Ngoại trưởng Trung Quốc thề giúp Kazakhstan chống lại ‘ba thế lực tà ác’

Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã mô tả các cuộc biểu tình chống chính phủ ở Kazakhstan là “khủng bố” và cam kết bảo vệ đất nước Trung Á trước “sự can thiệp của nước ngoài.”

Bộ Ngoại giao Trung Quốc dẫn lời ông Vương Nghị trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Kazakhstan Mukhtar Tleuberdi hôm thứ Hai cho biết, Bắc Kinh sẽ giúp chính phủ Kazakhstan chống lại chủ nghĩa khủng bố, chủ nghĩa ly khai và chủ nghĩa tôn giáo cực đoan – được Trung Quốc gọi là “ba thế lực tà ác”.

Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết Tleuberdi đã cam kết hợp tác với Bắc Kinh để trấn áp “ba thế lực tà ác” nêu trên.

Cuộc điện đàm diễn ra ba ngày sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gửi thông điệp cho người đồng cấp Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev, tuyên bố ủng hộ các nỗ lực của chính quyền Kazakhstan nhằm kiềm chế tình hình bất ổn.

Các nhà chức trách cho biết 164 người đã thiệt mạng vào tuần trước trong vụ bạo loạn tồi tệ nhất kể từ khi Kazakhstan giành được độc lập từ Liên Xô 30 năm trước.

Ông Tokayev đã ra lệnh cho quân đội bắn giết mà không cần cảnh báo và yêu cầu các lực lượng Nga giúp khôi phục trật tự thông qua một cơ chế trong Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể, một liên minh khu vực do Moscow đứng đầu.

Kazakhstan rất quan trọng đối với Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường của Trung Quốc. Đây là quốc gia có các dự án bao gồm một trung tâm giao thông ở thành phố biên giới Khorgos và một đường ống dẫn dầu lớn. Từ lâu, Trung Quốc cũng lo ngại rằng bạo lực ở các nước láng giềng Trung Á có thể tràn vào bên trong biên giới của họ, đặc biệt là ở Tân Cương.

“Trung Quốc sẵn sàng hợp tác hơn nữa giữa các cơ quan thực thi pháp luật và an ninh của [cả hai nước] và trong công việc song phương chống lại sự can thiệp [nước ngoài]”, Bộ Ngoại giao Trung Quốc dẫn lời ông Vương nói, “để bảo vệ hệ thống chính trị và chế độ an toàn của hai nước, nhằm ngăn chặn và phản đối mọi nỗ lực nhằm vào ‘cuộc cách mạng màu’, đồng thời hợp tác chống lại sự can thiệp và xâm nhập của bất kỳ lực lượng nước ngoài nào.”

“Tình hình bất ổn gia tăng đột ngột ở Kazakhstan cho thấy tình hình vẫn còn tồi tệ ở Trung Á. Nó một lần nữa cho thấy một số thế lực nước ngoài không muốn khu vực của chúng ta hòa bình và êm ả”.

Trung Quốc đã nhắm mục tiêu vào “ba thế lực tà ác” kể từ khi thành lập Cơ cấu Chống Khủng bố Khu vực năm 2004 như một phần của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), liên minh kinh tế và an ninh Á-Âu do Trung Quốc lãnh đạo. Lực lượng an ninh trước đó cho biết họ sẵn sàng hỗ trợ các nhà chức trách Kazakhstan nếu được yêu cầu.

Raffaello Pantucci, viện sĩ cao cấp tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore, cho biết Trung Quốc muốn Kazakhstan trở thành một nước láng giềng và đối tác kinh doanh ổn định để đảm bảo cho các dự án đầu tư của họ ở nước này.

Ông Pantucci nói thêm rằng Trung Quốc sẽ không can thiệp theo cách của Nga và SCO khó có thể làm như vậy vì Trung Quốc thiếu kinh nghiệm quân sự, nhưng tình hình bất ổn có thể khiến Bắc Kinh đánh giá lại tình hình an ninh trong khu vực.

Các cuộc biểu tình chống chính phủ ở Kazakhstan bắt đầu sau khi giá nhiên liệu tăng cao vào Ngày đầu năm mới. Biểu tình sau đó trở thành bạo loạn trong vòng vài ngày, khi những người biểu tình đốt ô tô và chiếm giữ các tòa nhà chính phủ và sân bay ở Almaty, thành phố lớn nhất.

Các cuộc biểu tình nhanh chóng mở rộng sang các vấn đề khác, bao gồm điều kiện làm việc tồi tệ và cáo buộc tham nhũng liên quan đến gia đình của Nursultan Nazarbayev, cựu Tổng thống từ chức vào năm 2019 sau 29 năm cầm quyền.

Chính phủ Kazakhstan cho biết bạo lực trong các cuộc biểu tình được thúc đẩy bởi “các nhóm khủng bố được phối hợp tốt và được đào tạo ở nước ngoài” và “các nhóm Hồi giáo cực đoan” không xác định, trích dẫn “dữ liệu sơ bộ”. Tài liệu cũng cho biết họ sẽ không truy tố những người biểu tình ôn hòa.

Xuân Lan (theo SCMP)

Xem thêm: