Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Tư (16/8) đã thông báo giải tán hai hội đồng cố vấn kinh tế của chính phủ. Động thái này diễn ra sau khi nhiều lãnh đạo doanh nghiệp trong hội đồng đã từ chức để phản ứng với các phát ngôn của ông Trump về cuộc đụng độ bạo lực tại Charlottesville, Virginia.

BBC cho hay các lãnh đạo doanh nghiệp đã đồng loạt rút lui khỏi hội đồng sản xuất sau khi phản ứng dữ dội với cách Tổng thống Trump xử lý các cuộc biểu tình của những người cực hữu cuối tuần qua.

Phát ngôn bảo vệ những người tổ chức biểu tình cánh hữu tại Charlottesville, Virginia của ông Trump đã vấp phải sự phản đối gay gắt từ nhiều phía. 

Các cuộc đụng độ tại Virginia đã lên tới đỉnh điểm khi một chiếc xe hơi đã lao vào đám đông người phản biểu tình, gây ra cái chết của một phụ nữ và làm gần 20 người khác bị thương.

Có rất nhiều người trong nhóm đó ngoài những người tân phát xít và da trắng thượng đẳng, và báo giới đối xử với họ hoàn toàn bất công“, ông Trump phát biểu trong buổi họp báo tại Trump Tower ở New York.

Tổng thống nhấn mạnh rằng vụ tụ tập bắt đầu là để phản đối việc gỡ bỏ tượng Tướng Robert E. Lee của liên minh miền Nam trong cuộc nội chiến Mỹ. Ông đặt câu hỏi ai sẽ là người bị gỡ bỏ tượng tiếp theo, vì cả George Washington và Thomas Jeffferson đều có nô lệ. “Liệu chúng ta có gỡ luôn cả tượng của Thomas Jeffrson không?

Còn nhòm cực tả cũng tấn công thì sao?”

“Chúng ta có một nhóm ở phía bên này tồi tệ, và một nhóm ở phía bên kia cũng rất bạo lực”.

“Tôi nghĩ rằng cả 2 bên đều có lỗi. Quý vị hãy nhìn vào cả hai bên. Tôi nghĩ cần phải quy lỗi cho cả 2 bên, tôi không có nghi ngờ gì về điều đó, và quý vị cũng không có nghi ngờ gì về điều đó”.

Nhận xét này của ông Trump đã gây ra sự phẫn nộ và tạo ra những lời chỉ trích trên các phương tiện truyền thông Mỹ.

Một loạt các chủ doanh nghiệp của các hãng 3M, Campbell Soup, Johnson & Johnson và United Technologies đã thông báo từ chức khỏi các hội đồng cố vấn kinh tế của Tổng thống.

Trước phản ứng của các doanh nhân, ông Trump nói: “Thay vì gây áp lực lên các doanh nhân của Hội đồng Sản xuất và Diễn đàn Chiến lược và Chính sách, tôi sẽ giản tán cả hai”.

Trước khi ông Trump tuyên bố, Diễn đàn Chiến lược và Chính sách cũng đã loan báo rằng cơ quan này đã thống nhất một quyết định chung để giải tán hội đồng.

Các doanh nghiệp đã phải chịu áp lực từ dư luận và truyền thông phải tảy chay ông Trump vì cách Tổng thống xử lý vụ đụng độ tại Charlottesville, Virginia.

Tại sao các doanh nhân rút lui?

Vào hôm thứ Hai (14/8), Tổng thống Trump bị cáo buộc chậm chễ lên án những người da trắng cực hữu và các nhóm phát-xít kiểu mới tổ chức biểu tình và gây bạo động ở một thị trấn nhỏ ở bang Virginia vào Chủ Nhật (13/8).

Tuy nhiên, trong một cuộc họp báo đầy tính thù hận vào thứ Ba (15/8), ông Trump nói rằng cả những người phản kháng cánh tả cũng có trách nhiệm trong vụ bạo loạn.

>>Tại sao nước Mỹ bảo vệ những phát ngôn xúc phạm?

Giám đốc điều hành hãng JPMorgan, ông Jamie Dimon, thành viên của Diễn đàn Chiến lược và Chính sách, đã phát đi một tuyên bố độc lập hôm thứ Tư (16/8) nói rằng ông cực lực phản đối những phát ngôn gần đây của ông Trump và nói thêm rằng “ủng hộ sự chia rẽ không phải là cách giải quyết [vấn đề].”

Ông Dimon nói: “Các chính sách kinh tế và điều tiết mang tính xây dựng là không đủ và sẽ không giải quyết được vấn đề nếu chúng ta không chấm dứt sự chia rẽ trong nội bộ đất nước. Đó là vai trò của nhà lãnh đạo, dù trong kinh doanh hay [điều hành] chính phủ, cần gắn kết mọi người lại với nhau chứ không phải chia rẽ họ”.

Bà chủ Denise Morrison của hãng Campbell Soup nói rằng bà không thể tiếp tục tham gia vào ban cố vấn sau những bình luận của ông Trump. Các nhà hoạt động đã kêu gọi hãng Campbell Soup và nhiều công ty khác hãy hành động.

Tại sao phát ngôn của Tổng thống Trump lại gây ra tranh cãi như vậy?

Tổng thống đã bị buộc phải lên án những người da trắng cực đoan đứng sau cuộc biểu tình của phe cực hữu vào cuối tuần qua nơi các cuộc đụng độ dữ dội khiến một người phụ nữ thiệt mạng và gần 20 người bị thương.

Cuộc biểu tình, được những người phát-xít kiểu mới và nhóm cực đoan da trắng hậu thuẫn, được tổ chức nhằm mục đích phản đối việc dỡ bỏ bức tượng Robert E Lee – một vị tướng lĩnh đã tham gia chiến đấu cho Liên minh ủng hộ chế độ nô lệ trong suốt cuộc nội chiến Hoa Kỳ (1861-1865).

Tổng thống Trump lên án người lái xe hơi lao vào một đám đông những người biểu tình phản đối và làm một phụ nữ thiệt mạng, nhưng ông nói thêm rằng những người tham gia diễu hành để bảo vệ bức tượng này cũng có “nhiều người tốt”.

Phát ngôn của ông Trump lập tức nhận được sự chào đón của ông David Duke, một cựu lãnh đạo của nhóm Ku Klux Klan – một phong trào phân biệt chủng tộc của người da trắng Mỹ.

Những gì khác đã xảy ra vào thứ Tư (16/8)?

Người dân tổ chức lễ tưởng niệm cô Heather Heyer vào thứ Tư (16/8). 

Vào thứ Tư (16/8), tại Charlottesville, Virginia, một lễ tưởng niệm cho cô Heather Heyer – người đã bị thiết mạng trong cuộc đụng độ hồi cuối tuần, mẹ của cô gái xấu số đã truyền đi một thông điệp mạnh mẽ.

Phát biểu trước đám đông đang đứng vây quanh, mẹ của Heyer nói: “Họ đã giết con gái tôi để cô ấy phải ngậm miệng. Các bạn hãy thay cô ấy nói lớn hơn nữa”.

Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions, người đã từng phải đối mặt với cáo buộc phân biệt chủng tộc trong quá khứ, cho biết chính phủ có thể gây áp lực để buộc tội người đàn ông bị cáo buộc lái xe đâm chết cô Heyer.

Phát biểu tại bang Miami về nhập cư không có giấy tờ, ông Sessions nói: “Không có cách nào chúng ta có thể chấp nhận hoặc tha thứ cho chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, sự hỗn loạn, hận thù, bạo lực, và những thứ đại loại như vậy thường xảy ra ở đất nước chúng ta”.

Phó Tổng thống Mike Pence, đang có chuyến công du tới các nước Nam Mỹ, đã nói rằng ông sẽ cắt ngang hành trình của mình để trở lại Mỹ sau khi tới Panama. Trao đổi với các phóng viên đi cùng, Phó Tổng thống Mỹ ủng hộ các phát ngôn của ông Trump.

Trong khi đó, cựu giám đốc CIA, John Brennan trong một lá thư gửi CNN đã nói rằng lời lẽ của ông Trump là “đáng khinh rẻ”, “nguy hiểm” và “một sự ô nhục quốc gia”.

Ông Brennan còn nói thêm rằng: “Chúng tôi sẽ không cho phép số ít người chia rẽ số đông”.

Hai cựu tổng thống của đảng cộng hòa trong gia đình Bush, cũng đã lên tiếng ngầm chỉ trích ông Trump. Cả hai ông Bush cha và con đã kêu gọi nước Mỹ “loại bỏ sự ám ảnh chủng tộc, bài Do Thái và sự hận thù dưới mọi hình thức”.

Xuân Thành

Xem thêm: