Phản ứng các bên sau khi TT Trump ký hai luật ủng hộ biểu tình Hồng Kông

Hôm thứ Tư (27/11), ngay trước ngày Lễ Tạ ơn, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký “Dự luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông” (S. 1838) và “Lệnh cấm xuất khẩu thiết bị chống bạo loạn sang Hồng Kông” (S. 2710).

Vào ngày 19 và 20/11, lưỡng viện Quốc hội Mỹ đã thông qua hai dự luật nêu trên, sau đó đệ trình lên Tổng thống Trump để xin chữ ký chính thức trở thành luật. Thượng viện đã thông qua hai dự luật này mà không có ý kiến phản đối, còn Hạ viện đã có một phiếu phản đối việc thông qua “Dự luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông”, trong khi hoàn toàn nhất trí thông qua “Lệnh cấm xuất khẩu thiết bị chống bạo loạn sang Hồng Kông”.

Trong một tuyên bố hôm thứ Tư, ông Trump cho biết: “Hôm nay tôi đã ký Đạo luật số 1838, tức là Đạo luật ‘Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông 2019’, khẳng định lại và sửa đổi ‘Đạo luật Chính sách Hồng Kông năm 1992’ của nước Mỹ, trong đó làm rõ chính sách của Mỹ đối với Hồng Kông và trực tiếp đánh giá sự phát triển chính trị của Hồng Kông.”

Tổng thống Trump cho biết trong một tuyên bố rằng một số điều khoản của Đạo luật sẽ mâu thuẫn với việc Tổng thống thực thi quyền lập hiến và chính sách đối ngoại của Mỹ. Trong quan hệ ngoại giao, chính quyền của ông sẽ cân nhắc mọi điều khoản của Đạo luật theo quy định của Hiến pháp.

Trong một tuyên bố khác, ông Trump lại nói: “Tôi đã ký những dự luật này xuất phát từ sự tôn trọng Chủ tịch Tập, Trung Quốc và người dân Hồng Kông. [Các luật này] được ban hành với hy vọng rằng các Lãnh đạo và các Đại diện của Trung Quốc và Hồng Kông sẽ có thể giải quyết một cách thiện chí những khác biệt của họ hướng đến hòa bình và thịnh vượng lâu dài cho tất cả mọi người”.

Sáng nay (28/11), Bộ Ngoại giao Trung Quốc lên án việc ông Trump ký đạo luật Hồng Kông là “hành động bá quyền“, và là một sự can thiệp nghiêm trọng vào nội bộ của Trung Quốc. “Nhân dân Hồng Kông và Trung Quốc phản đối động thái của Mỹ và hành động này chắc chắn sẽ thất bại“, tuyên bố nói và cảnh báo rằng Trung Quốc sẽ “có biện pháp đáp trả cứng rắn” buộc Hoa Kỳ phải chịu hoàn toàn hậu quả, tuy nhiên không nói rõ biện pháp đáp trả là gì.

Đạo luật bảo vệ người Hồng Kông và buộc ĐCSTQ phải chịu trách nhiệm

“Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông” là dấu hiệu hành động mạnh mẽ mới nhất của hai đảng tại Mỹ trong cuộc đối đầu sâu rộng với chế độ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), vì Hồng Kông đã trở thành điểm nóng toàn cầu qua các cuộc biểu tình dân chủ dài hơn 5 tháng qua.

Lãnh đạo đa số Thượng viện, ông Clark McConnell đã tweet: “Cảm ơn @POTUS (Tổng thống) đã ký luật pháp lưỡng đảng của chúng ta để bảo vệ những người dũng cảm tại Hồng Kông và truy cứu trách nhiệm của Bắc Kinh. Hợp chủng quốc Hoa Kỳ sát vai cùng Hồng Kông.”

Grateful to @POTUS for signing our bipartisan legislation to stand up for the brave people of Hong Kong and hold Beijing accountable. The United States of America stands with Hong Kong.

— Leader McConnell (@senatemajldr) November 28, 2019

Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ đã tweet: “Rất hài lòng @POTUS ngày hôm nay đã ký Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông. Không còn nghi ngờ gì nữa, người dân Mỹ ủng hộ người dân Hồng Kông, luật này là (tín hiệu) vô cùng rõ ràng đối với người Hồng Kông, cộng đồng quốc tế và ĐCSTQ.”

I’m glad @POTUS signed the #HongKongHumanRightsandDemocracyAct today. Without question, the American people support the people of #HongKong, and this law makes that abundantly clear to Hong Kongers, the international community, and the CCP. https://t.co/Kc78O6vBNv

— U.S. Senate Foreign Relations Committee (@SenateForeign) November 27, 2019

Hoặc ĐCSTQ phải thực thi cam kết với Hồng Kông, hoặc đối mặt với hậu quả

Thượng nghị sĩ Tom Cotton thuộc đảng Cộng hòa cho biết: “Dự luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông hiện đã trở thành luật chính thức. Bắc Kinh có thể chọn tôn trọng các cam kết của họ với Hồng Kông, hoặc có thể (chọn) đối mặt với hậu quả.”

The Hong Kong Human Rights and Democracy Act is now law. Beijing has a choice between honoring its commitments to Hong Kong or facing the consequences. https://t.co/x7LPvh7oXw

— Tom Cotton (@SenTomCotton) November 27, 2019

Thượng nghị sĩ Ted Cruz thuộc đảng Cộng hòa cũng tweet: “Tôi thấy tự hào về việc (tham gia) tìm kiếm dự luật quan trọng này, và sẽ tiếp tục sát cánh với những người bất đồng chính kiến ​​đấu tranh cho tự do ở Hồng Kông”.

Cruz còn viết: “Thật vui khi thấy @realDonaldTrump #StandWithHongKong (Trump đứng cùng Hồng Kông) và ký Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông, trong đó bao gồm dự luật của tôi (đề xuất), kêu gọi đánh giá lại tình trạng đặc biệt của Hồng Kông trong bối cảnh ĐCSTQ vi phạm quyền tự trị của Hồng Kông.”

Excellent to see @realDonaldTrump #StandWithHongKong & sign the Hong Kong Human Rights and Democracy Act, which includes my bill calling for reevaluating privileges for #HongKong in light of encroachments on HK’s autonomy by the Chinese Communist Party.pic.twitter.com/CVGS3QokVd

— Senator Ted Cruz (@SenTedCruz) November 27, 2019

Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Marsha Blackburn chỉ ra rằng “#HKHumanRightsandDemocracyAct (Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền của Hồng Kông) và PROTECT Act (Đạo luật Cấm xuất khẩu thiết bị chống bạo loạn sang Hồng Kông) của tôi vừa được ký kết thành luật! Nước Mỹ kiên quyết ủng hộ các chiến binh vì tự do ở Hồng Kông, chống lại ĐCSTQ.”

Thượng nghị sĩ Rick Scott của đảng Cộng hòa chia sẻ trên Twitter rằng, hôm nay đánh dấu chiến thắng vĩ đại của người dân Hồng Kông và chiến thắng của cuộc đấu tranh giành quyền tự trị và nhân quyền! Cảm ơn @realDonaldTrump đã phản đối sự xâm lược của Trung Quốc (ĐCSTQ) và ký Dự luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông để chính thức thành luật!

Today marks a great victory for the people of #HongKong and the fight for autonomy and human rights!

Thank you @realDonaldTrump for taking a stand against China’s aggression and signing the Hong Kong Human Rights and Democracy Act into law! https://t.co/br3FIgeB45

— Rick Scott (@SenRickScott) November 27, 2019

“Nước Mỹ không đùa”

Dân biểu Cộng hòa Chris Smith đã cho biết: “Việc ban hành ‘Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông’ được mong đợi và được chào đón nồng nhiệt, điều này cho thấy rất rõ rằng chính quyền Trump, Quốc hội Mỹ và người dân Mỹ đoàn kết thống nhất với người dân Hồng Kông.”

“Tập Cận Bình nên hiểu rõ, nước Mỹ không đùa. Thật không thể chấp nhận hành vi đánh đập, tra tấn và bỏ tù các nhà hoạt động dân chủ, lập pháp Đạo luật mang tính lịch sử này để ĐCSTQ biết tôn trọng các quyền cơ bản của con người.”

Ông cho biết, hiện nay tình hình vi phạm nhân quyền trên khắp Trung Quốc đã ác hóa nghiêm trọng, bao gồm việc sử dụng rộng rãi các hình thức tra tấn, đàn áp tôn giáo, buôn bán người và diệt chủng người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ. Chúng tôi luôn tin rằng, so với tình trạng đối xử tàn bạo không ngừng và có hệ thống trong vấn đề vi phạm các quyền con người được công nhận trên toàn cầu, từng người dân Trung Quốc cần được đối xử tốt hơn.

Ông viết rằng theo luật mới, những kẻ đàn áp và lạm quyền sẽ chịu các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc, sẽ phải đối mặt với những hậu quả khác.

“Trung Quốc là một nền kinh tế xuất khẩu. Nếu họ (ĐCSTQ) mất lợi ích thương mại vì tình trạng suy thoái trong tôn trọng quyền tự chủ và nhân quyền cơ bản, đó sẽ là một đòn giáng mạnh vào nền kinh tế Trung Quốc”, Smith cho biết.

Tại sao ĐCSTQ sợ Luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông

Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông dựa trên Đạo luật Chính sách Hồng Kông được Quốc hội Mỹ thông qua năm 1992, yêu cầu hàng năm Ngoại trưởng Mỹ phải báo cáo Quốc hội Mỹ đánh giá về Hồng Kông có thực quyền “tự trị” hay không để có thể được quy chế đãi ngộ đặc biệt từ Mỹ. Quyền tự trị phụ thuộc vào quyền tự quyết ra quyết định của Chính phủ Hồng Kông về quyền con người, thực thi pháp luật và các yêu cầu dẫn độ, quyền bầu cử phổ thông, độc lập tư pháp, chức năng cảnh sát và an ninh, kiểm soát xuất khẩu và thi hành lệnh trừng phạt.

Đạo luật cũng sẽ ủy quyền cho Tổng thống Mỹ xác định các biện pháp trừng phạt đối với một số người nước ngoài (bao gồm cả các quan chức Trung Quốc và Hồng Kông), gồm có: dẫn độ bất hợp pháp, giam giữ tùy tiện, tra tấn hoặc buộc nhận tội, và những hành vi vi phạm nhân quyền nghiêm trọng khác ở Hồng Kông. Các biện pháp trừng phạt bao gồm đóng băng tài sản kẻ vi phạm ở Mỹ và từ chối cho nhập cảnh vào Mỹ. Các biểu hiện cụ thể là: có thể ngăn chặn hoặc cấm các cá nhân vi phạm “Đạo luật” được tham mua bán tài sản và lợi ích ở Mỹ, từ chối cấp thị thực, từ chối nhập cảnh, tuyên bố vô hiệu hóa thị thực đã ký hoặc hồ sơ du lịch.

Ngoài ra, Đạo luật này sẽ yêu cầu cơ quan hành chính xây dựng chiến lược bảo vệ công dân Mỹ và những người khác ở Hồng Kông tránh bị dẫn độ hoặc bắt cóc sang Trung Quốc, hàng năm sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với các hành vi vi phạm kiểm soát xuất khẩu của Mỹ cũng như các quy định của Liên Hợp Quốc tại Hồng Kông.

“Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông” cũng nhắm vào các cơ quan truyền thông của ĐCSTQ và truyền thông thân ĐCSTQ tại Hồng Kông, ví dụ, “Đạo luật” cho biết Mỹ lên án các nhóm truyền thông do Chính phủ Trung Quốc (ĐCSTQ) kiểm soát, tiêu biểu như tờ Văn Hối và Đại Công thường gây rối và tấn công có chủ ý của các nhà hoạt động dân chủ, nhà ngoại giao của Mỹ và các nước khác, và người thân gia đình của họ. “Đạo luật” yêu cầu Ngoại trưởng Mỹ phải tuyên bố rõ ràng với Chính phủ Trung Quốc (ĐCSTQ) rằng vấn đề lạm dụng truyền thông để truyền bá thông tin sai lệch và đe dọa đối thủ ở Hồng Kông là không thể chấp nhận. Đối với các chuyến đi công tác và du lịch tại Mỹ của các phóng viên vi phạm quy định nêu trên, Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ xem xét nghiêm ngặt đơn xin thị thực của họ. Phần nội dung này là biểu đạt “ý kiến ​​của Quốc hội”.

“Đạo luật Cấm xuất khẩu thiết bị chống bạo động sang Hồng Kông” để cấm các công ty Mỹ xuất khẩu thiết bị chống bạo động không gây chết người, bao gồm đạn hơi cay, bình xịt hơi cay, dùi cui và đạn cao su, để tránh việc chính quyền Hồng Kông đàn áp những người biểu tình nhằm thúc đẩy cải cách bầu cử tại Hồng Kông.

Tuyết Mai

Xem thêm