Cựu Thủ tướng Anh Boris Johnson đang bắt đầu có động lực trong cuộc đua để trở lại vai trò lãnh đạo chính phủ, tuy nhiên cũng xuất hiện chia rẽ sâu sắc về sự trở lại của ông và một số cảnh báo rằng ông sẽ đẩy đất nước vào tình trạng hỗn loạn mới.

Embed from Getty Images

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Penny Mordaunt đã trở thành ứng cử viên đầu tiên chính thức tuyên bố ý định tranh cử để trở thành lãnh đạo tiếp theo của đảng Bảo thủ, nhưng ông Johnson và Rishi Sunak, từng là Bộ trưởng Tài chính của ông, đã dẫn đầu thăm dò về các ứng cử viên tiềm năng trước khi bỏ phiếu vào tuần tới.

Những người thay thế bà Liz Truss, người đã từ chức vào thứ Năm sau sáu tuần hỗn loạn, phải đảm bảo có được 100 đề cử từ các nhà lập pháp Đảng Bảo thủ vào thứ Hai.

Với việc đảng Bảo thủ chiếm đa số trong Quốc hội và có thể phớt lờ những lời kêu gọi tổng tuyển cử trong hai năm nữa, lãnh đạo đảng mới sẽ trở thành Thủ tướng – người thứ năm của Anh trong sáu năm.

Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy đảng Bảo thủ sẽ bị mất ưu thế nếu một cuộc bầu cử quốc gia được tổ chức ngay bây giờ.

Ông Johnson chưa chính thức tuyên bố sẽ tranh cử nhưng 5 bộ trưởng trong nội các đã ủng hộ ông, trong khi các báo cáo truyền thông cho rằng ông Sunak sẽ trở thành ứng cử viên đầu tiên đạt ngưỡng tham gia cuộc tranh cử trước thời hạn hôm thứ Hai.

Ông Johnson dường như vẫn được các đảng viên yêu thích, mặc dù một cuộc thăm dò của YouGov với 3.429 người trưởng thành được thực hiện vào thứ Sáu cho thấy 52% người Anh sẽ không hài lòng khi thấy ông trở lại làm Thủ tướng.

Nhà lập pháp bảo thủ James Duddridge cho biết ông Johnson nói với ông rằng ông “sẵn sàng” và cựu lãnh đạo sẽ bay trở lại Anh vào thứ Bảy.

Nhưng một số người đặt câu hỏi liệu ông Johnson có thể giành được 100 đề cử hay không. Nhiệm kỳ Thủ tướng kéo dài ba năm của ông đã bị chỉ trích mạnh mẽ bởi những vụ bê bối và cáo buộc về hành vi sai trái.

Cựu lãnh đạo đảng Bảo thủ William Hague nói rằng sự trở lại của ông Johnson có thể là ý tưởng tồi tệ nhất mà ông từng nghe trong gần nửa thế kỷ là một đảng viên. Ông nói rằng nó sẽ dẫn đến một “vòng xoáy tử thần” cho đảng Bảo thủ.

Ông Sunak, nhà cựu phân tích của Goldman Sachs, người đã trở thành Bộ trưởng Tài chính ngay khi đại dịch COVID-19 tấn công và về chỉ xếp sau bà Truss trong cuộc lựa chọn lãnh đạo vừa qua, là người được các nhà cái yêu thích nhất, theo sau là ông Johnson. 

Người chiến thắng sẽ được công bố vào tuần sau. Nếu chỉ có một ứng cử viên với hơn 100 đề cử từ các nhà lập pháp vào thứ Hai thì người đó sẽ được công bố là người chiến thắng. Nếu ba ứng cử viên đạt đến ngưỡng này, một cuộc bỏ phiếu của các nhà lập pháp vào thứ Hai sẽ loại bỏ một ứng cử viên, với các thành viên trong đảng sẽ chọn giữa hai người còn lại và người chiến thắng được công bố vào thứ Sáu.

Các đảng phái đối lập, một số tờ báo và thậm chí một số nhà lập pháp Bảo thủ đã kêu gọi tổ chức tổng tuyển cử.

Lãnh đạo Đảng Lao động Keir Starmer cho biết “đảng Bảo thủ không thể phản ứng với những xáo trộn mới nhất của họ bằng cách chỉ cần nhấp ngón tay và xáo trộn những người đứng đầu mà không có sự đồng ý của người dân Anh”.

“Họ không có nhiệm vụ đưa đất nước trải qua một cuộc thử nghiệm khác.”

Nhà lãnh đạo tiếp theo sẽ kế thừa một nền kinh tế hiện chìm trong suy thoái, với lãi suất tăng và lạm phát trên 10%, khiến hàng triệu người phải siết chặt chi phí sinh hoạt.

Lê Vy