Reuters, dẫn tin từ các nhà ngoại giao Hoa Kỳ, cho biết hôm thứ Ba 2/5 Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có cuộc điện đàm đầu tiên từ sau cuộc không kích của Washington vào một căn cứ không quân của chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad hồi đầu tháng Tư. Cuộc điện đàm này là cơ sở để hai nhà lãnh đạo thảo luận chi tiết hơn trong cuộc gặp mặt trực tiếp đầu tiên dự kiến diễn ra vào tháng Bảy tới.

Trong cuộc điện đàm này, cả ông Trump và ông Putin đều bày tỏ mong muốn sớm thực hiện một lệnh ngừng bắn tại Syria và thiết lập các khu an toàn cho những người tị nạn trong cuộc nội chiến.

Các tuyên bố phát đi từ Nhà Trắng và Điện Kremlin cho thấy hai nhà lãnh đạo đã có một cuộc hội đàm hiệu quả bao gồm cả vấn đề hạt nhân Bắc Triều Tiên và cuộc chiến chống Hồi giáo cực đoan tại Trung Đông.

Theo Reuters, một quan chức cao cấp của chính quyền Tổng thống Trump cho biết Tổng thống Putin đã yêu cầu cuộc gọi và xem đây là một nỗ lực để trình bày ý tưởng của ông đối với vấn đề Syria.

Trước đó, vào đầu tháng Tư, ông Trump đã ra lệnh không kích 59 quả tên lửa hành trình vào Syria để phản ứng lại việc chính quyền ông Assad trước đó vài ngày đã thực viện tấn công bằng vũ khí hóa học vào lực lượng đối lập và khiến nhiều dân thường thiệt mạng.

Nga, đồng minh của chính quyền Assad, lên tiếng phản đối mạnh mẽ cuộc tấn công của Mỹ. Điện Kremlin cáo buộc rằng những người nổi dậy đã sử dụng tràn lan thuốc độc thần kinh và chính quyền Assad không có lỗi trong chuyện này.

Nhà Trắng cho biết trong cuộc điện đàm vừa rồi hai nhà lãnh đạo đã đồng ý rằng “tất cả các bên phải làm tất cả những gì có thể để chấm dứt bạo lực” tại Syria.

Một phát ngôn viên Nhà Trắng nói: “Đây là cuộc đối thoại rất hiệu quả, bao gồm việc thảo luận về khu vực an toàn, xuống thang căng thẳng, nỗ lực đạt tới nền hòa bình lâu dài vì mục đích nhân đạo và nhiều lý do khác”.

Trong suốt chiến dịch tranh cử tổng thống năm ngoái, ông Trump cho biết ông muốn thiết lập các khu vực an toàn cho người tị nạn Syria và các nước Vùng vịnh phải chi trả chi phí này. Thực hiện được việc này sẽ giảm bớt việc người tị nạn di cư đến các quốc gia khác, bao gồm cả Mỹ.

Ứng viên Trump khi đó cũng đã nhấn mạnh mong muốn liên minh Mỹ – Nga chống lại IS. Mục tiêu này đã trở nên khó khăn kể từ khi ông Trump chính thức nhậm chức từ 20/1.

Với viễn cảnh một lệnh ngừng bắn ở Syria là bắt buộc, Nhà Trắng cho biết Washington sẽ gửi một phái đoàn đại diện tới các cuộc đàm phán tại Astana, Kazakhstan vào thứ Tư và thứ Năm tuần này.

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết Trợ lý Ngoại trưởng về vấn đề cận đông, Stuart Jones sẽ tham dự cuộc đàm phán này với tư cách là quan sát viên.

Quyết định đưa ông Jones tới các cuộc hội đàm, với tư cách quan sát viên, là một dấu hiệu cho thấy Hoa Kỳ đang cân nhắc tới đàm phán Astana một cách nghiêm túc hơn. Trước đây, Washington chỉ cử đại sứ của mình tại Kazakhstan, ông George Krol tham dự hội đàm này.

Về phía Nga, Kremlin cũng nói ông Putin và Trump đã đồng ý thúc đẩy đối thoại để tìm cách tăng cường [hướng tới lệnh] ngừng bắn và tạo sự ổn định tại Syria.

Mục đích của cuộc đàm phán này là để tạo điều kiện để triển khai một tiến trình giải quyết thực sự tại Syria. Điều này có nghĩa rằng ngoại Trưởng Nga và người đồng cấp Hoa Kỳ sẽ thông tin hiệu quả tới các nhà lãnh đạo hai nước về tiến bộ theo hướng này”. Phát ngôn viên Kremli cho biết.

Tuyên bố của Nhà Trắng cũng nói ông Trump và ông Putin “đã trao đổi về cách thức tốt nhất để giải quyết tình hình rất nguy hiểm tại Bắc Hàn”.

Với thực tế các chương trình tên lửa đạn đạo và hạt nhân của Bắc Triều Tiên đặt ra một thách thức toàn cầu to lớn, hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về cách giải quyết cuộc khủng hoảng gây căng thẳng khắp khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.

Điện Kremlin nói trong tuyên bố: “Tình hình nguy hiểm trên bán đảo Triều Tiên đã được thảo luận chi tiết, ông Putin kêu gọi kiềm chế và giảm căng thẳng”.

Cũng theo thông báo này, hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận về cuộc gặp mặt trực tiếp đầu tiên của họ bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Hamburg, Đức trong hai ngày 7 và 8 tháng 7.

Xuân Thành

Xem thêm: