Liên Hợp Quốc và Ukraine thông báo hôm 25/7, các chuyến hàng ngũ cốc đầu tiên của Ukraine có thể rời các cảng Biển Đen trong vòng vài ngày tới, theo thỏa thuận do Liên Hợp Quốc làm trung gian nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu đang trở nên tồi tệ hơn kể từ khi Nga xâm lược nước láng giềng.

Tàu chở hàng ở cảng Odessa, Ukraine (Ảnh: Den Rozhnovsky/ Shutterstock)

“Tất cả các bên đã xác nhận lại cam kết của mình,” Phó phát ngôn viên Liên Hợp Quốc Farhan Haq cho biết sau khi Nga tấn công bằng tên lửa vào cảng Odesa của Ukraine vào ngày 23/7, làm dấy lên nghi ngờ về thỏa thuận trước đó mà Moscow đã đồng ý với Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc.

Thỏa thuận nhằm mục đích cho phép các chuyến hàng ngũ cốc ra vào các cảng của Ukraine, vốn bị Nga phong tỏa kể từ cuộc xâm lược ngày 24/2. 

“Chúng tôi hy vọng con tàu đầu tiên có thể khởi hành trong vòng vài ngày tới. Trung tâm Điều phối chung sẽ liên lạc với ngành vận tải biển và công bố các thủ tục chi tiết cho các con tàu trong tương lai rất gần,” ông Haq nói với các phóng viên tại New York.

Ông tiết lộ, cả bốn bên tham gia thỏa thuận sẽ có mặt tại Trung tâm Điều phối Chung tại Đại học Quốc phòng Quốc gia của Thổ Nhĩ Kỳ ở Istanbul trong ngày 26/7. Trung tâm này sẽ giám sát tất cả các chuyển động và việc kiểm tra con tàu.

Nga và Ukraine là những nhà cung cấp lúa mì lớn trên toàn cầu, và cuộc xâm lược của Moscow đã khiến giá lương thực tăng vọt, gây ra cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu. Chương trình Lương thực Thế giới ước tính, khoảng 47 triệu người hiện đang lâm vào “nạn đói cấp tính”.

Các quan chức cấp cao của chính phủ Ukraine nhấn mạnh trong một cuộc họp báo ở Kyiv, họ hy vọng chuyến hàng ngũ cốc đầu tiên sẽ rời cảng Chornomorsk trong tuần này và các chuyến hàng có thể được vận chuyển từ tất cả các cảng thuộc thỏa thuận trong vòng hai tuần tiếp theo.

Thỏa thuận ký kết hôm 22/7 tại Istanbul được ca ngợi là một bước đột phá ngoại giao có thể khôi phục các chuyến hàng ngũ cốc của Ukraine về mức khoảng 5 triệu tấn mỗi tháng của thời điểm trước chiến tranh. 

Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng Oleksandr Kubrakov cho hay, không có giới hạn nào về số lượng ngũ cốc có thể được xuất khẩu và việc nối lại các chuyến hàng sẽ mang lại cho Ukraine ít nhất 1 tỷ USD mỗi tháng.

“Chúng tôi tin rằng trong 24 giờ tới, chúng tôi sẽ sẵn sàng làm việc để tiếp tục xuất khẩu ngũ cốc từ các cảng của chúng tôi. Chúng tôi đang nói về cảng Chornomorsk, đó sẽ là cảng đầu tiên, sau đó sẽ có Odesa, sau đó là cảng Pivdeny,” Thứ trưởng cơ sở hạ tầng Yuriy Vaskov nói thêm.

Ông Kubrakov nhìn nhận, các cuộc tấn công của Nga là rủi ro chính đối với thỏa thuận và “chúng tôi hiểu rằng điều đó có thể ảnh hưởng đến thị trường”.

Đáng lưu ý, Nga tuyên bố các lực lượng của họ đã bắn trúng một tàu chiến Ukraine và một kho vũ khí ở Odesa hôm 23/7. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov thậm chí còn khẳng định, không có điều gì trong thỏa thuận về ngũ cốc trong việc ngăn nước này tấn công cơ sở hạ tầng quân sự ở Ukraine.

Minh Ngọc (Theo Reuters)