Thuốc lá điện tử được quảng cáo là giúp giảm đến hơn 90% các yếu tố độc hại so với thuốc lá điếu, có thể giúp cai thuốc lá, bổ sung thêm vitamin…do vậy mà đánh trúng tâm lý của nhiều người. Tuy nhiên, các chuyên gia đã chỉ ra rằng thuốc lá điện tử gây ra những tác hại vô cùng nghiêm trọng.

thuốc lá điện tử
Các chuyên gia chỉ ra rằng thuốc lá điện tử gây ra những tác hại vô cùng nghiêm trọng. (Ảnh: Vchal/ Shutterstock)

Thuốc lá điện tử hiện đang là trào lưu của giới trẻ hiện đại

Với hương vị hấp dẫn, thiết kế ấn tượng, các sự kiện quảng cáo rầm rộ cùng với nhiều người nổi tiếng, thuốc lá điện tử đang trở thành trào lưu của không chỉ người lớn mà cả các thanh niên đang học cấp 3 và đại học. Các thanh niên này còn khẳng định rằng “Thuốc lá điện tử không phải là thuốc lá. Đây chỉ là đang bổ sung thêm Vitamin C.” Các quan điểm này khiến không ít phụ huynh phải bận tâm. 

Học sinh trung học 17 tuổi Daniel Ament ở Hoa Kỳ vốn là một vận động viên và thủy thủ rất khỏe mạnh. Vào mùa hè năm 2019, Ament bắt đầu dùng thuốc lá điện tử với bạn bè tại các bữa tiệc. Chàng trai vẫn luôn nghĩ rằng: “Thuốc lá điện tử là một thay thế lành mạnh cho thuốc lá thông thường.”

Ament hút hàng ngày và dự định sẽ dừng lại khi vào năm học mới. Nhưng chưa kịp bỏ thuốc thì Ament bắt đầu gặp triệu chứng khó thở. Khi đến phòng cấp cứu, các bác sĩ cho biết ghép phổi là lựa chọn duy nhất nếu Ament muốn sống sót. Lá phổi của chàng trai cứng như cao su, thậm chí không thể làm xẹp xuống.

May mắn là Ament đã sống sót nhưng phải uống 20 viên thuốc mỗi ngày và không thể vào trường quân đội như mong muốn. Sau đó, Ament đã thành lập một tổ chức phi lợi nhuận mang tên Fight4Wellness với mục tiêu cảnh báo những thanh thiếu niên khác và giúp nâng cao nhận thức của những người đang dùng thuốc lá điện tử về những rủi ro mà họ sẽ gặp phải.

Thuốc lá điện tử không hề an toàn như quảng cáo

shutterstock 170597423
Trong thuốc lá điện tử sử dụng nicotin là chất gây nghiện mạnh, ngoài ra, một số sản phẩm có thể chứa các chất độc nguy hiểm khác do không được kiểm soát. (Ảnh minh họa: Gianluca Rasile/Shutterstock)

Ông Tiết Quang Kiệt, Giám đốc Trung tâm Quản lý Điều trị Cai nghiện Thuốc lá Cao Hùng, Đài Loan, cho biết trên thực tế, hơn 90% thuốc lá điện tử có chứa nồng độ nicotine, propylene glycol, glycerin thực vật và các chất tạo hương rất cao. Chúng có thể dùng để uống giống như uống sữa, nhưng nếu hít vào phổi thì hậu quả là vô cùng tai hại, chưa kể thuốc lá điện tử còn chứa rất nhiều chất hóa học nên sẽ gây hại đến đường hô hấp và các cơ quan tim mạch.

Bác sĩ Quách Phi Nhiên, thuộc Khoa Y học Gia đình của Bệnh viện Đại học Quốc gia Đài Loan chỉ ra rằng để nhanh chóng thu hút khách hàng mới, những người buôn bán thuốc lá đã cố tình thêm “muối nicotine”, chỉ một chút bằng đầu ngón tay đã rất nguy hiểm. Trong khi lượng nicotin ở đây thậm chí có thể từ 30 đến 60 mg, điều này sẽ khiến người dùng dễ nghiện và khó bỏ hơn. 

Tiến sĩ Quách nói thêm, não người sẽ chưa phát triển đầy đủ cho đến năm 25 tuổi, mà đối tượng tiếp thị chính của những người buôn bán thuốc lá là cả những người trẻ tuổi, điều này gây hại trực tiếp đến não bộ và sức khỏe.

Bác sĩ Lại Chí Quan, Phó viện trưởng Viện Thánh Mẫu La Đông, Đài Loan, cũng đã kết luận rằng giới trẻ có ít nhất 5 tác động lớn sau khi “nghiện” thuốc lá điện tử:

1. Đẩy nhanh cơn nghiện nicotine: Việc thêm các hương liệu khác nhau vào thuốc lá điện tử thu hút nhiều thanh thiếu niên dùng thử. Nhiều chất lỏng trong đó bao gồm muối nicotine nồng độ cao, có tác dụng mạnh, nồng độ cao, hấp thụ nhanh và dễ nghiện hơn. Nếu ngừng sẽ xuất hiện “các triệu chứng cai nghiện”, trở nên lo lắng, cáu kỉnh, bồn chồn và không thể tập trung.

2. Rối loạn phát triển não bộ: Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển não bộ của thanh thiếu niên, bao gồm sự chú ý, học tập, cảm xúc, kiểm soát xung động và thậm chí là tổn thương vĩnh viễn cho não.

3. Tăng xác suất gây ra bệnh hen suyễn, viêm phổi và các bệnh khác: Chẳng hạn như sự bùng phát của tổn thương phổi liên quan đến thuốc lá điện tử (EVALI) ở Hoa Kỳ.

4. Trở thành người hút thuốc thường xuyên: Thanh thiếu niên không hút thuốc có nguy cơ hút thuốc cao gấp 8 lần trong tương lai sau khi “nghiện” thuốc lá điện tử.

5. Lạm dụng chất gây nghiện: Thanh thiếu niên đã sử dụng thuốc lá điện tử có nguy cơ hút cần sa tăng gấp 3,5 lần trong tương lai, và thậm chí trở thành những người lạm dụng hai hoặc nhiều chất như rượu và thuốc gây nghiện!

Tiến sĩ Quách Phi Nhiên chỉ thêm rằng, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo: “Mục tiêu của các công ty thuốc lá là khiến thế hệ sau tiếp tục nghiện nicotine!” .

Ông nhận định, vẫn chưa có phương pháp y học thực sự nào để cai thuốc lá điện tử, mà chỉ có thể dựa vào nguyên tắc cai thuốc lá “3 không và 3 nên” bao gồm: “Không giữ thuốc lá, không mua thuốc lá, không cầm thuốc lá; và nên ăn kẹo cao su, nên uống nhiều nước, nên tập thể dục nhiều hơn.”

Trước sự gia tăng của thuốc lá điện tử và những lo ngại của các bậc cha mẹ, Chủ tịch Hiệp hội Phụ huynh Quốc gia, Hoàng Chính Minh, đề nghị các bậc cha mẹ nên chú ý hơn nếu con mình có những biểu hiện sau:

– Thỉnh thoảng có mùi trái cây hoặc mùi ngọt không rõ nguyên nhân;

– Thường xuyên cảm thấy đau đầu, chóng mặt, buồn nôn hoặc dễ hụt hơi; 

– Hay thay đổi tâm trạng, ủ rũ, lo lắng hoặc có các hành vi bốc đồng không kiểm soát được;

– Có các vật dụng liên quan như: pin không xác định, bộ sạc, ổ USB flash, vỏ đã qua sử dụng hoặc thiết bị thuốc lá điện tử dùng một lần, thiết bị đầu nối tương tự như game plug-in; 

– Tình trạng giảm sút đột ngột trong bài tập ở trường hoặc thành tích thể thao.

thuốc lá điện tử
Thanh thiếu niên hút thuốc lá điện tử có thể có một số biểu hiện. Ảnh các bộ phận của thuốc lá điện tử. (Ảnh: LezinAV/ Shutterstock)

Bà Lâm Thanh Lệ, Giám đốc Trung tâm Phòng chống Tác hại Thuốc lá, đặc biệt nhắc nhở rằng những người buôn bán thuốc lá cố tình đánh lừa thuốc lá mới có thể giảm tác hại hoặc vô hại, và có thể “thay thế, chuyển đổi” thuốc lá truyền thống, mục đích của họ là để tiếp thị thuốc lá mới. Trên thực tế còn thiếu rất nhiều bằng chứng khoa học đầy đủ, và một điều bất thường là nó hoàn toàn khác với cảnh báo của WHO. 

Bà khuyên rằng người muốn cai thuốc lá nên sử dụng các biện pháp cai thuốc lá thông thường để lấy lại sức khỏe, không nên nghe theo lời đồn đại mà sử dụng các loại sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, vừa không bỏ được thuốc lá vừa gây ra nhiều rủi ro hơn cho cơ thể.

Thanh Mộc (t/h)