Thống nhất Đài Loan trong vòng 1 năm? Có lẽ Trung Quốc chưa sẵn sàng

Một chuyên gia cho biết các nhà điều hành quân đội tại Trung Quốc Đại lục nói với bà họ sẵn sàng thống nhất Đài Loan bằng vũ lực trong 1 năm; trong khi một chuyên gia khác lại trả lời tờ The Epoch Times rằng lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ có quá nhiều việc khác phải làm để có thể duy trì vị trí đứng đầu Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) trong 20 tháng tới.

Embed from Getty Images

Vào ngày 18/2, bà Oriana Skylar Mastro, thành viên tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Freeman Spogli thuộc Đại học Stanford, đã phát biểu trước Ủy ban Đánh giá An ninh và Kinh tế Mỹ-Trung: “Trung Quốc có thể đợi đến cuối nhiệm kỳ của ông Tập để tiến hành động thái [thống nhất Đài Loan] của mình.” Nhiệm kỳ hiện tại của ông Tập sẽ kết thúc vào tháng 11/2022.

Chuyên gia về các vấn đề Trung Quốc hiện đang sống tại Hoa Kỳ, ông Tang Jingyuan trả lời The Epoch Times vào ngày 25/2: “Tôi không nghĩ rằng ông Tập Cận Bình sẽ thống nhất Đài Loan bằng vũ lực trước khi ông ấy có thể chắc chắn rằng mình sẽ đảm nhận nhiệm kỳ tiếp theo với tư cách là lãnh đạo ĐCSTQ. Hiện tại, ông Tập đang đấu tranh với các phe phái khác trong ĐCSTQ. Sẽ là quá mạo hiểm nếu ông ấy thực hiện bất kỳ hành động gây hấn nào”.

Chuyên gia Tang Hao sống tại New York cũng chia sẻ quan điểm tương tự. Ông nói rằng với sự hỗ trợ từ Hoa Kỳ và các đồng minh trong khu vực, chẳng hạn như Nhật Bản và Úc, “chế độ Trung Quốc sẽ không dám [khởi động] một cuộc chiến ở eo biển Đài Loan và thậm chí cả Biển Đông trong tương lai gần.”

Tình hình căng thẳng tại eo biển Đài Loan

Bộ tư lệnh chiến khu phía Đông của Trung Quốc thông báo rằng họ đã tiến hành các cuộc tập trận quân sự tại khu vực tranh chấp trên biển Đông, gần Đài Loan vào ngày 25/2; một lượng lớn máy bay chiến đấu đã tham gia cuộc tập trận.

Cách đây 5 ngày, Bộ Quốc phòng Đài Loan tiết lộ 11 máy bay chiến đấu của Trung Quốc đã xâm nhập không phận nước này vào đêm 20/2, đây là cuộc tấn công quy mô lớn nhất trong tháng 2. Bộ cho biết đội quân này gồm 2 máy bay chiến đấu J-10, 2 máy bay chiến đấu J-16, 4 máy bay chiến đấu-ném bom JH-7, 2 máy bay ném bom H-6 và 1 máy bay chống ngầm Y-8.

Vào ngày 24/1, tức ngày thứ tư sau lễ nhậm chức của ông Joe Biden, 15 máy bay chiến đấu của Trung Quốc đã tiến vào không phận Đài Loan, con số này vào 1 ngày trước đó là 13. Đây là cuộc tấn công quy mô lớn nhất từ đầu năm 2021.

Đài Loan là một quốc đảo tự trị nằm ở phía đông nam Trung Quốc, ngăn cách với châu Á lục địa bởi một eo biển rộng 100 dặm (~161 km), dài 230 dặm (~370 km). Eo biển Đài Loan nối giữa biển Đông và biển Hoa Đông. Phần hẹp nhất của eo biển dài khoảng 81 dặm (~130 km).

Bất chấp thực tế rằng Đài Loan là một quốc gia độc lập, có quân đội, hiến pháp và chính phủ được bầu cử một cách dân chủ, chính quyền Trung Quốc vẫn tuyên bố hòn đảo này là của riêng mình.

Kể từ năm 1949, Trung Quốc và Đài Loan đã có các hình thức chính phủ độc lập. Trong những năm 1950 và 1960, hai bên cũng đã nhiều lần giao tranh. Kể từ thời điểm đó, mặc dù không có một cuộc đối đầu vũ trang nào trên khắp eo biển, độ căng thẳng cũng không hề thuyên giảm và ngày càng xấu đi trong những tháng gần đây.

Vào ngày 11/1/2020, bà Thái Vân Anh đã giành chiến thắng trước ứng cử viên Quốc dân Đảng Han Kuo-yu – một người ủng hộ Bắc Kinh, và tái đắc cử tổng thống. Chính quyền Bắc Kinh sau đó đã phát động nhiều cuộc tập trận quân sự ở quy mô lớn hơn tại các vùng biển gần Đài Loan và điều động các máy bay chiến đấu đến không phận Đài Loan.

Vào tháng 12/2020, chính quyền Trung Quốc Đại lục đã gởi tàu sân bay mới nhất của nước này, tàu Shandong, đến khu vực nhạy cảm thuộc eo biển Đài Loan, cùng với 4 tàu chiến khác để thị uy với nước này.

Liệu sẽ có một cuộc chiến?

Câu hỏi về việc khi nào Trung Quốc sẽ phát động một cuộc chiến nhằm thống nhất Đài Loan không phải là mới, nhưng đã trở thành một chủ đề nóng sau khi ông Biden nhậm chức Tổng thống và các chính sách của Hoa Kỳ đối với Đài Loan trở nên không rõ ràng.

Vào ngày 18/2, Ủy ban Đánh giá An ninh và Kinh tế Mỹ-Trung đã có buổi điều trần trực tuyến nhằm “ngăn chặn hành động xâm lược của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc Cộng sản) đối với Đài Loan”. Bà Mastro cho biết: “Khả năng ngăn chặn chiến tranh xuyên eo biển lúc này được cho là yếu hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ Chiến tranh Triều Tiên. Chiến lược hiện đại hóa quân sự ấn tượng của Trung Quốc, thất bại của Hoa Kỳ trong việc xây dựng một liên minh mạnh mẽ nhằm chống lại sự xâm lược của Trung Quốc trong khu vực và tham vọng cá nhân của ông Tập Cận Bình, tất cả kết hợp lại có thể tạo ra một cục diện mà các nhà lãnh đạo Trung Quốc nhìn thấy được những lợi ích tổng thể khi sử dụng vũ lực.”

Sau đó, bà Mastro đã trích dẫn những bình luận công khai của các quan chức Trung Quốc và thông tin mà bà nhận được từ quốc gia này, và nói: “Cụ thể, tôi tin rằng ông Tập Cận Bình sẽ sử dụng vũ lực để buộc Đài Loan hợp nhất với đại lục một khi ông ấy tin tưởng vào khả năng thành công của quân đội Trung Quốc trong các hoạt động phối hợp, như một cuộc tấn công đổ bộ”.

Chuyên gia Tang Jingyuan cũng đồng tình về việc có thể quân đội Trung Quốc đang chuẩn bị cho một cuộc chiến để thống nhất Đài Loan, nhưng không đồng ý về mốc thời gian.

Ông Tang nói: “Ông Tập Cận Bình sử dụng từ ‘thống nhất’ thay vì ‘chiếm đóng’ đối với Đài Loan. Thống nhất bao gồm quyền kiểm soát hòn đảo và quyền cai trị hòn đảo. Đó là một toan tính có hệ thống và không thể giải quyết bằng một cuộc chiến tranh”.

Ông Tang cho biết ông tin rằng Bắc Kinh sẽ không phát động chiến tranh ở eo biển Đài Loan trong 2 năm tới vì 2 lý do.

“Hiện tại, ưu tiên hàng đầu của nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình là bảo vệ vị trí của mình.Mặc dù ông ấy đã gỡ bỏ giới hạn của nhiệm kỳ lãnh đạo bằng cách sửa đổi hiến pháp Trung Quốc vào năm 2018, nhưng ông ấy vẫn đang phải đối mặt với một thách thức từ phe cựu lãnh đạo Giang Trạch Dân và phe Hồ Cẩm Đào về khả năng cai trị đất nước.” Ông Tang nhận định rằng ông Tập sẽ không có đủ năng lượng để gây chiến trước khi ông ấy đảm bảo rằng mình “có thể tiếp nhận một nhiệm kỳ nữa tại Đại hội toàn quốc lần thứ 20 của ĐCSTQ vào tháng 10/2022.”

“Lý do thứ hai là Hoa Kỳ, Nhật Bản, Úc, Ấn Độ và các đồng minh khác của Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ Đài Loan,” nếu Trung Quốc khơi mào xung đột, ông Tang nói: “Quân đội Trung Quốc chưa sẵn sàng đối mặt trong một cuộc chiến với tất cả những quốc gia này.”

Vy An (Theo The Epoch Times)

Xem thêm: