽ ăn ít lại.

>> “Đông y chữa người bệnh, còn Tây y chữa bệnh của người”

Theo Vision Times
Hoàng Vũ