Cuộc gặp giữa Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã kết thúc sau 3 giờ. Tổng thống Biden tuyên bố, ông không tin rằng Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) có ý định xâm chiếm Đài Loan ngay lập tức, và chính sách của Hoa Kỳ đối với Đài Loan vẫn không thay đổi.

Tap Can Binh va Joe Biden
Ngày 14/11/2022, Tổng thống Mỹ Biden và nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc gặp. (Ảnh chụp màn hình video)

Theo Thông tấn xã Trung ương Đài Loan (CNA), sau khi cuộc họp giữa Tổng thống Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình kết thúc vào ngày 14/11, ông Biden đã tổ chức một cuộc họp báo, tuyên bố rằng mặc dù gần đây Trung Quốc thường xuyên thể hiện sức mạnh quân sự ở eo biển Đài Loan, nhưng ông không tin rằng Trung Quốc có ý định “ngay lập tức xâm lược Đài Loan.”

Ông Biden nhấn mạnh, mặc dù Hoa Kỳ và Trung Quốc đang “cạnh tranh gay gắt”, nhưng Hoa Kỳ không có ý định tìm kiếm xung đột với Trung Quốc. “Tôi hoàn toàn tin rằng sẽ không có Chiến tranh Lạnh mới giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.”

Ông Biden cho biết, ông đã tuyên bố rõ ràng với ông Tập Cận Bình rằng chính sách “một Trung Quốc” của Mỹ không thay đổi. Mỹ phản đối mọi hành vi đơn phương thay đổi hiện trạng ở eo biển Đài Loan, cam kết sẽ duy trì hòa bình, ổn định ở eo biển Đài Loan.

Phía Mỹ cũng hy vọng các vấn đề xuyên eo biển sẽ được giải quyết trong hòa bình: “Tôi chắc rằng ông ấy hoàn toàn hiểu những gì tôi nói.”

Ngoài ra, Tổng thống Biden cũng đề cập, ông và ông Tập đã đồng ý rằng Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken sẽ đến thăm Trung Quốc, để theo dõi các chủ đề thảo luận khác nhau. Ông Biden cũng thẳng thắn nói rằng so với bất kỳ quốc gia nào trên thế giới, Hoa Kỳ đều được chuẩn bị tốt hơn về kinh tế và chính trị, để ứng phó với tình hình toàn cầu luôn thay đổi.

Về vấn đề này, ông Lư Nghiệp Trung, Chủ nhiệm Khoa Ngoại giao của Đại học Chính trị Quốc gia Đài Loan, phân tích rằng một trong những chỉ số quan sát của chuyến thăm này là liệu “lan can bảo vệ” do mối quan hệ Mỹ-Trung thiết lập có được xác định cụ thể hơn hay không.

Về tình hình chính trị trong nước của Hoa Kỳ, cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vừa kết thúc, ông Biden vẫn bị ảnh hưởng chính trị. Khi gặp ông Tập Cận Bình lần này, ông Biden có nhiều khả năng sẽ trao đổi quan điểm hoặc đàm phán với Trung Quốc.

Ông Lư Nghiệp Trung tin rằng sau Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ 20 của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), quyền lực của ông Tập Cận Bình đã được củng cố hơn. Về các vấn đề liên quan, họ sẽ kiên quyết giữ lập trường riêng, hoặc các phần không khoan nhượng của mình.

Tuy nhiên, hai bên cũng nên tin tưởng hơn vào các cam kết của nhau. Nếu trong quá trình đối thoại có ý kiến ​​nào gần đi đến thống nhất, thì cũng có thể tin tưởng đối phương có khả năng thực hiện.

Về vấn đề Đài Loan, ông Lư Nghiệp Trung chỉ ra rằng điều đáng được quan tâm đặc biệt là Mỹ và Trung Quốc đang cố gắng thiết lập “lan can bảo vệ” quan hệ thông qua cuộc gặp với ông Tập.

Khi nói về các vấn đề ăn miếng trả miếng như eo biển Đài Loan, có thể quan sát xem liệu hai ông Biden và Tập Cận Bình có tiết lộ chi tiết cụ thể về lan can bảo vệ hay không, hoặc nó dựa trên hình thức thảo luận nào.

Ông Lư cho rằng mặc dù mối quan hệ Mỹ-Trung đã duy trì sự cạnh tranh trong một thời gian dài, nhưng “lan can bảo vệ” của mối quan hệ Mỹ-Trung vẫn chưa đủ cụ thể.

Lần này cần xem lan can bảo vệ là gì, và được thực hiện đến đâu, mới có thể ngăn chặn mối quan hệ giữa hai bên vượt quá ranh giới, nhưng e rằng một lần gặp mặt khó có thể giải quyết mọi vấn đề.

Ông nói rằng cuộc gặp giữa ông Biden và ông Tập Cận Bình cũng có thể được “công nhận” là một phần của lan can bảo vệ xuyên eo biển.

Nếu ông Biden bày tỏ rằng 2 bờ eo biển nên tham gia đối thoại, thì tùy theo tình hình, Đài Loan có thể sẽ bày tỏ thiện chí tham gia đối thoại mang tính xây dựng với Mỹ trong tương lai, và nhờ Mỹ giúp đỡ thuyết phục.

Hiện tại, cả thế giới đang chú ý đến tình hình ở eo biển Đài Loan. Trong một cuộc phỏng vấn với Deutsche Welle (DW) vào ngày 13/11, Phó Thủ tướng Đức Robert Habeck cho biết, xung đột khu vực có thể dẫn đến hỗn loạn toàn cầu như đã thấy từ cuộc chiến Nga-Ukraine.

Nếu ĐCSTQ xâm lược Đài Loan, sẽ gây ra thảm họa lớn hơn, điều này tuyệt đối phải tránh. Ông Habeck nói: “Tôi muốn Trung Quốc biết rằng cả thế giới đều đang theo dõi.”

Ông Dư Mậu Xuân (Miles Yu), cựu cố vấn về chính sách Trung Quốc của Chính phủ Mỹ, gần đây đã có bài viết chỉ ra rằng ĐCSTQ không bao giờ tin Mỹ sẽ làm ngơ nếu họ xâm lược Đài Loan.

“Thực ra, rất khó để tìm thấy những nhân vật có ảnh hưởng trong Chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (ĐCSTQ) tin việc Mỹ mơ hồ trong chiến lược Đài Loan”, ông Dư Mậu Xuân cho hay trong bài báo trên tờ Taiwan Times tiếng Anh.

Bình Minh (t/h)