Du khách cảm thấy tệ khi voi ở KDL Đắk Lắk ‘bị cưỡi, bị đánh chảy máu’

“Mỗi nhân viên hướng dẫn voi đều cầm 1 cây gậy với phía đầu là móc sắt nhọn dùng để móc vào tai và đầu voi điều hướng đi và “răn” chúng. Đầu con nào cũng chằng chịt những vết thương cũ và mới…” – bạn trẻ Nguyễn Ngọc A. viết sau chuyến đi đến Khu du lịch hồ Lắk (Đắk Lắk). Bài viết làm dấy lên nhiều ý kiến đồng cảm cũng như phản đối từ người dùng mạng xã hội. 

Voi nghi bị đánh, bị ép làm việc 

Trên Fanpage Review Buôn Ma Thuột với gần 200.000 thành viên, chiều 7/2, tài khoản Nguyễn Ngọc A. đăng một bài viết kèm ảnh và clip chia sẻ về tình cảnh của voi chở khách du lịch ở buôn Jun – hồ Lăk.

Người này kể cô đến buôn Jun ở hồ Lăk vào dịp Tết vừa qua. Tại đây có dịch vụ cưỡi voi ở ngay bên hồ. Khách tham quan thay vì chèo thuyền độc mộc có thể cưỡi voi xuống hồ tham quan cảnh nước non.

Những chú voi làm du lịch ở đây “ngà cứ mọc ra là bị cưa. Lông đuôi cứ mọc là bị cắt, với quan niệm cổ hủ rằng lông voi sẽ mang lại may mắn” – cô thuật lại. “Mỗi nhân viên hướng dẫn voi đều cầm một cây gậy đầu sắt nhọn dùng để điều hướng đi và ‘răn’ voi. Đầu con nào cũng chằng chịt những vết thương cũ và mới”.

Khi đến khu du lịch Cầu Treo ở Buôn Đôn, cô cho hay tại đây có tổng 6 con voi. “Chúng làm việc từ 8am đến 5h chiều và chỉ nghỉ 30 phút giữa trưa với tần suất khách tới thăm hàng ngày lên đến vài nghìn người, người đợi để được cưỡi voi thì xếp hàng dài…”

Nữ du khách trích nguồn thông tin, cho hay trong tự nhiên, voi dành khoảng 16 tiếng đồng hồ để tìm kiếm thức ăn và chỉ ngủ khoảng từ 3 đến 5 tiếng. Mỗi con voi trưởng thành ăn khoảng 150 kg cỏ, cành nhỏ, lá cây, trái cây,… mỗi ngày. Nhưng với những điều cô thấy tại đây, dường như không còn là “du lịch voi nhân đạo” nữa.

“Mình chuẩn bi sẵn 1 nải chuối và ít cùi dừa tươi khi đến Buôn Đôn với hy vọng được cho Voi ăn . Nhưng khi đến cái mình nhìn thấy là chúng chở người tham quan liên tục không ngừng nghỉ, những tấm mía được mời chào là hỗ trợ cho voi ăn không thể thấm tháp với khẩu phần ăn hàng ngày. Và cứ thử ngẫm xem nếu bạn vừa phải vác gạo trên lưng vừa ăn thì có nuốt nổi không?” – cô viết, cho hay những gì cô chứng kiến với loài voi trong chuyến đi vừa qua “là trải nghiệm tệ nhất của mình trong chuyến thăm Buôn Ma Thuột”.

Báo Vnexpress đăng thông tin  vào chiều 9/2, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn voi, Cứu hộ Động vật tỉnh Đắk Lắk – ông Trần Xuân Phước xác nhận: “Hình ảnh là có thật tuy nhiên vẫn còn nhiều khúc mắc. Việc quản tượng đánh voi là có thể nghi ngờ, còn thực tế thì không thấy”. 

Người quản tượng xuất hiện trong các bức ảnh chụp voi bị chảy máu là anh Ý Gai Byá (44 tuổi, sống tại buôn Ea Rông B, xã Krông Na, huyện Buôn Đôn). Anh Byá cho biết voi bị chảy máu là con voi của nhà anh, đã nuôi được 40 năm. Anh Byá khẳng định không đánh voi chảy máu mà do con voi bị tật một bên mắt, khi đi trong rừng thì đụng phải gai chảy máu.

“Con voi này nhà tôi nuôi từ năm 1983, ngày nhỏ nó sống cùng gia đình tôi, chúng tôi chăm sóc nó. Từ nhỏ, nó đã chở nông sản giúp gia đình, chúng tôi thương và coi nó như thành viên trong nhà. Đến năm 2006, tôi đưa voi làm du lịch chở khách cho đến ngày nay”, người này nói, vẫn theo Vnexpress. Thời gian voi chở khách là khoảng 6 giờ mỗi ngày vào các ngày lễ Tết, ngày thường khoảng 1-1,5 giờ.

Ngày 15/12/2021, UBND tỉnh Đắk Lắk và Tổ chức Động vật Châu Á (Animals Asia Foundation) đã ký kết “Bản ghi nhớ thỏa thuận hợp tác về chuyển đổi mô hình du lịch thân thiện với voi” nhằm góp phần bảo tồn đàn voi nhà tại Đắk Lắk, TTXVN đưa tin.

Theo bản ghi nhớ hợp tác, tỉnh Đắk Lắk thỏa thuận sẽ hạn chế tối đa, hướng tới không tổ chức các hoạt động ảnh hưởng đến phúc lợi voi nhà gồm: Du lịch cưỡi voi; các hội thi như voi bơi; voi đá bóng; voi chạy; voi kéo co; voi diễu hành nhiều giờ trên đường nhựa hoặc bê tông; dùng voi để tái hiện cảnh săn bắt và thuần dưỡng voi.

Tại thời điểm này, ông Y Giang Gry Niê Knơng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết hiện quần thể voi tại Đắk Lắk còn không quá 140 cá thể (khoảng 100 cá thể voi hoang dã và 37 cá thể voi nhà), giảm 90% số lượng voi so với năm 1980. Các cá thể voi nhà hầu hết đã lớn tuổi sinh sản, gây khó khăn cho công tác bảo tồn.

Sự thật về ngành du lịch cưỡi voi ở châu Á

Voi phải làm việc: Vì nài ép buộc hay do du khách quá phận?

Trước thông tin voi tại Bản Đôn vẫn bị cưỡi, bị chảy máu theo phản ánh từ bài viết của du khách, nhiều người tỏ ra bất ngờ khi các bản tin từ báo chí đã cho hay hiện nay Đắk Lắk đã ngừng cho phép cưỡi voi song “du lịch cưỡi voi” vẫn diễn ra. Voi vẫn bị buộc ghế trên lưng để khách ngồi, bị cắt lông đuôi để bán, với những vết thương quanh đầu, tai… rỉ máu.

Dưới bài viết của Nguyễn Ngọc A., tài khoản Phương Cần chia sẻ trải nghiệm tương tự: “Mình vừa đến Buôn Đôn hồi tết và thực sự thất vọng. Cũng như bạn, vào tháng trước mình có đọc được thông tin về việc Đắk Lắk cam kết chấm dứt du lịch cưỡi voi nhưng cam kết trên báo chí, giấy tờ và thực tiễn nó khác xa nhau. Quả thực đến nơi nhìn những con voi rất rất đáng thương, và mình quá thất vọng đến nỗi cảm thấy không còn muốn đến du lịch nữa”.

Tài khoản Trang Zen viết: “Mình đi Đắk Lắk gặp voi 2 lần. Lần 1 là trong nhà hàng, chủ voi để ở ngoài sân xong đánh bằng roi da hay dây gì dài dài ấy, nó kêu đau xong đấm vòi xuống đất đến tội. Lần thứ 2 đi ra Buôn Đôn đang xem đàn voi thì một ông chú trực cửa ở đấy chạy ra thì thầm hỏi mua lông đuôi không, may lắm, mấy hàng bán đồ quanh đó cũng mời chào mua nhẫn lông các thứ. Thấy thất vọng”.

Một chú voi chở khách du lịch ở Bản Đôn (Đắk Lắk) với nhiều vết thương đã khô miệng trên đầu. (Nguồn: Nguyễn Ngọc A./Facebook) 

Tài khoản Nie Ora viết: “Vì là voi nhà nên ngà phải cắt, nếu không cắt rất nguy hiểm […]. Còn việc cưỡi voi thì nên cấm.” 

Tài khoản Bin Lag chia sẻ: “Mình là người Đắk Lắk và mình ở ngay trong khu du lịch hồ Lắk. Mình biết một con voi một ngày phải cõng rất nhiều người nhưng bên du lịch họ cho voi nghỉ rất ít. Hồi 2017, 2018 ở đây còn xảy ra vụ voi húc chết người nữa nhưng mà họ vẫn cho khách du lịch cưỡi voi bởi vì đây là một cách kiếm sống của họ nên giờ có cấm cũng có rất nhiều người phản đối”. 

Nhiều ý kiến khác nêu quan điểm phản đối, rằng nữ du khách trên đã không cân nhắc đến người nuôi voi. Tài khoản Nay Pa Xi Lào viết: “Trước khi mấy bạn đăng ảnh lên ấy… Các bạn hãy nghĩ tới việc ng ta gìn giữ thuần dưỡng voi nó ntn mà nó vẫn hiền lành ở với buôn làng mình. Chứ đừng có nhìn khía cạnh”. 

Đáng lưu ý, việc voi bị đánh chảy máu được một số tài khoản thừa nhận. Vẫn tài khoản Nay Pa Xi Lào cho hay: “Vẫn biết là đánh voi là không đúng… nhưng bạn đang hất bát cơm của mấy người đó…. Người người được ăn Tết bên gia đình, còn họ phải đi làm”.

Tài khoản Ray Ni Bdam tự nhận chú voi bị chảy máu trong khu du lịch là voi của gia đình, và voi chảy máu do không nghe lời. “Voi này là voi nhà mình. Việc voi có vết thương là vì voi không nghe lời nhưng lúc chủ voi đưa voi về rừng vẫn trị cho voi nhé. Voi chỉ trực trong khu du lịch 4-5 ngày tết thôi” – người này viết.

Phản hồi lại ý kiến trên, tài khoản Nguyễn Thị Thái Linh viết: “Việc đâm nó bị thương rồi chữa trị không khác gì việc vừa đấm vừa xoa, cho dù có đối đãi tốt thế nào thì cũng đã bị người điều khiển làm tổn thương. Còn việc bạn bênh là do bạn làm dịch vụ , kiếm tiền tết nên bênh thôi! Hãy đặt mình vào vị trí của nó”. 

Tài khoản Ray Ni Bdam trả lời: “Đúng là đâm chảy máu là sai nhưng trách là trách hành khách vẫn cứ đòi cưỡi. Họ không cưỡi thì nài voi chở được ai? Mồm thì nói tội voi này nọ nhưng cứ xuống Đắk Lắk là đòi cưỡi voi. Cho sờ, cho chụp hình thì cứ nằng nặc đòi cưỡi. Trách nài 1 thì trách khách 10”.

Nguyễn Quân

Xem thêm: