Hội Cổ sinh và Địa tầng Việt Nam cho rằng việc xây dựng tuyến cáp treo vào Hang Én thực chất không khác mấy so với việc đưa cáp treo vào gần cửa động Sơn Đoòng. Một khi bị tổn hại thì không chỉ Sơn Đoòng, Hang Én mà toàn ngành Du lịch Việt Nam sẽ mất đi vị thế trên bản đồ du lịch thế giới.

kien nghi dung xay cap treo vao vung loi vqg phong nha ke bang 1
Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới từ năm 2003. Cho tới nay, hang Sơn Đoòng được coi là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới. (Ảnh: National Geographic)

Văn phòng Chính phủ vừa chuyển các cơ quan liên quan đơn của Hội Cổ sinh – địa tầng Việt Nam kiến nghị Thủ tướng Chính phủ dừng dự án cáp treo tại vùng lõi vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng.

Cụ thể, ba bên liên quan gồm Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL), Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) và UBND tỉnh Quảng Bình. Với các vấn đề vượt thẩm quyền, Văn phòng Chính phủ yêu cầu các đơn vị báo cáo Thủ tướng.

Hội Cổ sinh địa tầng Việt Nam nhắc lại gần đây Thủ tướng đã đồng ý về chủ trương xây dựng tuyến cáp treo Phong Nha-Kẻ Bàng, giao cho Bộ VH-TT&DL chủ trì, phối hợp với địa phương đánh giá tác động môi trường, tham khảo UNESCO để sớm trình Chính phủ xem xét, đảm bảo không ảnh hưởng đến Di sản thiên nhiên thế giới.

Văn bản của Hội cũng cho biết thông tin UBND tỉnh Quảng Bình đã cho phép Tập đoàn FLC khảo sát thăm dò xây dựng tuyến cáp treo từ Km37 đường Hồ Chí Minh nhánh đông đến Hang Én, dài 5,2 km.

Việc xây dựng tuyến cáp treo vào Hang Én về thực chất không khác mấy so với việc đưa cáp treo vào gần cửa động Sơn Đoòng, vì Hang Én nằm trên cửa ngõ vào động Sơn Đoòng, chỉ cách cửa Sơn Đoòng khoảng 2 km – Hội Cổ sinh địa tầng Việt Nam phân tích.

Trong khi động Sơn Đoòng được công nhận là động karst lớn nhất thế giới, Hang Én là động karst lớn thứ 3 thế giới, với những những quần tụ thạch nhũ khổng lồ, cấu tạo khoáng chất mỏng manh. Cả hai đều nằm ở vùng lõi cần bảo vệ nghiêm ngặt của VQG Phong Nha – Kẻ Bàng – nơi có tới 2.744 loài thực vật và trên 1.000 loài động vật đang sinh sống.

Riêng Hang Én, đây là nơi cư trú của hàng vạn con chim Én, một điểm hội tụ đặc sắc nhất của loài chim này ở nước ta. Khai thác du lịch bằng cáp treo hiện khá phổ biến trên thế giới và mang lại hiệu quả kinh tế cao, nhưng trên thực tế, người ta không dùng cáp treo để khám phá hang động, đặc biệt với những hang động lớn và đẹp lộng lẫy như Sơn Đoòng, Hang Én, bởi việc đó tiềm ẩn nguy cơ phá hoại hệ sinh thái rất dễ bị tổn thương và các thành tạo hang động tinh tế- Hội Cổ sinh – địa tầng Việt Nam cho hay.

Việc xây dựng tuyến cáp treo vào vùng lõi của vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng với công suất hàng nghìn người/ngày (so với 600 người/năm vào Sơn Đoòng hiện nay) chắc chắn sẽ thu hút một lượng lớn du khách và mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Tuy nhiên, tiếng ồn của động cơ, lượng rác thải sinh hoạt khó kiểm soát, cũng như những hành vi vô ý thức thường gặp ở số đông du khách đại trà thực sự là điều đáng lo ngại đối với môi trường, nơi có đa dạng sinh học cao như ở Phong Nha – Kẻ Bàng. 

Vì thế, từ 2014 đến nay, các dự án xây cáp treo vào vùng lõi vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng luôn bị các nhà khoa học và dư luận xã hội phản đối mạnh mẽ“, theo các nhà khoa học của Hội Cổ sinh – địa tầng Việt Nam.

Hội khẳng định hình thức khai thác du lịch mạo hiểm, khám phá Hang Én và động Sơn Đoòng như hiện nay là phù hợp, mang lại hiệu quả kinh tế và ít tác hại nhất đến toàn hệ thống hang động này.

Đây là tour du lịch đẳng cấp cao của thế giới và duy nhất ở Việt Nam hiện nay, đang góp phần quảng bá và nâng cao vị thế du lịch cho Quảng Bình, cuốn hút du khách trong nước và thế giới đến Quảng Bình nhiều hơn. Họ ở lại nhiều hơn để đi các điểm khác như Hang Én, Hang Tối, Phong Nha, Thiên Ðường, Hang Va và xa hơn – đến với các tour thám hiểm Tú Làn và vùng biển.

Hội nhấn mạnh một khi bị tổn hại thì không chỉ Sơn Đoòng, Hang Én mà toàn ngành Du lịch Việt Nam sẽ mất đi vị thế trên bản đồ du lịch thế giới.

Do vậy, Hội kiến nghị các cấp có thẩm quyền “không cho phép xây dựng các tuyến cáp treo vào vùng lõi của Vườn quốc gia Phong Nha Kẻ Bàng“, cần bảo vệ Hang Én và Sơn Đoòng như những di sản thiên nhiên đặc biệt, không chỉ của Quảng Bình, của Việt Nam mà còn của thế giới, cho hôm nay và cho muôn đời sau.

Cuối tháng 11/2014, UBND tỉnh Quảng Bình họp báo công bố dự án cáp treo quy mô tầm cỡ Đông Nam Á tại VQG Phong Nha – Kẻ Bàng (huyện Bố Trạch). Đại diện chủ đầu tư dự án là Tập đoàn Sungroup.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Nguyễn Hữu Hoài, dự án cáp treo dự kiến dài 10,6 km, đặt các ga tại động Phong Nha, Thiên Đường, suối Trạ Ang, điểm cuối tại hang Sơn Đoòng (cách cửa động Sơn Đoòng khoảng 300 m), 30 trụ cáp. Tổng vốn đầu tư dự toán 3.000 tỷ đồng.

Dự án bị công luận trong nước và quốc tế phản đối. Nhà đầu tư sau đó cũng xin rút dự án.

Năm 2015, Chính phủ phê duyệt đề xuất quy hoạch, mở rộng VQG Phong Nha – Kẻ Bàng đến năm 2030 (không xây dựng cáp treo trong khu vực này).

Ngày 25/8/2017, trong buổi làm việc với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và đoàn công tác tại tỉnh, lãnh đạo tỉnh Quảng Bình đề xuất bổ sung vào quy hoạch dự án xây tuyến cáp treo dài 5,2 km từ Km37 đường Hồ Chí Minh nhánh đông đến hang Én, hang động lớn thứ 3 thế giới.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho hay xung quanh đề xuất trên hiện có nhiều ý kiến tranh cãi, tuy nhiên “Thủ tướng và các bộ ngành đồng ý về chủ trương“. Ông yêu cầu các bên làm đúng quy trình, không ảnh hưởng đến kỳ quan thế giới.

Bộ VH-TT&DL được giao chủ trì, phối hợp với địa phương làm rõ vấn đề, đánh giá tác động và trả lời những nội dung liên quan; tham khảo UNESCO, sớm trình Chính phủ xem xét.

Nguyễn Quân