Những hứa hẹn với Nga [theo thỏa thuận ngũ cốc] đã không được thực hiện, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ nói, do đó hành xử của Nga là dễ hiểu, RT đưa tin 28/4. Thỏa thuận hành lang ngũ cốc trong thời chiến, cho phép Ukraine vẫn có thể tiếp tục xuất khẩu mặt hàng lương thực qua đường Biển Đen, đã bị Nga từ chối gia hạn vào tháng tới với lý do phương Tây không làm đúng thỏa thuận, khiến mặt hàng nông nghiệp của Nga không xuất khẩu được.

shutterstock 2173207279
Ngũ cốc tại cảng biển lúc bình minh, ảnh minh họa. (Nguồn: Elena Larina / Shutterstock)

“Những gì hứa với Nga đã không được thực hiện. [Cho nên] chúng ta không thể nói người Nga sai [khi họ phàn nàn],” Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu nói với tờ Hurriyet xuất bản hôm 28/4.

Thỏa thuận ngũ cốc, với tên chính thức là “Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen”, hiện đang bị treo, theo ông Cavusoglu, ở phía các quốc gia phương Tây. Thổ Nhĩ Kỳ đã báo với Anh và Mỹ về vấn đề này.

Theo ông, Hoa Kỳ và Anh quốc đang nắm “điểm then chốt trong vấn đề ngân hàng” bởi vì việc “cho phép Ngân hàng Nông nghiệp Nga [Rosselkhozbank] tham gia SWIFT (hệ thống thanh toán liên ngân hàng quốc tế) là tùy thuộc vào quyết định” của Anh và Mỹ.

Theo thỏa thuận ngũ cốc, Ukraine được phép xuất khẩu mặt hàng lương thực qua Biển Đen trong thời chiến, đồng thời Nga cũng được phép xuất khẩu mặt hàng ngũ cốc và phân bón của mình.

Moskva đã thông báo họ sẽ không gia hạn thỏa thuận ngũ cốc khi nó hết hiệu lực vào giữa tháng 5, nếu các chính sách trừng phạt của phương Tây vẫn hạn chế khả năng xuất khẩu mặt hàng ngũ cốc và phân bón của họ.

Ông Cavusoglu tiết lộ rằng Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đã đề nghị sử dụng một ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ để tạo điều kiện thanh toán cho Nga xuất khẩu ngũ cốc và phân bón.

“Mục đích là giải quyết vấn đề và duy trì thương vụ,” ông nói.

Hôm thứ Hai, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với RIA Novosti rằng Moskva tin rằng thỏa thuận ngũ cốc “không thể được gia hạn nếu không đáp ứng các yêu cầu” của Nga.

Theo thỏa thuận ban đầu do Liên Hợp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian vào tháng 7/2022, các hành lang được thiết lập qua Biển Đen để đảm bảo ngũ cốc Ukraine được vận chuyển an toàn, chủ yếu để gửi tới các quốc gia nghèo hơn có an ninh lương thực bị đe dọa, như ở Châu Phi.

Thỏa thuận này cũng gồm điều khoản Mỹ và các đồng minh dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga, vốn vẫn bị tê liệt phần lớn do các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với vận chuyển, cũng như việc từ chối tiếp cận các dịch vụ môi giới và bảo hiểm.

Mặc dù về mặt chính thức, Mỹ và EU đã tuyên bố miễn trừ các lệnh trừng phạt đối với ngũ cốc và phân bón của Nga.

Vào tháng 3, Moskva đã đồng ý gia hạn thỏa thuận ngũ cốc thêm 60 ngày, và đã cảnh báo rằng họ sẽ không làm như vậy một lần nữa nếu các bên khác không tôn trọng tất cả các điều khoản của thỏa thuận.

Nhật Tân