Sau sự cố khinh khí cầu Trung Quốc, có nguồn tin từ Bộ Quốc phòng Mỹ lại cảnh báo cần cẩu khổng lồ do Trung Quốc sản xuất được sử dụng tại các cảng trên khắp nước Mỹ có thể là công cụ gián điệp của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), lo ngại Bắc Kinh có thể có được thông tin vật tư mà Mỹ dùng để hỗ trợ các hoạt động quân sự trên toàn cầu.

shutterstock 1141582631
Cảng Oakland, Mỹ. (Nguồn: Sheila Fitzgerald/ Shutterstock)

Nhà sản xuất Công nghiệp nặng Zhenhua (ZPMC) của Trung Quốc, đã gia nhập thị trường Mỹ 20 năm trước, đang chiếm 70% thị trường cần cẩu toàn cầu, phân phối sản phẩm tại hơn 100 nước. Có quan chức Mỹ cho biết gần 80% cần cẩu container cập bờ được sử dụng tại các cảng của Mỹ là sản phẩm của công ty Trung Quốc này.

Công ty Công nghiệp nặng Zhenhua (Zhenhua Port Machinery Company) là công ty con của Công ty Xây dựng Giao thông Trung Quốc (CCCC), còn Công ty Xây dựng Giao thông Trung Quốc là một trong những nhà thầu chính trong sáng kiến ​​“Vành đai và Con đường” của ĐCSTQ. Năm 2020, Bộ Thương mại Mỹ ra lệnh hạn chế việc sử dụng công nghệ Mỹ đối với 5 công ty trực thuộc Công ty Xây dựng Giao thông Trung Quốc với lý do liên quan chương trình phối kết hợp quân sự-dân sự của ĐCSTQ.

Trong 2 năm qua, có không ít cảng của Mỹ ở các bang như Virginia, South Carolina, Maryland… đã mua cần cẩu ZPMC, nhiều trường hợp những cảng này được căn cứ quân sự Mỹ sử dụng, gây lo ngại cho các cơ quan an ninh quốc gia Mỹ và FBI. Nguồn thạo tin nói với Wall Street Journal rằng năm 2021, đặc vụ FBI đã tìm thấy thiết bị thu thập thông tin tình báo khi họ khám xét một con tàu chở cần cẩu ZPMC đến Cảng Baltimore.

Cần cẩu container do ZPMC sản xuất bị nghi ngờ là “con ngựa thành Troy” của Bắc Kinh ở Mỹ, chúng được cài cảm biến để theo dõi chuyển động của các container. Cựu quan chức phản gián hàng đầu Bill Evanina (Mỹ) nói với tờ Wall Street Journal rằng cần cẩu ZPMC Trung Quốc có thể là “phiên bản Huawei khác”, chúng có thể được điều khiển từ xa chi phối việc lưu thông hàng hóa và thu thập thông tin tình báo dưới vỏ bọc hợp pháp.

Có quan chức Mỹ cho biết, trong số những người chịu trách nhiệm bảo trì cần cẩu của ZPMC có những công dân Trung Quốc được thị thực Mỹ thời hạn 2 năm, không loại trừ họ dùng vào việc thu thập thông tin tình báo cho ĐCSTQ. Một đánh giá vào năm 2021 của Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ (DIA) chỉ ra rằng ĐCSTQ có thể kiểm soát được hoạt động giao thông qua cảng hoặc thu thập thông tin tình báo về các thiết bị quân sự được Mỹ vận chuyển qua cảng.

Gần đây, hiểm họa gián điệp Trung Quốc đã trở thành ưu tiên hàng đầu của các nước phương Tây sau vấn đề khinh khí cầu do thám Trung Quốc – sự kiện khiến toàn thế giới cảnh giác việc ĐCSTQ sử dụng các công cụ phi truyền thống để thu thập thông tin tình báo.

Hầu như tất cả các container vận chuyển mới trên thế giới đều được sản xuất tại Trung Quốc, ĐCSTQ đang kiểm soát ngày càng nhiều cảng trên thế giới thông qua đầu tư chiến lược. Nhiều năm gần đây, giới chức an ninh Mỹ cũng đã cảnh báo các thiết bị như hệ thống kiểm tra hành lý và máy biến áp được sản xuất tại Trung Quốc có thể được sử dụng để giám sát và phá hoại.

Tháng 12/2022, Quốc hội Mỹ đã thông qua Dự luật Chính sách Quốc phòng (National Defense Authorization ActNDAA) yêu cầu Bộ Giao thông vận tải và Bộ Quốc phòng nghiên cứu việc liệu cần cẩu do nước ngoài sản xuất có gây ra mối đe dọa an ninh quốc gia tại các cảng của Mỹ hay không.

Cựu quan chức an ninh mạng, ông Sean Plankey cho biết các quan chức Hội đồng An ninh Quốc gia trong chính quyền thời Tổng thống Trump đã có cảnh báo: Nếu quân đội ĐCSTQ có thể kiểm soát các cần cẩu thì bất cứ lúc nào họ cũng có thể làm tắc nghẽn lưu thông tại các cảng của Mỹ mà không cần sử dụng đến hải quân.

Vào năm ngoái, dân biểu Cộng hòa Carlos Gimenez đã trình dự luật để cấm Mỹ mua cần cẩu Trung Quốc.