Ủy ban 6/1 của Hạ viện do Đảng Dân chủ kiểm soát hôm thứ Năm (13/10) đã bỏ phiếu thông qua nghị quyết ban hành trát đòi cựu Tổng thống Donald Trump điều trần.

Embed from Getty Images

Nghị quyết nêu trên do Dân biểu Liz Cheney (Đảng Cộng hòa, bang Wyoming) đệ trình và đã được Ủy ban 6/1 bỏ phiếu nhất trí thông qua. Bà Liz Cheney là một trong hai dân biểu Đảng Cộng hòa tự ý tham gia vào Ủy ban 6/1 gồm 9 thành viên do Đảng Dân chủ khởi xướng để điều tra vụ hỗn loạn tại Điện Capitol hôm 6/1/2021.

Ủy ban 6/1 trong các buổi họp gần đây bày tỏ rõ ý định họ sẽ buộc ông Trump phải chịu trách nhiệm kích động bạo loạn hôm 6/1/2021 nhằm lật lại kết quả bầu cử tổng thống Mỹ 2020.

Ông Trump trước nay luôn khẳng định ông không xúi giục các hành động quá khích của những người biểu tình tại Điện Capitol hôm 6/1/2021.

Bổn phận của chúng ta hôm nay là vì đất nước ta, trách nhiệm của chúng ta và Hiến pháp của chúng ta. Chúng ta có thể hành động ngay bây giờ để bảo vệ nền cộng hòa của chúng ta. Vậy nên chiều nay, tôi yêu cầu rằng chủ tịch [Ủy ban 6/1] hãy ban hành trát đòi ông Donald Trump phải cung cấp tài liệu và khai chứng về cuộc tấn công vào Điện Capitol hôm 6/1”, bà Cheney nói.

Chủ tịch Ủy ban 6/1 Bennie Thompson (Đảng Dân chủ, bang Mississippi) phát biểu trước phiên bỏ phiếu hôm 13/10 rằng: “Ủy ban cần làm mọi thứ trong quyền hạn của chúng ta để nói về câu chuyện này đầy đủ nhất có thể và cung cấp các khuyến nghị nhằm giúp đảm bảo không xảy ra bất kỳ điều gì tương tự như vụ 6/1 nữa”.

Ông [Trump] cần phải trả lời về những hành động của ông ta”, ông Thompson nói thêm.

Động thái mới nhất của Ủy ban 6/1 khả năng sẽ gặp thách thức pháp lý từ đội ngũ luật sư của cựu Tổng thống Donald Trump.

Đội ngũ pháp lý của ông Trump chưa lên tiếng về vụ việc. Nhưng cựu tổng thống đã lập tức phản ứng gay gắt.

Ông Trump gọi Ủy ban 6/1 là “‘PHÁ VỠ’ hoàn toàn” sau khi bỏ phiếu thông qua nghị quyết yêu cầu ông phải điều trần.

Tại sao Ủy ban Không được lựa chọn này không yêu cầu tôi phải điều trần từ nhiều tháng trước? Tại sao họ đợi cho đến thời điểm cuối cùng của cuộc họp cuối cùng của họ? Bởi vì Ủy ban này ‘PHÁ VỠ’ hoàn toàn và chỉ khiến Đất nước ta đang rất tồi tệ bị chia rẽ thêm nữa. Chẳng phải là một trò cười cho toàn Thế giới sao?” ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social.

Phát ngôn viên Taylor Budowich của ông Trump đăng lên Twitter cáo buộc các thành viên của Ủy ban 6/1 là “bè phái” và khẳng định “Tổng thống Trump sẽ không bị những tuyên bố vô giá trị và những hành động phản nước Mỹ của họ bắt nạt”.

Trước đây, chỉ có một vài trường họp Quốc hội Mỹ ban hành trát đòi tổng thống điều trần.

Vào những năm 1840, Tổng thống John Quincy Adams và Tổng thống John Tyler đã bị Quốc hội liên bang yêu cầu điều trần về thông tin liên quan đến các vấn đề tình báo, nhưng các trát đòi này cuối cùng đã không được chấp nhận.

Vụ việc tương tự xảy ra vào thế kỷ 20, khi đó Dân biểu Joseph McCarthy đã nỗ lực đưa cựu Tổng thống Harry S. Truman ra khai chứng trước một ủy ban của Hạ viện. Nhưng cũng giống như các trường hợp của hai tổng thống Adams và Tyler, trát đòi khai chứng đối với ông Truman đã bị lờ đi.

Trát đòi ông Trump có thể sẽ mất hiệu lực do nhiệm kỳ quốc hội hiện tại sắp hết hạn. Nếu Đảng Cộng hòa giành quyền kiểm soát Hạ viện sau cuộc bầu cử vào ngày 8/11 tới đây, họ cũng hoàn toàn có thể giải tán Ủy ban 6/1 và rút lại trát đòi ông Trump.

Ủy ban 6/1 sẽ phải đưa ra báo cáo trong tháng Mười Hai và ủy ban này sẽ giải tán 30 ngày sau khi công bố báo cáo và trước khi Quốc hội mới ra mắt vào tháng 1/2023.

Xuân Thành (T/h)