Một nguồn tin cấp cao của Nhà Trắng cho biết Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đích thân yêu cầu Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden tìm cách ngăn chặn chuyến thăm Đài Loan gây tranh cãi của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi.

Embed from Getty Images

Theo tờ Washington Post đưa tin hôm 20/8, ông Tập đưa ra yêu cầu này trong cuộc điện đàm ngày 28/7 với ông Biden, chỉ vài ngày trước khi bà Pelosi rời châu Á và có một chặng dừng chân ở Đài Bắc sau đó.

Nguồn tin cho biết yêu cầu trên được đưa ra sau “vô số” lời đe dọa từ Trung Quốc về những hậu quả mà chuyến thăm có thể gây ra đối với quan hệ giữa hai nước.

“Chúng tôi đã thấy một số thông báo từ [Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa] chỉ trong vài giờ qua, rất tiếc là đúng với những gì chúng tôi dự đoán”, phát ngôn viên Nhà Trắng John Kirby tiết lộ với tờ Washington Post ngày 2/8.  “Trung Quốc đã tự định vị mình sẽ có những bước đi xa hơn, và chúng tôi dự đoán họ sẽ tiếp tục phản ứng trong thời gian dài hơn.” 

Theo thông tin từ tờ Washington Post, ông Biden đã từ chối yêu cầu của ông Tập, trả lời nhà lãnh đạo Trung Quốc rằng bà Pelosi đứng đầu một nhánh “độc lập” của Chính phủ Hoa Kỳ và được tự do đưa ra quyết định về việc đi lại của mình.

Ông Biden cũng được cho là đã cảnh báo ông Tập không nên “thực hiện các hành động khiêu khích” để trả đũa chuyến thăm của bà Pelosi tới Đài Bắc.

Theo tờ Reuters, trong chuyến thăm của mình, bà Pelosi đã nhấn mạnh tình hữu nghị “bền chặt” giữa Hoa Kỳ – Đài Loan và cam kết “ủng hộ lưỡng đảng” để giữ trạng thái hiện tại.

“Thực tế là – tôi đã lặp đi lặp lại – nếu chúng ta vì lợi ích thương mại mà không lên tiếng bảo vệ nhân quyền ở Trung Quốc, thì chúng ta sẽ mất tất cả thẩm quyền đạo đức để lên tiếng về nhân quyền ở bất kỳ nơi nào trên thế giới”, bà Pelosi phát biểu. “Trung Quốc có một số điều mâu thuẫn: có một số tiến bộ để nâng mức sống người dân lên, cũng có một số điều khủng khiếp đang xảy ra đối với người Duy Ngô Nhĩ. Trên thực tế, đây được gán mác là một ‘cuộc diệt chủng’.”

Đây là lần đầu tiên Chủ tịch Hạ viện, quan chức cấp cao thứ ba của Hoa Kỳ, đến Đài Loan kể từ sau chuyến thăm của Đảng viên Cộng hòa Newt Gingrich vào năm 1997, theo một bài đăng ngày 6/4 của Bloomberg.

Tờ Politico đưa tin hôm 3/8, chính ông Biden đã cố gắng khuyên ngăn bà Pelosi, tuyên bố công khai rằng “quân đội nghĩ đó không phải là một ý tưởng ​​hay.”

Ông David R. Stilwell, cựu trợ lý Ngoại trưởng Cục các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương trả lời tờ Politico: “Bằng những tranh luận công khai giữa chúng ta về chuyến đi của bà Pelosi, chúng ta đã biến chuyến đi trở thành một màn trình diễn công khai, buộc Bắc Kinh phải phản ứng. Nếu chúng ta thực hiện chuyến đi một cách lặng lẽ, như chúng ta vẫn thường làm, thì sẽ không tạo ra tình cảnh ‘bên bờ vực chiến tranh’ mà chúng ta đang chứng kiến hiện nay.”

Theo tờ Reuters, mặc dù Trung Quốc không có hành động trực tiếp chống lại bà Pelosi hoặc đoàn tháp tùng của bà trong chuyến thăm, nhưng nước này đã tổ chức một loạt các cuộc tập trận quanh hòn đảo trong hơn một tuần, đôi khi phóng tên lửa qua khỏi không phận của mình.

Vy An (T/h)