AP gọi cạnh tranh ảnh hưởng Mỹ, Nga tại Venezuela là ‘chiến tranh viện trợ’

Hãng tin AP (Mỹ) hôm 21/2 trong khi đưa tin về tình hình khủng hoảng tại Venezuela đã gọi cạnh tranh ảnh hưởng giữa Mỹ và Nga tại quốc gia Nam Mỹ là “chiến tranh viện trợ”. Cả Mỹ và Nga đều đang tiến hành viện trợ cho lực lượng mà mỗi bên ủng hộ tại Venezuela.

Embed from Getty Images

Nước Nga-Putin là đồng minh lâu năm của chính quyền Maduro.

Chính quyền Trump đang cáo buộc Tổng thống Nicolas Maduro bỏ đói người dân bằng cách ngăn chặn hàng tấn hàng viện trợ do Mỹ cung cấp đang lưu trữ tại thành phố Cucuta, Colombia, giáp ranh với Venezuela. Trong khi, Nga coi kế hoạch quyết tâm đưa hàng viện trợ qua biên giới của phe đối lập Venezuela bất chấp sự phản đối của chính quyền Maduro là cái cớ liều lĩnh để ra lệnh một cuộc can thiệp quân sự từ Mỹ.

Cả hai bên đều đang đẩy mâu thuẫn lên đỉnh điểm trước ngày 23/2 – thời điểm mà ông Juan Guaido thông báo sẽ chuyển hàng cứu trợ về Venezuela từ Colombia, Brazil và các quần đảo Caribê thuộc Hà Lan. Lãnh đạo đối lập và khoảng 80 nhà lập pháp Venezuela hôm 21/2 đã có mặt trong đoàn xe từ Caracas vượt 500 dặm tới Cucuta, Colombia để chuẩn bị cho hoạt động áp tải hàng cứu trợ qua biên giới. Trong khi, từ đầu tháng Hai, ông Maduro đã ra lệnh quân đội chặn cây cầu nối Colombia sang Venezuela. Hôm 20/2, chính quyền Caracas đã thông báo đóng cửa biên giới biển với ba quần đảo Aruba, Curacao và Bonaire. Ông Maduro cũng đã ra lệnh đóng cửa hoàn toàn biên giới với Brazil từ 8 giờ ngày 21/2.

Ông Guaido nhận được sự công nhận rộng rãi của phương Tây và hầu hết các nước Mỹ La-tinh trừ Bolivia, Nicaragua và Cuba. Trung Quốc và đặc biệt là Nga – đồng minh lâu năm của ông Maduro khẳng định ủng hộ mạnh mẽ lãnh đạo xã hội chủ nghĩa.

Truyền thông nhà nước Nga hôm 20/2 đã nói rằng tàu hàng của Nga chở thuốc và thiết bị y tế đã tới Venezuela. Báo cáo của truyền thông Nga không nói rõ quy mô của chuyến hàng này, nhưng cũng dẫn theo nguồn tin ngoại giao cho biết việc vận chuyển này của Moscow có sự bảo trợ của Tổ chức Y tế Thế giới.

Trước khi có thông tin từ truyền thông Nga, ông Maduro đã tuyên bố rằng 300 tấn hàng y tế và các hàng viện trợ khác của Nga đang trên đường tới Venezuela.

AP, dẫn nhận định của ông Carlos Romero – giáo sư về các vấn đề quốc tế của Đại học Venezuela, cho biết sự ủng hộ của Nga đối với ông Maduro mang tính biểu tượng nhiều hơn là hiệu quả thực tế khi so sánh với những áp lực dữ dội mà Mỹ đang đặt lên chính quyền Caracas.

Ông Romero nói rằng hai siêu cường toàn cầu đang rơi vào một cuộc xung đột tại Venezuela và cạnh tranh Mỹ – Nga như vậy càng khiến cho việc đàm phán để giảm căng thẳng tại quốc gia thành viên OPEC gặp khó khăn hơn.

“Số phận của Venezuela đang nằm trong tay các thế lực bên ngoài. [Tình huống hiện nay] giống như hai con tàu đi ngược chiều nhau trên cùng một đường ray và mỗi ngày chúng đều gia tăng tốc độ,” ông Romero nói.

Theo AP, chính quyền Putin đã so sánh động thái của phe đối lập Venezuela hiện nay giống như phong trào bạo động chết người tại Ukraine vào năm 2013 dẫn tới lật đổ tổng thống Ukraine thân Nga.

Trong một tuyên bố phát đi gần đây, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói: “Nếu những người tổ chức thực sự chỉ muốn cung cấp một số loại viện trợ nhân đạo cho người nghèo, tại sao họ không sử dụng các cơ quan chuyên môn của Liên Hiệp Quốc vốn có kinh nghiệm và không vì lợi ích gì trong việc thực hiện các hoạt động đó?”

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov hôm 20/2 đã tái khẳng định chỉ trích mạnh mẽ chính sách của Mỹ về Venezuela. Ông Lavrov gọi phát biểu của Tổng thống Donald Trump yêu cầu quân đội Venezuela hãy từ bỏ ủng hộ ông Maduro là vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế.

“Đây rõ ràng là vi phạm trực tiếp Hiến chương Liên Hiệp Quốc và can thiệp trực tiếp vào các vấn đề nội bộ của một quốc gia độc lập,” ông Lavrov nói.

Tuy vậy, ông Lavrov cũng bày tỏ hy vọng rằng phe đối lập Venezuela sẽ chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán với ông Maduro để giải quyết cuộc khủng hoảng này.

AP, dẫn lời Provash Budden của tổ chức nhân đạo toàn cầu Mercy Corps, nói rằng: “Thật đáng tiếc hoạt động viện trợ này đã trở thành một con tốt trên bàn cờ chính trị giữa các chính phủ Mỹ và Venezuela. Không bao giờ được sử dụng viện trợ nhân đạo làm mồi nhử chính trị – cả người cần nó và những người mạo hiểm mạng sống của họ để chuyển hàng cứu trợ đều xứng đáng [có được hoàn cảnh] tốt hơn.”

Ông Dmitry Rozental, phó giám đốc Viện Mỹ La-tinh tại Moscow – một viện nghiên cứu của nhà nước Nga, cho rằng Điện Kremlin sẽ tiếp tục ủng hộ ông Maduro về mặt chính trị, nhưng đồng thời cũng cân nhắc cẩn trọng các hành động của họ.

Ông Rozental nói với AP: “Nga sẽ đề xuất các hỗ trợ về tiếng nói, viện trợ nhân đạo và một số trợ giúp kinh tế. Nhưng lãnh đạo Nga sẽ không đặt lợi ích của Venezuela lên trên lợi ích của Nga.”

Chuyên gia về Mỹ La-tinh này cũng dự đoán rằng những hỗ trợ từ Nga cho chính quyền Maduro sẽ bị giới hạn về quy mô và lưu ý rằng Moscow không đủ khả năng đáp ứng được nhu cầu viện trợ rất lớn của chính quyền Caracas.

Xuân Thành