Ngày 5/10, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đã ra lệnh cho chính phủ của ông tiếp quản việc vận hành nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, trong khi phía Ukraine cực lực phản đối và cũng tuyên bố sẽ giành lại quyền kiểm soát nhà máy.

Embed from Getty Images

Nga đã chiếm đóng nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia hồi tháng 3 ngay sau khi xâm lược Ukraine, nhưng các nhân viên Ukraine vẫn tiếp tục vận hành nhà máy.

Nhà máy Zaporizhzhia nằm ở khu vực miền Nam Ukraine, một trong bốn khu vực mà Tổng thống Vladimir Putin chính thức sáp nhập vào Nga hôm 5/10, động thái bị Kyiv và phương Tây lên án là lấn chiếm lãnh thổ bất hợp pháp.

Hãng thông tấn RIA dẫn lời Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Vershinin cho biết: “Nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia hiện nằm trên lãnh thổ Liên bang Nga và theo đó, cần được vận hành dưới sự giám sát của các cơ quan liên quan của chúng tôi.”

Tổng thống Putin sau đó đã ký một sắc lệnh chỉ định nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia là “tài sản liên bang”.

Nhà điều hành năng lượng hạt nhân của Nga Rosenergoatom thông báo trong một tuyên bố, họ sẽ tiến hành đánh giá cách khắc phục thiệt hại và điều động toàn bộ nhân viên Ukraine hiện có sang một tổ chức mới do Nga làm chủ.

Theo Rosenergoatom, tổ chức vận hành mới được thiết kế nhằm đảm bảo sự vận hành an toàn của nhà máy và các hoạt động chuyên môn của nhân viên hiện có tại đây.

Ông Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky kêu gọi các biện pháp trừng phạt đối với nhà cung cấp năng lượng hạt nhân thuộc sở hữu nhà nước Rosatom của Nga. Ông cũng yêu cầu các quốc gia ngừng mọi hoạt động xây dựng cơ sở hạt nhân với Tập đoàn Năng lượng hạt nhân Rosatom và từ chối mọi quan hệ đối tác hạt nhân với Nga.

Người đứng đầu công ty năng lượng hạt nhân nhà nước Ukraine, ông Petro Kotin cho hay, ông đang phụ trách nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và ông kêu gọi các công nhân ở đó không ký bất kỳ văn bản nào với Nga.

“Tất cả các quyết định tiếp theo liên quan đến hoạt động của trạm sẽ được thực hiện trực tiếp tại văn phòng trung tâm của Energoatom,” ông nhấn mạnh trong một đoạn video. “Chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc theo luật pháp Ukraine, trong hệ thống năng lượng Ukraine, trong Energoatom.”

Trong khi đó, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cảnh báo, nguồn điện cung cấp cho Zaporizhzhia là “cực kỳ mong manh”. Giám đốc  IAEA Rafael Grossi hiện đang ở Ukraine để tham vấn thêm về việc “đạt đồng thuận và triển khai khu vực bảo vệ an ninh và an toàn hạt nhân xung quanh nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia càng sớm càng tốt”.

Ông Grossi cũng sẽ đến thăm Moscow trong tuần này. Hãng thông tấn nhà nước TASS của Nga đưa tin, ông cũng có thể đến thăm nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia một lần nữa.

Trước khi Nga xâm lược, nhà máy này đã sản xuất khoảng 1/5 lượng điện của Ukraine.

Minh Ngọc (Theo Reuters)