Đảng Dân chủ tại Hạ viện cùng 10 đảng viên Đảng Cộng hòa hôm thứ Tư (13/1, giờ Mỹ) đã bỏ phiếu thông qua điều khoản luận tội Tổng thống Donald Trump. Điều khoản luận tội đơn nhất này cáo buộc rằng tổng thống đã kích động nổi dậy dẫn tới việc xâm nhập trái phép vào Điện Capitol hôm 6/1.

toa nha quoc hoi my
Toà nhà quốc hội Mỹ. Ảnh Shutterstock)

Hạ viện đã thông qua điều khoản luận tội Tổng thống Trump lần 2 với 232 phiếu thuận, 197 phiếu chống sau một phiên họp kéo dài 7 giờ – tiến trình thông qua điều khoản luận tội nhanh nhất trong lịch sử Mỹ. Động thái này cũng đánh dấu lần đầu tiên tại Mỹ một vị tổng thống bị luận tội hai lần. 

Tất cả dân biểu của Đảng Dân chủ ủng hộ luận tội, trong khi phía Đảng Cộng hòa có 10 dân biểu tham gia, gồm: Liz Cheney (bang Wycomy), John Katko (bang New York), Adam Kinzinger (bang Illinois), Fred Upton (bang Michigan), Jaime Herrera Beutler (bang Washington), Dan Newhouse (bang Washington), Anthony Gonzalez (bang Ohio), Tom Rice (bang Nam Carolina), David Valadao (bang California), và Peter Meijer (bang Michigan).

Trong cuộc bỏ phiếu luận tội Tổng thống Trump lần đầu vào năm 2020, không có dân biểu nào của Đảng Cộng hòa tham gia cùng với Đảng Dân chủ. 

Đảng Cộng hòa đã chỉ trích động thái vội vã này của Đảng dân chủ. Họ lập luận rằng việc luận tội không đưa ra tiến trình tố tụng hợp lý đối với tổng thống và không tin tưởng vào những quy trình đối với người dân Mỹ. Trong khi, Đảng Dân chủ biện luận cho tiến trình đã bị cắt xén này bằng cách lập luận rằng ông Trump đã đặt ra mối nguy cho quốc gia mỗi ngày ông còn ở lại nhiệm sở.

Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi cáo buộc: “Chúng ta biết rằng tổng thống của Hoa Kỳ đã kích động cuộc nổi dậy này, vụ bạo loạn có vũ trang này, chống lại đất nước chung của chúng ta. Ông ta phải ra đi. Ông ta là mối nguy rõ ràng và hiện hữu đối với đất nước mà tất cả chúng ta yêu mến”.

Một số dân biểu Đảng Cộng hòa cho rằng việc xúc tiến luận tội sẽ làm chia rẽ quốc gia thêm nữa.

Dân biểu Cộng hòa Tom Cole (bang Oklahoma) nói: “Thay vì hướng đến một sức mạnh thống nhất, phe đa số tại Hạ viện đang lựa chọn chia rẽ chúng thêm nữa. Tôi nghĩ không hành động nào của Hạ viện có thể làm mà có thể chia rẽ người dân Mỹ hơn nữa như hành động chúng ta đang chứng kiến hôm nay”.

Một vài thành viên Đảng Cộng hòa đã phản đối luận tội nhưng đã không dứt khoát bảo vệ tổng thống. Trong khi, những thành viên khác của đảng này đã phản đối tội danh mà tổng thống bị cáo buộc và lập luận rằng những hành động của tổng thống đương nhiệm không tương đương với kích động.

Dân biểu Cộng hòa Guy Reschenthaler (bang Pennsylvania) – một cựu công tố viên Hải quân – đã nói: “Tại cuộc tập trung của mình, Tổng thống Trump đã kêu gọi những người tham dự hãy ‘làm cho tiếng nói của họ được lắng nghe một cách ôn hòa và yêu nước’. Không có đề cập tới bạo lực, huống hồ kêu gọi hành động. Những lời lẽ của Tổng thống Donald Trump thậm chí không đáp ứng được định nghĩa của từ bạo lực theo các quy định về tội phạm”.

Lãnh đạo phe Thiểu số Hạ viện, Dân biểu Cộng hòa Kevin McCarthy (bang California) đã nói rằng ông Trump phải chịu trách nhiệm cho vụ tấn công vào Quốc hội, nhưng đã phản đối việc luận tội vội vàng.

Sau khi được Hạ viện thông qua, điều khoản luận tội Tổng thống Trump sẽ được đưa lên Thượng viện. Nhưng việc Thượng viện có thông qua điều khoản luận tội này hay không đến nay vẫn chưa rõ ràng. Theo luật định, cần phải có 2/3 thượng nghị sĩ ủng hộ thì điều khoản luận tội mới có hiệu lực. 

Theo The Epoch Times, cho đến nay đã có 5 thượng nghị sĩ Cộng hòa bày tỏ việc để ngỏ khả năng kết tội Tổng thống Trump, trong đó có Thượng nghị sĩ Mitt Romney (bang Utah). Ông Romney là nghị sĩ Cộng hòa đã bỏ phiếu ủng hộ một điều khoản luận tội Tổng thống Trump vào năm ngoái. 10 thượng nghị sĩ Cộng hòa khác đã lên tiếng phản đối cuộc luận tội lần này, lập luận rằng nó sẽ làm chia rẽ thêm đất nước vốn đã bị chia rẽ rồi. 

Lãnh đạo phe Đa số Thượng viện, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Mitch McConnell (bang Kentucky) hôm thứ Tư (13/1) – thời điểm trước khi Hạ viện bỏ phiếu thông qua điều khoản luận tội ông Trump, đã thông báo với các đồng nghiệp tại Thượng viện rằng ông chưa quyết định liệu có tha bổng hay kết tội Tổng thống Donald Trump đối với điều khoản luận tội mà Hạ viện sẽ đệ trình. 

Mặc dù báo chí đã đang đưa ra toàn đồn đón, nhưng tôi vẫn chưa có quyết định cuối cùng về cách tôi sẽ bỏ phiếu và tôi có ý định lắng nghe các tranh luận hợp pháp khi chúng [điều khoản luận tội] được trình ra Thượng viện”, ông McConnell đã viết trong một bức thư gửi các đồng nghiệp, một phần của bức thư này đã được văn phòng Thượng viện công bố.

Trong khi đó, phát ngôn viên của ông McConnell vào đầu ngày thứ Tư (13/1, giờ Mỹ) đã xác nhận rằng lãnh đạo đa số Thượng viện sẽ không đồng ý đề xuất của Lãnh đạo phe Thiểu số Chuck Schumer (đảng Dân chủ, bang New York) về việc tái triệu tập họp Thượng viện trong tuần này. Thượng viện sẽ không làm việc cho đến ngày 19/1.

Xuân Thành

Xem thêm: