BV Bạch Mai cảnh báo bệnh nấm đen Mucormycosis tăng nhanh, gây hoại tử
- Minh Long
- •
Bệnh nhân nhiễm nấm đen có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan và bộ phận cơ thể. Các triệu chứng phụ thuộc vào tình trạng nhiễm trùng nơi nấm phát triển. Nó có thể dẫn đến mũi bị hoại tử thâm đen hoặc đổi màu, đau mặt, đau vùng xoang lan lên mắt, đau đầu, đau ngực, khó thở và ho ra máu…
Theo Bệnh viện Bạch Mai, từ đầu năm 2020, đặc biệt sau khi xuất hiện làn sóng COVID-19, số lượng bệnh nhân bị nấm đen tăng nhanh.
Đến nay, hơn 20 trường hợp nhiễm nấm đen nhập viện điều trị, trong khi các năm trước đó hầu như rất hiếm ghi nhận. Đa số các bệnh nhân này đều có bệnh nền khi nhập viện và trong tình trạng nhiễm trùng nặng, có các tổn thương nhiễm nấm ăn từ xoang lan lên xương hàm, ổ mắt, hệ thần kinh…
Đây là dạng nấm xâm nhập đã được y văn thế giới nhắc đến, đặc biệt là tại Ấn Độ trong giai đoạn vừa qua, với số lượng bệnh nhân tăng đột biến, là một trong những nguyên nhân gây tử vong cao sau khi nhiễm COVID-19.
Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai, nấm đen hay còn gọi là Mucormycosis, là bệnh nhiễm trùng hiếm gặp nhưng nguy hiểm do nhóm nấm mốc có tên Mucormycetes gây ra.
Nhóm nấm Mucor tạo ra hàng triệu bào tử lơ lửng trong không khí và thường phát triển vào mùa hè và mùa thu, những bào tử này khi tiếp xúc với bề mặt ẩm ướt, có các chất hữu cơ thối rữa: lá cây, gỗ mục nát, phân động vật hoặc đất, chúng bắt đầu nảy mầm và tạo ra sợi nấm.
Nấm xâm nhập vào cơ thể qua hai con đường:
- Hít phải bào tử nấm từ không khí, gây nhiễm trùng phổi, não hoặc xoang;
- Xâm nhập qua da bởi vết cắt, vết xước, vết cào, vết bỏng và một số tổn thương da khác.
Những nhóm người có nguy cơ cao mắc bệnh gồm:
- Người từng mắc COVID-19;
- Người mắc bệnh đái tháo đường type 2, đặc biệt là có tình trạng nhiễm toan ceton;
- Người mắc bệnh ung thư, cấy ghép tạng, cấy ghép tế bào, sử dụng Corticosteroid kéo dài;
- Người có tình trạng suy giảm miễn dịch, nhiễm HIV;
- Người bị chấn thương da do phẫu thuật, bỏng;
- Trẻ sinh non, nhẹ cân và suy dinh dưỡng.
Nấm đen gây ra 5 dạng bệnh cảnh
Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường, bệnh nhiễm nấm đen có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan và bộ phận cơ thể. Các triệu chứng phụ thuộc vào tình trạng nhiễm trùng nơi nấm phát triển. Nó có thể dẫn đến mũi bị hoại tử thâm đen hoặc đổi màu, đau mặt, đau vùng xoang lan lên mắt, đau đầu, đau ngực, khó thở và ho ra máu… Nấm đen gây ra 5 dạng bệnh cảnh gồm:
Nhiễm trùng xoang và não: nhóm nguy cơ cao dễ nhiễm nấm nhất là bệnh nhân đái tháo đường không kiểm soát, người ghép thận. Các dấu hiệu của dạng bệnh này như sốt, đau đầu, đau xoang hoặc nghẹt mũi; sưng mặt một bên; tổn thương màu đen ở phía trên bên trong miệng hoặc trên sống mũi.
Viêm phổi với các dấu hiệu: Khó thở hoặc thở gấp; tức ngực; sốt cao trên 38 độ C, ho ra máu.
Nhiễm trùng da và niêm mạc: Thường gặp ở người không bị suy giảm miễn dịch với các dấu hiệu: Đau vùng mặt sau đó xuất hiện một nốt phỏng trên da, dần dẫn tới loét da hoặc nhiễm trùng da, rồi xâm lấn vào mũi xoang, quanh gò má, giữa mắt và môi, lâu dần tổn thương da bị nhiễm bệnh chuyển sang màu đen, sưng tấy, hoại tử.
Nhiễm trùng đường tiêu hóa: Thường gặp ở trẻ em, đặc biệt trẻ sinh non và nhẹ cân dưới 1 tháng tuổi với các dấu hiệu: buồn nôn và nôn, đau bụng hoặc đau dạ dày, xuất huyết dạ dày.
Nhiễm nấm đen mucormycosis lan tỏa: Bệnh thường xảy ra ở những bệnh nhân đã mắc bệnh mạn tính do vậy các dấu hiệu bệnh khó phân biệt với các bệnh đang có sẵn. Nhiễm trùng lan tỏa thường ảnh hưởng nhất đến não, hệ thần kinh trung ương gây tình trạng như hôn mê hoặc rối loạn ý thức. Các dấu hiệu có thể gặp: sưng mí mắt dưới hoặc trên (hoặc cả hai), chảy mủ ra khỏi mắt; tê liệt các cơ mí mắt, bệnh diễn tiến nặng hoặc kéo dài, toàn thân suy sụp.
Chuẩn đoán, điều trị bệnh nấm đen khó khăn
“Chẩn đoán bệnh nấm đen hiện nay dựa vào bệnh cảnh lâm sàng kết hợp với xét nghiệm nuôi cấy hoặc giải phẫu bệnh có ý nghĩa trong việc xác định chẩn đoán. Tuy vậy việc chẩn đoán cũng còn khó khăn vì triệu chứng lâm sàng đa dạng, phức tạp, bệnh phẩm nuôi cấy khó mọc cũng như cần có các nhà giải phẫu bệnh học có kinh nghiệm để đọc tiêu bản”, ông Cường nói.
Đáng chú ý, theo ông Cường, hiện việc điều trị nấm đen gặp khó khăn do thuốc điều trị rất đắt và khó có nguồn cung ứng tại Việt Nam. Nếu không tuân thủ điều trị, bệnh dễ tái phát, nguy cơ tử vong cao. Hiện không có thuốc hay vắc-xin ngăn chặn bệnh nấm đen.
Để phòng bệnh, đặc biệt ở những bệnh nhân có bệnh nền đái tháo đường, ung thư, suy giảm miễn dịch, hậu COVID-19… ông Cường khuyến cáo:
Xem thêm
Từ khóa nấm đen Mucormycosis Nấm đen hoại tử xương hàm
