Tín hiệu gì qua chuyến công du Iran của ông Putin?

Lý Cao,
•
Thứ Bảy, 23/07/2022

Hôm thứ Ba (19/7), Tổng thống Nga Vladimir Putin đã gặp Lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei của Iran. Đây là chuyến đi đầu tiên của ông Putin bên ngoài khối Liên Xô cũ kể từ khi ông ta ra lệnh tiến hành một cuộc chiến xâm lược toàn diện vào Ukraine.

Ali Khamenei and Vladimir Putin — Ông Ali Khamenei (phải) và ông Vladimir Putin. (Nguồn: english.khamenei.ir/ Wikimedia)

Các hãng thông tấn AP, Reuters… trích dẫn các bản tin từ kênh truyền hình nhà nước Iran đưa tin, ông Khamenei kêu gọi hợp tác giữa hai nước và nói với ông Putin rằng họ cần phải cảnh giác “lừa dối của phương Tây”, họ đều bị (các nhà lãnh đạo phương Tây) cô lập.

Nhà lãnh đạo hàng đầu của Iran đã tuyên bố ủng hộ cuộc chiến của Nga ở Ukraine, nói tùy tiện rằng nếu Nga không tiến hành cuộc xâm lược thì phương Tây sẽ gây chiến.

“Chiến tranh là một vấn đề khắc nghiệt và khó khăn, Iran hoàn toàn không vui trước nỗi đau của người dân thường, nhưng đối với vấn đề Ukraine, nếu Nga không chủ động thì đối phương sẽ chủ động kích động chiến tranh”, theo tờ Guardian dẫn lời Khamenei nói với Putin rằng ông ta ủng hộ mạnh mẽ cuộc chiến xâm lược.

Trong chuyến công du, ông Putin cũng gặp Tổng thống Ebrahim Raisi của Iran và sau đó là Tổng thống Recep Tayyip Erdogan của Thổ Nhĩ Kỳ để thảo luận về vấn đề Syria.

Mỹ: Chuyến đi của ông Putin cho thấy 3 điều

Điều phối viên John Kirby của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ lưu ý rằng cuộc gặp cấp cao này cho thấy vấn đề của Nga khi cuộc chiến xâm lược kéo dài gần 5 tháng: Sự cô lập ngày càng tăng trên toàn cầu, năng lực cơ sở công nghiệp quốc phòng của Nga suy giảm trông thấy.

Ông Kirby nói:

“Sự kiện cho thấy ông Putin và Nga bị cô lập như thế nào. Bây giờ họ phải quay sang Iran để được giúp đỡ”.

“Thứ hai, cho thấy căn cứ công nghiệp quốc phòng của chính ông ta đã thất bại đến mức nào sau cuộc chiến tranh vô cớ ở Ukraine”.

“Chúng tôi đã biết ông ta gặp khó khăn với các loại vũ khí dẫn đường chính xác và các hệ thống tiên tiến, xe tăng và thậm chí cả máy bay, đặc biệt là với vi điện tử, vì các lệnh trừng phạt và kiểm soát xuất khẩu”.

“Điều thứ ba mà tôi nghĩ đó là ông ta hoàn toàn không có ý định ngừng chiến và ngồi xuống một cách thiện chí để thương lượng dàn xếp”.

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan tuần trước nói rằng Nga đang tìm cách mua hàng trăm máy bay không người lái từ Iran, sau đó những thông tin cho thấy các quan chức Nga đã 2 lần đến Iran.

Tuy nhiên, viện trợ quân sự của Iran cho Nga dường như không đến sớm như Nga kỳ vọng. Hôm thứ Ba, cựu phát ngôn viên Lầu Năm Góc hiện là điều phối viên truyền thông an ninh quốc gia của Nhà Trắng là Kirby cho biết rằng Chính phủ Mỹ đã không tìm thấy “dấu hiệu nào cho thấy một giao dịch đã diễn ra”.

Nga công khai mục tiêu chiếm thêm lãnh thổ bên ngoài Donbas

Bình luận của Mỹ rằng Nga không có ý định đàm phán hòa bình đã được Nga chứng thực.

Hôm thứ Tư (20/7), Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói với truyền thông nhà nước rằng mục tiêu quân sự của Nga ở Ukraine hiện đã mở rộng ra ngoài khu vực Donbas ở miền đông Ukraine.

Quân đội Nga xâm lược Ukraine vào ngày 24/2 và ban đầu dự kiến trong vòng vài ngày sẽ lật đổ Chính phủ Ukraine và tiếp quản thủ đô của nước này. Tuy nhiên vào đầu tháng Tư, cuối cùng Nga đã rút khỏi khu vực xung quanh Kyiv, thay vào đó chọn ưu tiên đánh chiếm khu vực Donbas – nơi chủ yếu bao gồm các khu vực Donetsk và Luhansk.

Tuy nhiên, ông Lavrov tiết lộ rằng lãnh thổ của “hoạt động đặc biệt” (thuật ngữ chính thức của Nga về cuộc xâm lược Ukraine) đã thay đổi kể từ tháng Ba, và giờ đây không chỉ bao gồm “Cộng hòa Nhân dân Luhansk và Donetsk” mà còn cả Hull Pine, Zaporozhye và một số khu vực chưa xác định khác. “Cộng hòa nhân dân” mà ông Lavrov đề cập đến là một cái tên do phe ly khai thân Nga ở các vùng Donetsk và Luhansk của Ukraine quảng bá.

“Giờ đây, vị trí địa lý (của chúng tôi) đã khác. Không chỉ có vậy (Cộng hòa Nhân dân Donetsk và Luhansk) mà còn cả khu vực Kherson, khu vực Zaporozhye và một số khu vực khác”, ông Lavrov cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên truyền thông nhà nước Nga RIA Novosti.

Chỉ một ngày trước đó, Nhà Trắng cảnh báo rằng Nga đang tìm cách thôn tính các khu vực rộng lớn của Ukraine. Tuyên bố của Ngoại trưởng Nga đã vạch trần những toan tính của Nga.

Ông Ngoại trưởng Lavrov cũng tuyên bố rằng động lực đằng sau các mục tiêu mở rộng của họ là sự hỗ trợ quân sự liên tục của phương Tây đối với sự kháng cự của Ukraine, qua đó cảnh báo phương Tây không nên giúp Ukraine và đề nghị Ukraine không nên chống lại, lý do mà Lavrov đưa ra là Tổng thống Volodymyr Zelensky của Ukraine “đe dọa” lãnh thổ của Nga.

“Nga không thể chấp nhận để cho một số khu vực của Ukraine mà Zelensky hoặc người thay thế ông ta sẽ kiểm soát, (họ) có vũ khí đe dọa trực tiếp đến lãnh thổ của chúng tôi và lãnh thổ của các nước cộng hòa nhân dân độc lập (ở miền đông Ukraine)”, Ngoại trưởng Nga cáo buộc.

Và ông Lavrov đã đe dọa: Nếu viện trợ quân sự của phương Tây bắt đầu bao gồm vũ khí tầm xa, các mục tiêu của Nga có thể tiếp tục phát triển. Ông ta nói: “(Các mục tiêu này) sẽ còn tiến xa hơn nếu các nước phương Tây cung cấp cho Ukraine vũ khí tầm xa”.

Viễn cảnh Nga đạt được mục tiêu gần như không thể

Mặc dù quân đội Nga đã chiếm đóng nhiều vùng lãnh thổ của Ukraine, nhưng chủ yếu vẫn là ở phía nam, bao gồm các vùng Zaporozhye và Kherson. Và kể từ khi chọn tái tập trung vào Donbas, tuy quân đội Nga đã chiếm phần lớn Luhansk nhưng họ vẫn còn rất xa mục tiêu chiếm được Donetek.

Một phân tích của tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington là Viện Nghiên cứu Chiến tranh Mỹ đã chỉ ra những khó khăn gần như không thể vượt qua mà Nga phải đối mặt, trong khi thực tế cuộc phản công của Ukraine ở phía nam hoàn toàn trái ngược với tầm nhìn của ông Ngoại trưởng Nga Lavrov.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh Mỹ viết: “Lời kêu gọi tối đa hóa các mục tiêu lãnh thổ của Ngoại trưởng Lavrov rõ ràng là không phù hợp với thực tế về những hành động chậm chạp và tàn bạo gần đây của Nga ở Ukraine”.

“Áp lực phản công của Ukraine làm phức tạp thêm nỗ lực của Nga trong việc củng cố quyền kiểm soát quân sự của họ đối với các bang Kherson và Zaporozhye bị chiếm đóng, không rõ Điện Kremlin lấy sức mạnh từ đâu để thực hiện mục tiêu chiếm được một số lượng lớn vùng lãnh thổ mới của Ukraine”.