Taliban tuyên bố “chiến tranh đã kết thúc” khi các nhà ngoại giao chạy khỏi Kabul

Taliban tuyên bố cuộc chiến ở Afghanistan đã kết thúc sau khi quân nổi dậy giành quyền kiểm soát dinh Tổng thống ở Kabul hôm Chủ nhật, trong bối cảnh các lực lượng do Mỹ dẫn đầu cùng nhiều quốc gia phương Tây bắt đầu sơ tán công dân của họ, Reuters đưa tin.

Embed from Getty Images

Tổng thống Ashraf Ghani đã rời khỏi đất nước hôm Chủ nhật khi các chiến binh Hồi giáo tiến vào thành phố, nói rằng ông muốn tránh đổ máu, trong khi hàng trăm người Afghanistan tuyệt vọng tìm đường trốn chạy tại sân bay Kabul đang quá tải.

“Hôm nay là một ngày tuyệt vời đối với người dân Afghanistan và các mujahideen [chiến binh thánh chiến]. Họ đã chứng kiến ​​thành quả của những nỗ lực và sự hy sinh của họ trong 20 năm”, Mohammad Naeem, phát ngôn viên của văn phòng chính trị Taliban, nói với Al Jazeera TV.

“Tạ ơn Chúa, chiến tranh đã kết thúc trên đất nước.”

Naeem cho biết chế độ mới ở Afghanistan sẽ được tổ chức dưới hình thức nào sẽ sớm được làm rõ, đồng thời nói thêm rằng Taliban không muốn sống trong cô lập và kêu gọi xây dựng các mối quan hệ quốc tế một cách hòa bình.

“Chúng tôi đã đạt được những gì chúng tôi đang tìm kiếm, đó là tự do của đất nước chúng tôi và độc lập của nhân dân chúng tôi”, ông nói. “Chúng tôi sẽ không cho phép bất cứ ai sử dụng vùng đất của chúng tôi để nhắm mục tiêu vào bất kỳ ai, và chúng tôi không muốn làm hại người khác.”

Tại Washington, những người phản đối quyết định chấm dứt cuộc chiến dài nhất của Mỹ của Tổng thống Joe Biden, nói rằng sự hỗn loạn tại Afghanistan là do sự thất bại dưới sự lãnh đạo của chính quyền Biden.

Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết vào đầu ngày thứ Hai rằng hầu hết các nhân viên Đại sứ quán, bao gồm cả Đại sứ Ross Wilson, đã có mặt tại sân bay và quốc kỳ Hoa Kỳ đã được hạ xuống và di dời khỏi khuôn viên Đại sứ quán. 

Tại sân bay Kabul, hàng trăm người Afghanistan đứng chờ chuyến bay, một số kéo hành lý băng qua đường băng trong bóng tối, trong khi phụ nữ và trẻ em ngủ gần hành lang an ninh.

Một nguồn tin tại sân bay cho biết một số cuộc ẩu đả đã nổ ra giữa những người không thể tìm được chỗ khi một số chuyến bay bị tạm dừng.

Truyền hình địa phương 1TV đưa tin rằng nhiều tiếng nổ đã được nghe thấy ở thủ đô sau khi trời tối, nhưng thành phố phần lớn yên tĩnh vào ngày Chủ nhật.

Nhóm viện trợ Khẩn cấp cho biết 80 người bị thương đã được đưa đến bệnh viện ở Kabul.

Trong một bài đăng trên Facebook, Tổng thống Ghani cho biết ông đã rời khỏi đất nước để tránh đụng độ với Taliban và tránh gây nguy hiểm cho hàng triệu cư dân của Kabul.

Ông Ghani không cho biết mình đang ở đâu. Hiện chưa rõ quyền lực sẽ được chuyển giao như thế nào sau cuộc càn quét chớp nhoáng của Taliban trên khắp Afghanistan.

Al Jazeera trước đó đã chiếu đoạn phim về các chỉ huy Taliban trong dinh tổng thống với hàng chục chiến binh có vũ trang.

Một số người dùng mạng xã hội địa phương ở Kabul coi ông Ghani là một kẻ hèn nhát vì đã để họ rơi vào cảnh hỗn loạn. Một dòng tweet từ tài khoản đã được xác minh của Đại sứ quán Afghanistan tại Ấn Độ cho biết: “Tất cả chúng ta đều đang đập đầu vì xấu hổ”.

Nhiều người Afghanistan lo sợ Taliban sẽ quay trở lại việc thực thi khắc nghiệt bộ luật Hồi giáo Sharia trong quá khứ. Trong thời kỳ cai trị 1996 – 2001 của Taliban trước kia, phụ nữ không được làm việc và các hình phạt như ném đá, đánh roi và treo cổ đã được thực hiện.

Các chiến binh Taliban hiện tìm cách thể hiện một bộ mặt ôn hòa hơn, hứa sẽ tôn trọng quyền của phụ nữ và bảo vệ cả người nước ngoài lẫn người Afghanistan. 

“Chúng tôi sẵn sàng đối thoại với tất cả các nhân vật ở Afghanistan và sẽ đảm bảo cho họ sự bảo vệ cần thiết”, Naeem nói với Al Jazeera Mubasher TV.

Naeem cũng cho biết Taliban sẽ áp dụng chính sách không can thiệp vào công việc của nước khác để đổi lấy việc nước ngoài không can thiệp vào Afghanistan.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres kêu gọi Taliban và tất cả các bên thực hiện sự kiềm chế tối đa, đồng thời bày tỏ quan ngại đặc biệt về tương lai của phụ nữ và trẻ em gái ở Afghanistan.

Một quan chức Mỹ cho biết Lầu Năm Góc đã ủy quyền cho 1.000 binh sĩ khác giúp sơ tán công dân Hoa Kỳ và những người Afghanistan làm việc cho họ. 

Một quan chức quốc phòng cấp cao của Mỹ nói với Reuters vào tối Chủ nhật tại Washington rằng khoảng 500 người, chủ yếu là người Mỹ, đã được sơ tán cho đến nay và con số sẽ tăng lên 5.000 người mỗi ngày.

Các quốc gia châu Âu, bao gồm Pháp, Đức và Hà Lan, cũng cho biết họ đang làm việc để đưa công dân cũng như một số nhân viên Afghanistan ra khỏi đất nước.

Nga cho biết họ không cần thiết phải sơ tán Đại sứ quán của mình vào lúc này. Thổ Nhĩ Kỳ cho biết Đại sứ quán của họ sẽ tiếp tục hoạt động.

Ông Biden đang phải đối mặt với sự chỉ trích ngày càng tăng trong nước sau vụ việc.

Trong một tuyên bố vào Chủ nhật, lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell đã đổ lỗi cho ông Biden về điều mà ông gọi là “sự thất bại đáng xấu hổ của vai trò lãnh đạo của Mỹ”.

Ông McConnell cho biết: “Những kẻ khủng bố và các đối thủ cạnh tranh lớn như Trung Quốc đang chứng kiến sự bối rối của một siêu cường đang mất hết nhuệ khí”.

Lê Xuân (theo Reuters)

Xem thêm: