Trong khi Canada đang tiến hành vòng xét xử cuối cùng vụ án Mạnh Vãn Châu (Meng Wanzhou) , thì vào ngày 11/8, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) cũng đã tuyên mức án nặng nề 11 năm tù đối với doanh nhân người Canada Michael Spavor. Chính phủ Canada lên án mạnh mẽ việc ĐCSTQ trả đũa con tin, các nhà ngoại giao từ 25 quốc gia ở Trung Quốc đã tập trung tại Đại sứ quán Canada ở Trung Quốc để ủng hộ Canada.

Embed from Getty Images

Vào ngày 11 tháng 8, các nhà ngoại giao và nhà báo từ nhiều nước đã tập trung tại Đại sứ quán Canada ở Bắc Kinh. (JADE GAO / AFP)

Chính quyền ĐCSTQ sử dụng công dân Canada “như con bài mặc cả”, liên tiếp đặt các bản án nặng nề 

Trong khi luật sư của giám đốc tài chính Huawei Mạnh Vãn Châu đang thực hiện các nỗ lực cuối cùng để thuyết phục tòa án Canada không dẫn độ bà Mạnh sang Hoa Kỳ, thì chính quyền Trung Quốc cũng đồng thời công khai kết án các công dân Canada trong 2 ngày liên tiếp. 

Hôm thứ Ba (ngày 10/8), Tòa án cấp cao tỉnh Liêu Ninh đã bác đơn kháng cáo của người đàn ông Canada, anh Robert Lloyd Schellenberg và giữ nguyên bản án tử hình với tội danh buôn lậu ma túy đối với người này. Schellenberg tuyên bố rằng anh là một khách du lịch vô tội và đã bị hãm hại.

công dân canada
Công dân Canada Robert Lloyd Schellenberg tại tòa án thành phố Đại Liên (Ảnh từ Tòa án Trung cấp thành phố Đại Liên)

Hôm thứ Tư (ngày 11/8), tòa án của ĐCSTQ đã tuyên phạt doanh nhân Spavor 11 năm tù giam vì cái gọi là tội “làm gián điệp và cung cấp trái phép bí mật nhà nước ra nước ngoài”.

Tòa án nhân dân trung cấp của thành phố Đan Đông, tỉnh Liêu Ninh cũng tuyên bố rằng tài sản cá nhân trị giá 50.000 Nhân dân tệ của ông Spavor sẽ bị tịch thu. Đại sứ Canada tại Trung Quốc, ông Dominic Barton cho biết, ông Spavor sẽ bị trục xuất sau khi mãn hạn tù.

Hãng tin Reuters chỉ ra, vào tháng Ba, gia đình của ông Spavor cho biết những cáo buộc của chính quyền Trung Quốc chống lại ông là mơ hồ và chưa được công khai. Họ cũng tuyên bố rằng ông Spavor đã “tiếp xúc và tương tác rất hạn chế với các luật sư bào chữa Trung Quốc mà ông thuê.”

Michael Spavor
Ông Michael Spavor (Nguồn: Ảnh chụp màn hình video)

Hiện tại, cựu quan chức ngoại giao Canada Michael Kovrig cũng đã bị bắt vì tội gián điệp và đang trong thời gian chờ kết án.

Trước đó, người làm truyền thông Hà Lương Mậu chỉ ra rằng ĐCSTQ đã chọn thẩm vấn ông Spavor và ông Kovrig vào tháng Ba, có thể là vì vào ngày 22/2, Quốc hội Canada đã thông qua một dự luật để khẳng định chính sách diệt chủng của ĐCSTQ đối với người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương.

Ngoài ra, ngoại giới cũng tin rằng trong quá trình xét xử vụ án dẫn độ bà Mạnh Vãn Châu, ĐCSTQ đã liên tiếp áp đặt các bản án nặng nề đối với công dân Canada nhằm gây áp lực lên chính phủ Canada.

Chính phủ Canada phản đối bản án bất công và cách làm thiếu minh bạch của ĐCSTQ 

Trước phán quyết 11 năm tù giam đối với doanh nhân Spavor, về phía Canada, Thủ tướng, bộ trưởng ngoại giao và Đại sứ tại Trung Quốc đều tuyên bố sẽ không chấp nhận bản án bất công, thiếu các thủ tục pháp lý công bằng và minh bạch này.

Thủ tướng Canada Trudeau đã trả lời trong một tuyên bố vào ngày 11/8 rằng việc ĐCSTQ kết tội và kết án ông Spavor là hoàn toàn “không thể chấp nhận được và là bất công”. 

Ông lên án: “Ông Spavor bị giam giữ tùy tiện hơn hai năm rưỡi và bị kết án theo một quy trình pháp lý thiếu minh bạch. Quy trình xét xử thậm chí không đáp ứng được những yêu cầu cơ bản nhất của luật pháp quốc tế.”

Thủ tướng Trudeau cũng nhấn mạnh rằng dù là ông Spavor hay ông Kovrig, ưu tiên hàng đầu của Canada vẫn là đảm bảo để họ được trả tự do ngay lập tức.

Các nhà ngoại giao từ 25 quốc gia đã tập trung tại Đại sứ quán Canada ở Trung Quốc để ủng hộ Canada

Cùng ngày, tòa án của ĐCSTQ tuyên phạt ông Spavor 11 năm tù giam (ngày 11/8), các nhà ngoại giao Trung Quốc từ 25 quốc gia đã đến Đại sứ quán Canada ở Bắc Kinh để ủng hộ Canada phản đối bản án này, bao gồm các nhà ngoại giao từ Mỹ, Nhật Bản, Anh, Đức, Pháp, Litva…

Đại sứ Canada tại Trung Quốc Dominic Barton đã đề cập đến sự hỗ trợ của các nhà ngoại giao từ 25 quốc gia trong một cuộc họp báo bên ngoài tòa án: “Việc chúng tôi tập hợp cùng nhau và lên tiếng đã gửi một tín hiệu mạnh mẽ đến Trung Quốc (ĐCSTQ) rằng cả thế giới đang chú ý đến (trường hợp này).”

Ông Barton cũng thay mặt cho ông Spavor chuyển 3 thông điệp tới công chúng: “Thứ nhất, rất cảm ơn sự ủng hộ của tất cả các bạn, điều này có ý nghĩa to lớn đối với tôi; thứ hai, tôi đang có tinh thần tốt; và thứ ba, tôi muốn về nhà.”

Trong một tuyên bố, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Trung Quốc lên án mạnh mẽ phán quyết này và nhận định đây là một “nỗ lực trắng trợn” của ĐCSTQ nhằm sử dụng người dân như một “con bài mặc cả”.

Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng bày tỏ ủng hộ việc kêu gọi thả 2 người Canada. Tại cuộc họp báo chung với Thủ tướng Canada Trudeau vào cuối tháng Hai, ông Biden đã lên án chính quyền Trung Quốc vì đã “giam giữ tùy tiện” 2 người Canada và nhắc lại rằng ông sát cánh với Canada, đấu tranh cho tự do của hai công dân này.

Vào tháng 12/2018, Canada đã bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu, giám đốc tài chính của Huawei, theo yêu cầu dẫn độ từ Hoa Kỳ. Sau đó, Trung Quốc nhanh chóng bắt giữ 2 công dân Canada là Michael Kovrig và Michael Spavor tại Trung Quốc Đại Lục. Ngoại giới cho rằng đây là hành động “ngoại giao con tin”, nhưng ĐCSTQ phủ nhận điều này.

Vào giữa tháng 2 năm nay, Canada đã đưa ra một sáng kiến ​​có sự tham gia của 58 quốc gia nhằm ngăn chặn một số quốc gia giam giữ công dân nước ngoài vì lý do thương lượng ngoại giao. ĐCSTQ bày tỏ “sự bất mãn mạnh mẽ và phản đối kiên quyết” đối với điều này.

Mộc Lan (t/h)

Xem thêm: