Bộ Quốc phòng Mỹ vào cuối ngày thứ Hai 25/3 (giờ Mỹ) đã thông báo với Quốc hội rằng họ đã cho phép chuyển 1 tỷ USD để bắt đầu xây dựng 57 dặm “hàng rào ngăn người đi bộ” dọc theo biên giới Mỹ – Mexico. Động thái này của Ngũ Giác Đài trực tiếp ủng hộ tuyên bố khẩn cấp quốc gia về biên giới mà Tổng thống Donald Trump đã ban bố vào tháng trước.

Embed from Getty Images

Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan chào mừng Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly tại Ngũ Giác Đài, Washington D.C hôm 18/3/2019. (Ảnh: ERIC BARADAT/AFP/Getty Images)

Thông báo của Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết hàng rào biên giới cao khoảng 5,5m sẽ được dựng lên tại các khu vực Yuma, Arizona và El Paso, Texas. Thông báo này của Bộ Quốc phòng là đáng chú ý. Một phóng viên của tờ New York Times đã tweet rằng đây là lần đầu tiên Ngũ Giác Đài chuyển tiền từ ngân sách quốc phòng cho xây tường biên giới theo Điều 284, Bộ luật Mỹ.

Điều 284 cho phép Bộ Quốc phòng Mỹ “xây đường, hàng rào và lắp đèn chiếu sáng để ngăn chặn các vành đai buôn lậu ma túy dọc theo biên giới quốc tế của Mỹ trong việc hỗ trợ các hoạt động chống ma túy của các cơ quan thực thi pháp luật Liên bang”, thông báo của Bộ Quốc phòng cho biết.

Thông báo cho phép chuyển 1 tỷ USD xây tường biên giới của Bộ Quốc phòng đến vào thời điểm Tổng thống Trump gần tiến tới một chiến thắng trước đảng Dân chủ trong việc bảo vệ tuyên bố khẩn cấp quốc gia. Hạ viện gần như sẽ không thể bỏ phiếu thông qua việc phủ quyết của ông Trump đối với nghị quyết của lưỡng viện Mỹ về chặn tuyên bố khẩn cấp quốc gia. Tuyên bố khẩn cấp quốc gia đứng vững sẽ cho phép tổng thống chuyển thêm 3,6 tỷ USD từ các dự án xây dựng quân đội cho xây tường biên giới miền tây nam.

Lãnh đạo thiểu số tại Hạ viện, Dân biểu Cộng hòa Kevin McCarthy trong một cuộc trả lời báo giới hôm 25/3 đã nói: “Tổng thống sẽ ổn tại Hạ viện. Phủ quyết của ông ấy sẽ không bị bác bỏ.”

Con trai cả của Tổng thống Trump, ông Donald Trump Jr. hôm 25/3 cũng tweet: “Giáng sinh đến sớm vào tuần này”. Tweet này được cho là để phản ứng trước thông báo của Ngũ Giác Đài. Ông Trump Jr. có thể cũng đề cập tới báo cáo của Biện lý Đặc biệt Robert Mueller khẳng định không có bằng chứng về thông đồng giữa chiến dịch Trump và Nga trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016.

Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Patrick M. Shanahan đã thông báo rằng ngân quỹ 1 tỷ USD sẽ được sử dụng để hỗ trợ Bộ An ninh Nội địa và lực lượng Hải quan và Biên giới. Ông Shanahan đã ủy quyền cho Quân đoàn Kỹ sư (Army Corps of Engineers) bắt đầu lên kế hoạch và thực hiện.

Theo hãng tin Bloomberg, một nhóm Thượng nghị sĩ Dân chủ Thượng viện đã chỉ trích động thái của Ngũ Giác Đài và gọi hành vi này là vi phạm các đặc quyền của quốc hội. Đảng Dân chủ đã gọi tuyên bố khẩn cấp quốc gia là một cuộc khủng hoảng do ông Trump tạo ra.

Trong một lá thư gửi tới Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Shanahan, Thượng nghị sĩ Dân chủ Patrick Leahy và Dick Durbin, cùng một số thượng nghị sĩ khác đã viết: “Việc tái điều chuyển 1 tỷ USD mà Bộ Quốc phòng đang thực hiện mà không có sự chấp thuận của quốc hội sẽ cấu thành một vụ đánh cắp tiền từ các nhu cầu sẵn sàng khác của Lực lượng Vũ trang của chúng ta.”

Fox News cho rằng ngay cả khi tuyên bố khẩn cấp của ông Trump đứng vững trước quốc hội, Tổng thống đảng Cộng hòa có thể cũng chưa thể sử dụng tiền xây tường biên giới một cách nhanh chóng vì các vụ kiện ra tòa có thể mất nhiều năm để giải quyết.

Xuân Thành