Người phụ nữ 62 tuổi, chủ khu đất xây dựng căn nhà được đặt tên là “Tịnh thất Bồng Lai” vừa bị Công an tỉnh Long an khởi tố, bắt tạm giam, theo Điều 331 Bộ Luật Hình sự.

tinh that bong lai 1
Cơ sở tự tu hành được đặt tên là Tịnh thất Bồng Lai (sau này đổi thành Thiền am bên bờ vũ trụ), tại Long An. (Ảnh: Manh Dang/Facebook/Trí Thức VN chỉnh sửa)

Ngày 12/5, Công an tỉnh Long An công bố trong ngày, Cơ quan an ninh điều tra Công an tỉnh này đã tống đạt quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam bà Cao Thị Cúc (SN 1960, ngụ xã Hòa Khánh Tây, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An).

Bà Cúc bị bắt để điều tra về hành vi “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” theo Điều 331 Bộ luật hình sự 2015.

Bà Cúc là chủ khu đất xây dựng căn nhà được đặt tên là “Tịnh thất Bồng Lai” (hay còn gọi là “Thiền am bên bờ vũ trụ”, tại ấp Lập Thành, xã Hòa Khánh Tây, huyện Đức Hòa, Long An). Bà Cúc là người thứ 5 trong căn nhà này bị khởi tố cùng về tội danh trên.

Bốn người bị khởi tố trước đó vào ngày 4/1/2022 là ông Lê Tùng Vân (SN 1932), Lê Thanh Hoàn Nguyên (SN 1990), Lê Thanh Nhất Nguyên (SN 1991) và Lê Thanh Trùng Dương (SN 1995). Ngoại trừ ông Vân được tại ngoại, cấm dời khỏi nơi cư trú, 3 người trong đó vừa bị Công an tỉnh Long An gia hạn tạm giam lần hai tới ngày 3/6.

Trước khi các hoạt động tại Tịnh thất Bồng Lai bị cho là có dấu hiệu vi phạm, Tịnh thất Bồng Lai được cộng đồng biết đến từ năm 2014, khi bé Lê Thanh Huyền Trân (được giới thiệu sinh năm 2002, là trẻ mồ côi bị bỏ rơi và được Tịnh thất Bồng Lai nhận nuôi) tham gia chương trình “Giọng hát Việt nhí – The Voice Kids 2014”, đoạt ngôi vị Á quân.

Năm 2017, anh Hoàn Nguyên (SN 1990) và anh Nhất Nguyên (SN 1991) tham gia cuộc thi hát Bolero của đài truyền hình Vĩnh Long. tự giới thiệu là trẻ mồ côi, được nhận nuôi ở Tịnh thất Bồng Lai. Hai năm sau đó, nhóm 5 trẻ được giới thiệu là trẻ mồ côi ở “Tịnh thất Bồng Lai” đã tham gia 2 mùa chương trình “Thách thức danh hài” và đạt giải cao.

Từ đó, Tịnh thất Bồng Lai là điểm lui tới của nhiều cá nhân, tổ chức từ thiện trong, ngoài nước gửi quà tặng, tiền để hỗ trợ các trẻ mồ côi.

Cuối năm 2019, giới chức tỉnh Long An phát đi thông báo Tịnh thất Bồng Lai lợi dụng hình ảnh Phật giáo để trục lợi. Tháng 9/2020, Công an tỉnh Long An công bố kết quả điều tra rằng trong 18 người cư trú tại Tịnh thất Bồng Lai từ năm 2015, có 6 trẻ em có mẹ ruột cùng tạm trú, không phải trẻ mồ côi. Vẫn dẫn theo kết quả điều tra trên, báo nhà nước đưa tin rằng đa số trẻ em sinh sống tại Tịnh thất bồng lai đều là con cháu có quan hệ huyết thống với ông Vân.

Từ đó, thông tin nhóm người trong Tịnh thất Bồng Lai “loạn luân” và “lợi dụng từ thiện để trục lợi” được truyền rộng theo các bản tin, phóng sự trên đài truyền hình, báo chính thống, mạng xã hội, kể từ một phóng sự của VTV24 đăng hồi tháng 10/2020 và được đẩy lên cao trào trên các trang mạng xã hội, truyền thông nhà nước kể từ đầu tháng 1/2022.

Mặc dù vậy, cho tới nay, 5 người tại Tịnh thất Bồng Lai bị cáo buộc duy nhất bởi Điều 331 Bộ Luật Hình sự (“Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”).

Trong một dịp nhận định về Điều 331 Bộ luật Hình sự 2015, một luật sư (giữ danh tính) tại TP.HCM cho hay: “Điều khoản này rất là trống, rằng người nào lợi dụng các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín ngưỡng… xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân – vậy thôi”.

Luật sư Đặng Đình Mạnh (Đoàn luật sư TP.HCM) đồng tình với quan điểm rằng Điều 331 là một điều khoản mà bất kỳ ai cũng có thể bị quy vào tội danh này. “Điều luật 331, có thể nói một cách hình tượng là giống như cái bình hồ lô trong văn học Trung Quốc vậy đó, là một cái bình có thể chứa hết tất cả những cái gì… Nói nôm na vậy đó” – luật sư Mạnh nói.

Trước khi bị khởi tố, vào cuối tháng 10/2021, ông Vân cho biết “sẵn sàng đi khám ADN” để đối chứng với anh Lê Thanh Minh Tùng, khi anh này tự nhận là con ruột của ông Vân và cáo buộc ông này có quan hệ bất chính với nhiều phụ nữ. Lời đề nghị của ông Vân bị anh Tùng thoái thác khi đưa ra điều kiện là tất cả những người trong “Tịnh thất” cũng phải đi xét nghiệm. Ông Vân trả lời ai tự nhận là con ruột của ông thì ông mới khám để đối chứng, còn những người khác, ông không có quyền bảo họ đi khám ADN.

Nguyễn Quân