Trong lịch sử chiến tranh hiện đại, việc sử dụng máy bay không người lái chưa bao giờ lại trở nên mạnh mẽ như trong cuộc chiến Nga – Ukraine, nơi mà cả Nga và Ukraine chủ yếu dựa vào máy bay không người lái để xác định chính xác vị trí của nhau để bắn những quả đạn địa ngục vào đối phương. Cuộc chiến cũng đang trở thành một cuộc đua xem ai có thể nhận được những chiếc máy bay không người lái tiên tiến hơn và nhanh hơn, ai về đích trước thường có vai trò rất lớn trong việc ai sống và ai chết.

p3114891a374091261
Máy bay không người lái ném bom laser Bayraktar TB-2 của Thổ Nhĩ Kỳ. (Nguồn ảnh: Bayhaluk/CC by-SA 4.0)

Theo hãng tin AP hôm 14/7, đã gần 5 tháng kể từ khi cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine nổ ra vào ngày 24/2. Các đội máy bay không người lái của Nga và Ukraine đã cạn kiệt nghiêm trọng, và họ đang chạy đua để sản xuất hoặc mua các máy bay không người lái tiên tiến có thể cung cấp khả năng chống lại sự gây nhiễu, và có ưu thế mang tính quyết định.

Sự cấp thiết này được phản ánh qua thông tin được Nhà Trắng tiết lộ hôm 11/7, rằng Iran sẽ cung cấp cho Nga “hàng trăm” máy bay không người lái. Các máy bay không người lái do Iran cung cấp có thể xâm nhập hiệu quả các hệ thống phòng không ở Trung Đông do Mỹ cung cấp cho Ả Rập Xê Út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Nhà phân tích của Trung tâm phân tích Hải quân Mỹ (CNA), ông Samuel Bendett nói: “Lực lượng máy bay không người lái của Nga có thể vẫn có năng lực, nhưng đã kiệt sức. Nga đang tìm cách sử dụng bản ghi của (máy bay không người lái) đã được xác minh của Iran.”

Đồng thời, ông Bendett nói, Ukraine hy vọng có biện pháp “tấn công các cơ sở chỉ huy và kiểm soát của Nga từ xa”.

Nhu cầu về các mẫu máy bay không người lái chế tạo sẵn vẫn tăng mạnh ở Ukraine, cũng như những nỗ lực cải trang các máy bay không người lái nghiệp dư để chúng có khả năng chống nhiễu tốt hơn. Cả Nga và Ukraine đều đang huy động vốn từ cộng đồng để mua các máy bay không người lái mới nhằm bù đắp cho những tổn thất trên chiến trường.

Ngày 13/7, quan chức cấp cao của Ukraine Yuri Shchygol cho biết, “số tiền chúng tôi cần là rất lớn”. Ông trình bày chi tiết các giai đoạn ban đầu của chiến dịch gây quỹ mới mang tên Army of Drone, ông nói, Ukraine ban đầu tìm cách mua 200 máy bay không người lái quân sự cấp NATO, nhưng giờ cần gấp 10 lần trở lên.

Các chiến sĩ được trang bị không đầy đủ của của Ukraine phàn nàn rằng, họ đơn giản là không có máy bay không người lái quân sự có thể chống lại các cuộc tấn công gây nhiễu và điều khiển vô tuyến của Nga. Hầu hết các máy bay không người lái mà Ukraine sử dụng là các mẫu máy bay dân dụng tương đối dễ phát hiện và bắn hạ. Không có gì lạ khi Nga nã một trận mưa đạn vào người điều khiển các máy bay không người lái của Ukraine trong vòng vài phút sau khi phát hiện ra những máy bay không người lái đó.

So với những tháng đầu chiến tranh, ông Bendett ngày càng ít thấy bằng chứng về việc máy bay không người lái của Nga bị bắn hạ. Ông nói: “Người Ukraine đang ở trong tình huống khó khăn.”

Điều khiến cho Ukraine ngày càng tồi tệ hơn đó là anh hùng chiến tranh của những tuần đầu – máy bay không người lái thả bom dẫn đường bằng laser Bayraktar TB-2 do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất, đã trở nên kém hiệu quả hơn trước các hệ thống phòng thủ điện tử và không quân dày đặc hơn của Nga ở miền đông Ukraine.

Ông Bakhmut, người đứng đầu lực lượng trinh sát đường không Ukraine gần đây nói với phóng viên hãng tin AP rằng “Người Nga đang ở vị trí tốt hơn vì họ bay bằng máy bay không người lái tầm xa” nhằm lẩn tránh các biện pháp đối phó điện tử.

Trên mặt đất, các đơn vị tác chiến điện tử giàu kinh nghiệm hơn của Nga có thể cắt đứt liên lạc với các phi công máy bay không người lái Ukraine, làm gián đoạn video trực tiếp và khiến máy bay không người lái rơi từ trên trời xuống hoặc buộc máy bay không người lái rút lui, nếu máy bay không người lái có công nghệ quay trở về vị trí ban đầu.

Do đó, Ukraine cần các máy bay không người lái tiên tiến có thể chống nhiễu sóng vô tuyến và GPS, đồng thời dựa vào liên lạc vệ tinh và các công nghệ khác để điều khiển và dẫn đường.

Người sáng lập hãng sản xuất máy bay không người lái UA Dynamics của Ukraine, Đại úy Hải quân Maksym Muzyka cho biết, máy bay không người lái mà Ukraine cần khẩn cấp nhất là có khả năng giúp pháo binh tầm xa mới được gửi đến của phương Tây đánh trúng mục tiêu ở khoảng cách xa.

Vào giữa tháng Sáu, cố vấn cấp cao của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã tweet rằng Ukraine cần 1.000 máy bay không người lái để chiến tranh kết thúc.

Kho dự trữ máy bay không người lái quân sự tầm xa của Nga vượt quá Ukraine, nhưng nguồn cung của chúng cũng đã giảm. Theo Nhà nghiên cứu máy bay không người lái, ông Faine Greenwood, người đã theo dõi các bài đăng trên mạng xã hội, nhận thấy rằng quân đội Nga cũng đã bay một loạt các máy bay quadcopter không phải loại đặt hàng thiết kế trị giá 2.000 đô la – thường được cung cấp bởi người thân và tình nguyện viên của binh lính.

Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình vào tháng trước, Phó Thủ tướng Nga Yuri Borisov, người phụ trách giám sát ngành công nghiệp vũ khí của Nga, đã than thở rằng sự phát triển của máy bay không người lái trước chiến tranh không được đẩy mạnh hơn. Ông nói rằng Nga đang đẩy mạnh sản xuất nhiều loại máy bay không người lái khác nhau, “mặc dù điều này không thể được hoàn thành ngay lập tức”.

Nga đã mất khoảng 50 máy bay không người lái Orlan-10, mẫu máy bay không người lái có số lượng nhiều nhất của họ, nhưng hiển nhiên họ vẫn còn vài chục chiếc hoặc nhiều hơn, ông Bendett nói.

Tuổi thọ trung bình của máy bay không người lái Ukraine hiện là khoảng một tuần, theo một báo cáo mới từ tổ chức nghiên cứu RUSI của Vương quốc Anh. Lực lượng tác chiến điện tử của Nga đang “thực thi những hạn chế đáng kể đối với việc trinh sát sâu ở Ukraine” – Ukraine rất cần các máy bay không người lái sát thủ có khả năng phá hủy các radar của Nga.

Báo cáo cho biết, nói về tình hình hiện nay, sau khi máy bay không người lái trinh sát đã xác định được mục tiêu, quân đội Nga “thông thường có thể tiến hành bắn pháo chính xác vào mục tiêu (Ukraine) trong vòng 3-5 phút”.

Mỹ và các đồng minh phương Tây khác đã gửi hàng trăm máy bay không người lái đến Ukraine, bao gồm một số lượng không xác định máy bay không người lái Switchblade 600 có thể mang đầu đạn xuyên xe tăng, có thể bay với tốc độ 70 dặm / giờ và sử dụng trí thông minh nhân tạo để theo dõi mục tiêu. Tuy nhiên chúng có tầm hoạt động hạn chế và chỉ có thể ở trên cao trong khoảng 40 phút.

121 máy bay không người lái quân sự tiên tiến mà Mỹ mua cho Ukraine hồi tháng Năm, được gọi là Phoenix Ghosts, có thể hữu ích hơn trong các cuộc không kích vào các kho vũ khí và căn cứ chỉ huy của Nga.

Thành viên ban giám đốc của Aevex Aerospace, nhà sản xuất máy bay không người lái Phoenix Ghost, trung úy Không quân đã nghỉ hưu David Deptula, đồng tác giả của báo cáo, cho biết các thông số kỹ thuật của Phoenix Ghosts hầu hết được giữ kín, nhưng chúng có thể bay trong sáu giờ, phá hủy các phương tiện bọc thép và cũng có thể được trang bị camera hồng ngoại cho các nhiệm vụ ban đêm.

Các máy bay không người lái khác cũng thích hợp để trinh sát và nhắm mục tiêu pháo binh, bao gồm Furia bản địa của Ukraine, được bán với giá 25.000 USD mỗi chiếc.

Ông Artem Vyunnyk, giám đốc điều hành của nhà sản xuất Athlon Avia cho biết, khoảng 70% trong số khoảng 200 máy bay không người lái Furia mà Ukraine mua sau khi Nga tiến hành các cuộc chiến vào năm 2014, đã bị bắn hạ. Một nhà máy mới đang tiếp tục sản xuất, nhưng chỉ riêng các nhà cung cấp nội địa Ukraine không thể lấp đầy khoảng trống về máy bay không người lái của Ukraine, ông nói.

Lần đầu tiên Mỹ sử dụng máy bay không người lái để bắn tên lửa vào kẻ thù là vào năm 2001 để chống lại Taliban ở Afghanistan. Kể từ đó, máy bay không người lái đã trở thành một phần không thể thiếu trong chiến tranh hiện đại.