Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi hôm thứ Sáu (5/8) đã tổ chức buổi họp báo tại Nhật Bản – chặng cuối trong hành trình công du châu Á của mình. Bà đã ca ngợi Đài Loan, nhấn mạnh tình đoàn kết của Hoa Kỳ và cho biết chuyến đi của bà không nhằm thay đổi hiện trạng khu vực.

Embed from Getty Images

Bà Pelosi và phái đoàn Quốc hội Hoa Kỳ đã đến Nhật Bản trong chặng cuối của chuyến công du châu Á bao gồm một chặng dừng ngắn và không báo trước ở Đài Loan, khiến Bắc Kinh tức giận tổ chức các cuộc tập trận bắn đạn thật ở vùng biển xung quanh Đài Loan, với năm tên lửa hạ cánh trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Nhật Bản.

Bà là quan chức cấp cao nhất Hoa Kỳ đến thăm Đài Loan trong 25 năm.

Việc bà dừng chân tại Đài Loan diễn ra khi Tokyo, một trong những đồng minh thân cận nhất của Washington, ngày càng lo lắng về sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc ở Ấn Độ – Thái Bình Dương và khả năng Bắc Kinh có thể thực hiện các hành động quân sự chống lại Đài Loan.

“Chúng tôi đã nói ngay từ đầu rằng sự có mặt của chúng tôi ở đây không phải là để thay đổi hiện trạng ở Đài Loan hay khu vực”, bà nói trong cuộc họp báo sau cuộc gặp với Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida.

“Chính phủ Trung Quốc không hài lòng vì tình bạn của chúng tôi với Đài Loan là một mối quan hệ bền chặt”, bà nói thêm.

“Lưỡng đảng trong Hạ viện và Thượng viện đều vô cùng ủng hộ cho hòa bình và hiện trạng ở Đài Loan.”

Trung Quốc đã lên án mạnh mẽ chuyến đi của bà Pelosi và tuyên bố tiến hành tập trận quân sự quy mô lớn xung quanh Đài Loan ngay sau khi bà rời hòn đảo.

Đài truyền hình nhà nước Trung Quốc cho biết cuộc tập trận quân sự bắt đầu vào thứ Năm và dự kiến ​​kết thúc vào Chủ nhật. Các cuộc tập trận bao gồm bắn đạn thật trên vùng biển và vùng trời xung quanh hòn đảo.

Nhật Bản cho biết 5 trong số 9 tên lửa được bắn về phía lãnh thổ của nước này đã hạ cánh trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Tokyo. Nhật Bản đã đệ đơn phản đối ngoại giao về vụ việc, được Bộ trưởng Quốc phòng Nobuo Kishi gọi là “chưa từng có”.

Trong cuộc họp báo, bà Pelosi đã ca ngợi nền dân chủ, thành công kinh tế của Đài Loan và hồ sơ nhân quyền của nước này.

“Thực tế là tôi đã nói đi nói lại rằng, nếu chúng ta không lên tiếng bảo vệ nhân quyền ở Trung Quốc chỉ vì lợi ích thương mại, thì chúng ta sẽ mất hết thẩm quyền đạo đức để lên tiếng về nhân quyền ở bất kỳ nơi nào trên thế giới”, bà nói.

“Trung Quốc có một số mâu thuẫn… một số điều khủng khiếp xảy ra đối với người Duy Ngô Nhĩ. Trên thực tế, điều này được coi là tội ác diệt chủng.”

Trước đó, bà Pelosi đã gặp Thủ tướng Nhật Bản Kishida. Hai bên đã cam kết sẽ làm việc cùng nhau để duy trì hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan, một tuyến đường vận chuyển quan trọng.

Nhật Bản đã cảnh báo rằng việc Trung Quốc đe dọa Đài Loan là một mối đe dọa an ninh quốc gia ngày càng leo thang.

Căng thẳng giữa Nhật Bản và Trung Quốc cũng tăng cao vào thứ Năm khi Trung Quốc thông báo rằng họ đã hủy một cuộc họp dự kiến giữa Ngoại trưởng hai nước, dự kiến ​​diễn ra bên lề cuộc họp ASEAN ở Campuchia, do không hài lòng với tuyên bố của Nhóm G7 thúc giục Bắc Kinh giải quyết căng thẳng về Đài Loan một cách hòa bình.

Trung Quốc đã triệu tập đại sứ Nhật Bản tại Bắc Kinh để chỉ trích về việc nước này tham gia vào tuyên bố “sai lầm” của G7.

Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền của Kishida cũng đã cam kết tăng gấp đôi chi tiêu quân sự lên 2% GDP.

Lê Vy (theo Reuters)