Ông Joe Biden hôm 26/1 vừa qua đã ra lệnh cho Bộ Tư pháp chấm dứt sự phụ thuộc vào các nhà tù tư nhân và thừa nhận vai trò trung tâm của chính phủ trong việc thực hiện các chính sách phân biệt đối xử về nhà ở.

nhà tù
Ông Joe Biden. (Ảnh: mark reinstein/Shutterstock)

Trong phần nhận xét trước khi ký sắc lệnh, ông Biden cho biết chính phủ Mỹ cần phải thay đổi “toàn bộ cách tiếp cận của mình” về vấn đề bình đẳng chủng tộc. Ông nói thêm rằng quốc gia này kém thịnh vượng và an ninh vì tai họa của chủ nghĩa phân biệt chủng tộc có hệ thống.

“Chúng ta phải thay đổi ngay bây giờ,” ông nói. “Tôi biết sẽ mất thời gian, nhưng tôi biết chúng ta có thể làm được. Và tôi tin chắc rằng đất nước đã sẵn sàng để thay đổi. Nhưng chính phủ cũng phải thay đổi.”

Ông Biden đã lên lên nhậm chức trong bối cảnh chủ nghĩa phân biệt chủng tộc ở Mỹ diễn ra căng thẳng trong năm 2020. Các động thái được công bố hôm 26/1 vừa qua đã cho thấy nỗ lực của ông trong việc thực hiện các cam kết trong chiến dịch chống lại vấn nạn phân biệt chủng tộc.

Ngoài việc kêu gọi Bộ Tư pháp hạn chế việc sử dụng các nhà tù tư nhân và giải quyết vấn đề phân biệt đối xử về nhà ở, các sắc lệnh mới tái cam kết việc chính phủ liên bang tôn trọng chủ quyền của các bộ lạc và không phân biệt đối xử với cộng đồng người Mỹ gốc Á và Quần đảo Thái Bình Dương liên quan đến đại dịch virus corona.

Ông Biden đã chỉ đạo Bộ Gia cư và Phát triển Đô thị Mỹ (HUD) trong một bản ghi nhớ thực hiện các bước nhằm thúc đẩy chính sách nhà ở công bằng. Bản ghi nhớ kêu gọi HUD xem xét những tác động của các quy định của ông Trump có thể đã làm suy yếu các chính sách và luật pháp về công bằng nhà ở.

Nhiều tháng trước cuộc bầu cử diễn ra vào tháng 11/2020, chính quyền Tổng thống Trump đã đẩy lùi một chính sách dưới thời Obama, trong đó yêu cầu các cộng đồng muốn nhận tài trợ của HUD phải lập hồ sơ và báo cáo các hình thức thiên vị ​​chủng tộc.

Sắc lệnh chấm dứt sự phụ thuộc vào các nhà tù tư nhân yêu cầu tổng chưởng lý không gia hạn hợp đồng giữa Bộ Tư pháp với các cơ sở giam giữ tội phạm do tư nhân điều hành. Động thái này sẽ đưa Bộ Tư pháp trở lại vị thế tương tự như trong giai đoạn cuối của chính quyền Obama.

Ông Biden nói: “Đây là bước đầu tiên để ngăn chặn các tập đoàn kiếm lợi từ việc giam giữ.”

Có hơn 14.000 tù nhân liên bang (trong tổng số gần 152.000 tù nhân) được giam giữ tại các cơ sở do tư nhân quản lý.

Cục đặc trách Nhà tù liên bang (BOP) đã quyết định không gia hạn một số hợp đồng với một số nhà tù tư nhân trong những tháng gần đây khi số lượng tù nhân giảm dần và hàng nghìn người được thả về giam tại nhà vì đại dịch virus corona.

GEO Group, một công ty tư nhân điều hành các nhà tù liên bang, gọi sắc lệnh của ông Biden là “một giải pháp chẳng đi đến đâu cả.”

“Với các biện pháp mà BOP đã công bố, Sắc lệnh Hành pháp ngày hôm nay chỉ thể hiện một tuyên bố chính trị, có thể mang lại những hậu quả tiêu cực nghiêm trọng ngoài ý muốn, như mất hàng trăm việc làm và tác động tiêu cực đến kinh tế đối với cộng đồng nơi đặt các cơ sở của chúng tôi, khu vực đang gặp khó khăn về kinh tế do đại dịch COVID-19,” người phát ngôn của GEO Group cho biết.

Ông David Fathi, Giám đốc Dự án Nhà tù Quốc gia của Liên minh Tự do Dân sự Mỹ, lưu ý rằng sắc lệnh này không chấm dứt sự phụ thuộc của chính phủ liên bang vào các trung tâm giam giữ người nhập cư do tư nhân điều hành.

Ông Fathi cho biết: “Sắc lệnh được ký ngày hôm nay là bước quan trọng đầu tiên để thừa nhận tác hại đã gây ra và thực hiện các hành động để sửa chữa nó, nhưng ông Biden có nghĩa vụ phải làm nhiều hơn nữa, đặc biệt là với lịch sử và lời hứa của ông.”

Bản ghi nhớ nêu bật lên sự bài ngoại (xenophobia) đối với người Mỹ gốc Á, phần lớn là phản ứng đối với những gì các quan chức Nhà Trắng cho là lời lẽ công kích và nguy hiểm từ chính quyền Tổng thống Trump. Ông Trump, trong suốt đại dịch, đã nhiều lần sử dụng ngôn ngữ bài ngoại trong các bình luận công khai khi đề cập đến virus corona.

Bản ghi nhớ này sẽ chỉ đạo các quan chức thuộc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ xem xét ban hành hướng dẫn mô tả các biện pháp tốt nhất nhằm nâng cao năng lực văn hóa và sự nhạy cảm đối với người Mỹ gốc Á và người dân các Quần đảo Thái Bình Dương (AAPI) trong việc ứng phó với COVID-19 của chính phủ liên bang. Bản ghi nhớ còn chỉ đạo Bộ Tư pháp hợp tác với các cộng đồng AAPI để ngăn chặn tội ác vì thù ghét (hate crime) và hành vi quấy rối.

Các hoạt động hành pháp mới nhất được đưa ra sau khi ông Biden ký sắc lệnh hôm 25/1 đảo ngược chính sách về Lầu Năm Góc dưới thời Tổng thống Trump, trong đó phần lớn cấm người chuyển giới phục vụ trong quân đội. Tuần trước, ông Biden đã ký một sắc lệnh đảo ngược lệnh cấm của ông Trump đối với du khách từ một số quốc gia chủ yếu là người Hồi giáo và người châu Phi.

Ông Biden tuần trước cũng chỉ đạo các quan chức thực thi pháp luật và tình báo trong chính quyền của mình nghiên cứu mối đe dọa của chủ nghĩa cực đoan bạo lực trong nước Mỹ, công việc được bắt đầu vài tuần sau vụ việc một đám đông ủng hộ ông Trump, bao gồm một số đối tượng có liên quan với các nhóm cực đoan da trắng, tấn công Mỹ Điện Capitol.

Bà Susan Rice, Cố vấn chính sách đối nội của Nhà Trắng cho biết ông Biden thấy việc giải quyết các vấn đề về công bằng cũng có ích cho kinh tế của quốc gia. Bà trích dẫn một nghiên cứu của Citigroup từ năm 2020 rằng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ đã giảm 16 nghìn tỷ USD trong 20 năm qua do các hành vi phân biệt đối xử trong nhiều lĩnh vực, bao gồm giáo dục và tiếp cận các khoản vay kinh doanh. Nghiên cứu tương tự cho thấy nền kinh tế Mỹ sẽ được tăng trưởng thêm 5 nghìn tỷ USD trong 5 năm tới nếu nó giải quyết được các vấn đề phân biệt đối xử trong các lĩnh vực như giáo dục và tiếp cận các khoản vay kinh doanh.

“Xây dựng một nền kinh tế bình đẳng hơn là điều cần thiết nếu người Mỹ muốn cạnh tranh và phát triển mạnh mẽ trong thế kỷ 21,” bà Rice nói thêm.

Chiến thắng của ông Biden trước ông Trump ở một số tiểu bang chiến trường, bao gồm Georgia, Michigan, Pennsylvania và Wisconsin, được thúc đẩy mạnh mẽ bởi tỷ lệ cử tri da màu đi bỏ phiếu.

Trong suốt chiến dịch tranh cử và quá trình chuyển giao của mình, ông Biden hứa rằng chính quyền của mình sẽ tuân thủ các vấn đề liên quan đến tính công bằng – cũng như biến đổi khí hậu, một vấn đề khác mà ông coi là cuộc khủng hoảng hiện hữu – trong việc định hình tất cả các chính sách một cách thận trọng.

Ông Biden, người sớm hứa hẹn sẽ chọn một phụ nữ làm phó tổng thống, cũng đã tìm cách làm đa dạng hóa các nhân sự trong Nội các của mình.

Hôm 25/1, Thượng viện xác nhận việc ông Biden chỉ định bà Janet Yellen làm nữ Bộ trưởng Tài chính đầu tiên của Mỹ. Tuần trước, Thượng viện đã xác nhận ông Lloyd Austin là Bộ trưởng Quốc phòng Da màu đầu tiên của quốc gia.

Theo Newsmax,

Phan Anh

Xem thêm: