Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden hôm thứ Ba (7/2) đã thách thức các đảng viên Đảng Cộng hòa dỡ bỏ trần nợ của Hoa Kỳ và ủng hộ các chính sách thuế thân thiện hơn với tầng lớp trung lưu trong bài phát biểu SOTU vào giờ vàng. Đây được coi là cơ hội nói lên kế hoạch chiến dịch tái tranh cử năm 2024 của ông, Reuters đưa tin ngay sau khi bài thuyết trình 73 phút kết thúc.

Video toàn văn trực tiếp phát biểu của Tổng thống Joe Biden:

Công kích các công ty dầu mỏ kiếm được lợi nhuận cao và công ty Mỹ lợi dụng người tiêu dùng, ông Biden, một đảng viên Đảng Dân chủ, đã sử dụng bài phát biểu của mình để vạch ra các tiến bộ quan trọng của Đảng Dân chủ phe mình và hạ thấp Đảng Cộng hòa trong Quốc hội.

Kêu gọi sự hợp tác của lưỡng đảng được đặt ở phần đầu bài phát biểu SOTU năm nay —State of the Union, bài phát biểu của tổng thống hàng năm theo truyền thống vào dịp đầu năm làm việc chung của Quốc hội— Tổng thống Joe Biden kêu gọi các nhà lập pháp hãy vượt qua chia rẽ gay gắt do sự khác biệt của họ.

Một số thành viên Đảng Cộng hòa có vài lần la ó hoặc huýt sáo bày tỏ phản đối khi ông phát biểu đến một số đoạn nhạy cảm.

“Chúng ta thường nghe nói Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa không thể làm việc cùng nhau. Nhưng hai năm qua, chúng ta đã chứng minh những người hoài nghi và những người phản đối đã sai,” ông Biden dõng dạc tuyên bố. “Gửi những người bạn Đảng Cộng hòa của tôi, nếu chúng ta đã có thể làm việc cùng nhau trong Quốc hội vừa qua, thì không có lý do gì chúng ta không thể làm việc cùng nhau và tìm thấy sự đồng thuận về những điều quan trọng trong [khóa] Quốc hội này.”

Mặc dù các kênh truyền thông thường tập trung vào chỗ mà hai đảng có mâu thuẫn, nhưng thực tế hai đảng chung quan điểm rất nhiều chỗ, ví như chính sách về Trung Quốc, đầu tư vào chiến tranh Ukraine.

Ông Biden kiểm chứng ngay tại chỗ khả năng hợp tác này bằng thách thức dỡ bỏ mức trần nợ 31.400 tỷ đô la. Mức trần này phải được dỡ bỏ trong những tháng tới để tránh vỡ nợ. Nhà Trắng cho biết ông Biden sẽ không đàm phán về sự cần thiết đó; Đảng Cộng hòa muốn cắt giảm chi tiêu để đổi lấy sự ủng hộ của họ.

Ông miêu tả cách làm của một số người trong Đảng Cộng hòa là bắt chẹt nền kinh tế Hoa Kỳ làm “con tin”.

Đoạn 1:6:35 trong video trên: “Một số người bạn Đảng Cộng hòa của tôi muốn bắt nền kinh tế làm con tin —tôi hiểu như vậy đó— trừ khi tôi đồng ý với các kế hoạch kinh tế của họ. Tất cả những ai ở nhà hẳn đã hiểu những kế hoạch đó là gì. Thay vì bắt những người giàu phải chia sẻ một phần hợp lý của họ, một số đảng viên Cộng hòa… muốn Medicare và An sinh xã hội phải chiết giảm,” ông Biden nói, và lập tức kéo theo cả một tràng la ó và ồn ào phản đối của thính giả.

“Nói dối!”, nữ dân biểu Đảng Cộng hòa Hoa Kỳ Marjorie Taylor Greene hét lên.

“Chúng tôi chưa bao giờ nói điều đó!”, Byron Donalds – một đảng viên Cộng hòa khác tại Hạ viện cho biết.

Dường như đã phát hiện ra sự nhầm lẫn của mình. Ông Biden lúng túng cố giải thích rằng không phải tất cả Đảng Cộng hòa, mà chỉ một số đảng viên Đảng Cộng hòa nói vậy thôi.

“Tôi thích sự chuyển đổi [quan điểm],” ông nói đùa, và gợi ý rằng việc cắt giảm các chương trình mạng lưới an sinh xã hội phổ biến sẽ không còn được nhắc lại nữa trong các đàm phán tới. Sau đó ông bảo các nhà lập pháp hãy đứng lên thể hiện rằng ai bảo vệ những quỹ dành cho người cao tuổi. Và tất cả đều đứng lên, và mọi người hoan hô.

Ông Biden cho biết nền kinh tế đang được hưởng lợi từ 12 triệu việc làm mới, COVID-19 không còn kiểm soát cuộc sống của người Mỹ, và nền dân chủ Hoa Kỳ vẫn còn nguyên vẹn mặc dù đang đối mặt với mối đe dọa lớn nhất kể từ thời Nội chiến.

Ông nói, “Ngày nay, mặc dù bị bầm dập, nền dân chủ của chúng ta vẫn không bị khuất phục và không bị phá vỡ.”

Kể từ khi nhậm chức vào năm 2021, sau sự vụ Đồi Capitol, ông Biden đã tuyên bố rằng ông muốn thống nhất đất nước. Và ông tuyên bố đã bám sát chủ đề đó, nêu bật một dự luật cơ sở hạ tầng khổng lồ, và dùng lời đùa nhẹ các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa phản đối nó.

“Tôi muốn cảm ơn những người bạn Cộng hòa của tôi đã bỏ phiếu cho luật này,” ông nói. “[Về] những người bạn Đảng Cộng hòa của tôi đã bỏ phiếu chống lại nó… Tôi vẫn được yêu cầu tài trợ cho các dự án ở những quận đó, nhưng đừng lo lắng, tôi đã hứa rằng mình sẽ trở thành tổng thống của tất cả người Mỹ.”

Thăm dò

Bài phát biểu diễn ra trong bối cảnh ông Biden không được ưa chuộng, qua các cuộc thăm dò.

Xếp hạng chấp thuận của công chúng đối với ông đã tăng một điểm phần trăm cao hơn lên 41% trong cuộc thăm dò dư luận của Reuters/Ipsos kết thúc vào Chủ nhật. Con số này gần bằng mức thấp nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của ông, với 65% người Mỹ nói họ tin rằng đất nước đang đi sai hướng, so với 58% một năm trước đó.

Thống đốc bang Arkansas Sarah Huckabee Sanders, người từng là thư ký báo chí của Trump, đã bác bỏ tầm nhìn lạc quan của ông Biden về đất nước trong phản ứng của Đảng Cộng hòa.

“Ở nước Mỹ của phe cực tả, Washington đánh thuế bạn và đốt cháy số tiền khó kiếm được của bạn. Nhưng bạn bị nghiền nát với giá xăng cao, kệ hàng tạp hóa trống rỗng và con cái của chúng ta được dạy để ghét nhau vì chủng tộc của chúng,” bà Sanders nói trong đoạn trích được công bố trước bài phát biểu trên truyền hình của bà.

Các trợ lý của ông Biden kỳ vọng bài phát biểu này sẽ thu hút hàng triệu người xem và có lẽ là lượng khán giả truyền hình lớn nhất trong năm của tổng thống, như một cột mốc quan trọng trước chiến dịch tranh cử tổng thống thứ hai mà ông dự kiến ​​sẽ khởi động trong vài tuần tới.

Ông Biden bước sang tuổi 80 vào tháng 11. Và nếu được bầu lại vào năm 2024, sẽ là 86 tuổi khi kết thúc nhiệm kỳ đó. Đây là thực tế khiến nhiều cử tri Đảng Dân chủ lo ngại, các cuộc thăm dò gần đây cho thấy.

Một số thành viên Đảng Cộng hòa tỏ ra thân thiện

Ông Biden gặp mặt với một nhóm nhỏ gồm các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa, những người háo hức thể hiện quan điểm bảo thủ của họ đối với chính sách của Hoa Kỳ sau 4 năm Đảng Dân chủ kiểm soát Hạ viện.

Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy, một đảng viên Đảng Cộng hòa, lần đầu tiên ngồi sau ông Biden trong bài phát biểu. Đó là theo sắp xếp truyền thống. “Thưa ông chủ tịch Hạ viện, tôi không muốn hủy hoại danh tiếng của ông, mà tôi mong được làm việc với ông,” ông Biden nói đùa, khiến mọi người bật cười.

Trước khi ông Biden đến và vào vị trí phát biểu, ông McCarthy và Phó Tổng thống Kamala Harris đã mỉm cười và trò chuyện trên bục, ngay sau chỗ ông Biden sẽ đứng.

Ông McCarthy đã nói trước đó vào thứ Ba rằng ông sẽ không phá đám bài phát biểu của ông Biden, ám chỉ hành động của bà Nancy Pelosi, lúc đó đang giữ ghế Chủ tịch Hạ viện giống ông McCarthy hiện nay, sau bài diễn văn SOTU năm 2020 của ông Trump, tổng thống lúc bấy giờ.

“Tôi tôn trọng phía bên kia,” ông McCarthy nói trong một video. “Tôi có thể không đồng ý về chính sách. Nhưng tôi muốn đảm bảo rằng đất nước này mạnh hơn, lành mạnh về kinh tế, độc lập về năng lượng, an toàn và có trách nhiệm.”

Một số nhà lập pháp Đảng Cộng hòa tại Hạ viện đã đặt câu hỏi về chiến thắng của ông Biden trong cuộc đua tổng thống năm 2020 với ông Trump, và thề sẽ điều tra nội các và gia đình của ông ta.

Tiến bộ kinh tế

Ông Biden ca ngợi khả năng phục hồi và sức mạnh của nền kinh tế Hoa Kỳ, với tỷ lệ thất nghiệp đã giảm xuống mức thấp nhất trong gần 54 năm vào tháng Giêng.

Để báo trước về các chủ đề mà ông có thể sử dụng trong chiến dịch tranh cử tổng thống, ông Biden đã chỉ trích các tập đoàn trục lợi từ đại dịch và đưa ra một danh sách các đề xuất kinh tế mong muốn, mặc dù nhiều đề xuất khó có thể được Quốc hội thông qua. Chúng bao gồm thuế tối thiểu đối với các tỷ phú và tăng gấp 4 lần thuế đối với việc mua lại cổ phiếu của công ty.

Ông Biden đặc biệt chỉ trích lợi nhuận của các công ty dầu mỏ. “Tôi nghĩ rằng nó là thái quá,” ông nói. Ông nói rằng Hoa Kỳ sẽ cần dầu trong ít nhất một thập kỷ nữa, khiến một số người trong phòng bật cười.

Thiên Đức