Tổng thống cánh tả Bolivia từ chức do sức ép của biểu tình, quân đội

Tổng thống Bolivia Evo Morales hôm Chủ Nhật (10/11) nói rằng ông sẽ từ chức sau khi quân đội yêu cầu ông nên rút lui và đồng minh cũng bỏ rơi ông sau nhiều tuần biểu tình lan rộng phản đối kết quả cuộc bầu cử tổng thống hồi tháng Mười.

Embed from Getty Images

Ông Morales cầm quyền tại Bolivia từ năm 2006 và là tổng thống người bản địa đầu tiên của quốc gia Nam Mỹ này. Phát biểu trên truyền hình hôm 10/11, ông Morales tuyên bố rằng ông sẽ chuyển đơn từ chức tới Hội đồng Lập pháp để giúp khôi phục ổn định đất nước, dù ông vẫn gọi đây là “một cuộc đảo chính dân sự”.

“Tôi sẽ từ chức, sẽ gửi thư từ chức tới Hội đồng Lập pháp,” ông Morales nói và thêm rằng đây là bổn phận của ông phải “tìm kiếm hòa bình trong vai trò tổng thống người bản địa và tổng thống của tất cả người dân Bolivia”.

Theo Reuters, Phó Tổng thống Álvaro García Linera cũng tuyên bố sẽ từ chức.

Áp lực ngày càng gia tăng lên ông Morales kể từ khi ông tuyên bố chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Bolivia hôm 20/10. Lãnh đạo lực lượng quân đội Bolivia sáng Chủ Nhật (10/11) đã nói rằng quân đội yêu cầu ông Morales từ chức để giúp khôi phục ổn định đất nước sau nhiều tuần biểu tình phản đối cuộc bầu cử.

Thời gian ngắn trước khi ông Morales tuyên bố từ chức, Tướng Williams Kaliman – chỉ huy lực lượng quân đội Bolivia đã nói: “Chúng tôi đề nghị Tổng thống từ nhiệm, cho phép hòa bình được khôi phục và ổn định được duy trì vì lợi ích của đất nước Bolivia chúng ta.”

“Tương tự, chúng tôi yêu cầu người dân Bolivia và các khu vực được huy động hãy vạch trần những ai có thái độ bạo lực và gây mất trật tự để không vấy bẩn lên các gia đình chúng ta bằng máu, đau thương và tang tóc,” Tướng Williams Kaliman nói thêm.

Trước khi thông báo sẽ từ chức, Tổng thống Morales nói ông đồng ý tổ chức một cuộc bầu cử mới do có báo cáo từ Tổ chức Các nước Châu Mỹ (OAS) – đơn vị giám sát cuộc bầu cử tổng thống Bolivia hôm 20/10 – cho rằng có những bất thường nghiêm trọng trong cuộc bầu cử này.

Báo cáo của OAS nói rằng cuộc bầu cử hôm 20/10 nên bị hủy bỏ do họ phát hiện được “những thao túng rõ ràng” trong hệ thống bầu cử và đặt nghi vấn về chiến thắng của ông Morales. Tổng thống cánh tả này chỉ vượt 10% so với đối thủ chính Carlos Mesa.

Ông Morales bảo vệ chiến thắng bầu cử của mình, nhưng cũng nói ông sẽ tôn trọng báo cáo giám sát của OAS. Nhượng bộ của ông Morales như vậy là chưa đủ xoa dịu làn sóng giận dữ của người dân và cùng với sức ép của quân đội, cũng như sự bỏ rơi của đồng minh, tổng thống cánh tả đã buộc phải tuyên bố từ chức.

Sau khi có báo cáo giám sát của OAS, một loạt chính trị gia đồng minh của ông Morales đã tuyên bố từ chức, trong đó có Bộ trưởng Khai khoáng Cesar Navarro và Phó Chánh văn phòng tổng thống Victor Borda. Hai chính trị gia cùng đảng của ông Morales viện dẫn lý do từ chức là lo ngại tới sự an toàn của gia đình họ.

Trong khi, các đồng minh khác của ông Morales cũng không còn dành sự ủng hộ cho nhà lãnh đạo kỳ cựu này. Lãnh đạo của Trung tâm Công nhân Bolivia – liên minh ủng hộ chính phủ đầy quyền lực, ông Juan Carlos Huarachi nói rằng ông Morales nên từ chức nếu điều đó giúp chấm dứt bạo lực.

Trong những ngày qua, lực lượng cảnh sát dường như cũng đang đứng về phía người biểu tình chống chính phủ, trong khi quân đội nói rằng họ sẽ “không đối đầu với nhân dân” về vấn đề này.

Văn phòng Tổng Chưởng lý cũng thông báo họ đã tiến hành một cuộc điều tra nhằm truy tố những thành viên của cơ quan bầu cử và những người khác chịu trách nhiệm cho những bất thường trong cuộc bầu cử vừa qua.

Hiện tại chưa rõ nhân vật nào sẽ lãnh đạo đất nước Bolivia tạm thời chờ tới cuộc bầu cử mới sau khi cả ông Morales và phó tổng thống đều từ nhiệm.

Theo luật Bolivia, trong trường hợp vắng mặt cả tổng thống và phó tổng thống, thì lãnh đạo Thượng viện sẽ đảm nhận vai trò điều hành đất nước tạm thời.

Ứng viên đối lập Carlos Mesa nói rằng ông Morales và Phó Tổng thống Garcia Linera không nên chủ trì tiến trình bầu cử sắp tới hoặc là ứng viên tổng thống.

Sau khi ông Morales tuyên bố từ chức, ông Luis Fernando Camacho – lãnh đạo dân sự đến từ thành phố miền đông Santa Cruz nói với đám đông người ủng hộ rằng: “Hôm nay chúng ta đã chiến thắng một trận chiến” và khẳng định: “Chỉ khi nào chúng ta có thể được đảm bảo rằng nền dân chủ là vững chắc, thì chúng ta mới trở về nhà”.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cũng đã hoan nghênh lời kêu gọi tổ chức cuộc bầu cử mới tại Bolivia để “đảm bảo các cuộc bầu cử tự do và công bằng”.

Trong khi đó, ông Juan Cruz Diaz – giám đốc điều hành của Tập đoàn Cefeidas chuyên tư vấn rủi ro dự báo rằng việc tổng thống cánh tả Morales phải từ chức sẽ gây hậu quả vượt ra ngoài Bolivia.

Xuân Thành

Xem thêm: