Từng tuyên bố sẽ đảo ngược mọi sắc lệnh của Tổng thống Obama trong việc bình thường hoá quan hệ với Cuba, quan hệ giữa hai nước láng giềng vừa mới thoát khỏi thời kỳ băng lạnh nguy căng thẳng trở lại vào năm sau, khi Donald Trump tuyên thệ.

Trong một buổi vận động tranh cử tháng 9 tại thành phố Miami, nơi tập trung đông đảo dân Cuba lưu vong, ông Trump nói nếu ông đắc cử tổng thống ông sẽ “đứng về phía nhân dân Cuba trong cuộc đấu tranh của họ chống lại sự đàn áp.”

Ông cũng chỉ trích những sắc lệnh của ông Obama, rằng việc dỡ bỏ cấm vận thương mại với Cuba chỉ làm lợi cho chế độ của Chủ tịch Cuba Raul Castro.

Người dân đang rất không hài lòng về chuyện đó. Nhưng tất cả những nhượng bộ mà Barack Obama đã trao cho chế độ Castro được thực hiện thông qua sắc lệnh hành pháp, điều này có nghĩa là tổng thống kế tiếp có thể đảo ngược chúng. Và đó là điều mà tôi sẽ làm, trừ phi chế độ Castro đáp ứng những đòi hỏi của chúng ta.”

Trước sự qua đời của cựu lãnh tụ Fidel, trong khi Tổng thống Obama gửi “lời chia buồn tới gia đình Castro”, thì Donald Trump phát biểu: “Hôm nay, thế giới chứng kiến sự ra đi của một nhà độc tài tàn bạo,người đã đàn áp nhân dân của mình trong gần 6 thập kỷ”. Ông cũng cam kết chính quyền mới của ông “sẽ làm tất cả mọi việc có thể để đảm bảo người Cuba có thể bắt đầu hành trình hướng tới tự do và thịnh vượng”.

>> Phản ứng khác nhau của lãnh đạo các quốc gia trước việc ông Fidel Castro qua đời

Nhiều chính trị gia đảng Cộng hoà cũng đồng ý với Donald Trump, trong số đó có hai người gốc Cuba là Thượng nghị sĩ Florida Marco Rubio và Thượng nghị sĩ bang Texas Ted Cruz, hai người  đều phản đối việc bình thường hoá quan hệ với chế độ “độc tài” Castro.

Từ khi lên thay Fidel Castro làm chủ tịch Cuba năm 2008, Raul Castro đã hé mở cửa đất nước theo hướng kinh tế thị trường. Nhưng theo nhận xét của nhiều người thì nhịp độ cải cách bị chính người anh Fidel ngăn chặn qua lớp cán bộ thuộc thế hệ già nua tham quyền cố vị.

Cách đây hai năm, trong khi Fidel Castro nằm dưỡng lão thì Raul kín đáo thương lượng và hòa giải với nước Mỹ thông qua tổng thống Barack Obama. Các chuyến bay thương mại được tái lập giữa hai nước, du khách và đô la Mỹ tràn vào Cuba.

Nhưng những thay đổi này có thể tan biến một sớm một chiều vì nếu Donald Trump giữ nguyên đường lối cứng rắn trong khi tuyên bố tranh cử, buộc Cuba phải có cải thiện về nhân quyền, dân chủ thì mới duy trì hiện trạng quan hệ và không áp đặt cấm vận.

Dưới tình trạng kinh tế của Cuba hiện nay, đang mất chỗ dựa vào Venezuela, cũng không cho phép nước này quay lưng lại với Mỹ. Một điểm sáng là thành phần bảo thủ già nua sẽ biến mất theo thời gian, nhường chỗ cho một thế hệ mới cải cách đất nước. Raul Castro đã tuyên bố sẽ rút lui vào năm 2018.

Xem thêm: