Nghịch lý người Việt ăn hàng thải loại, ngành chăn nuôi điêu đứng kéo dài

Nguyễn Minh
•
Thứ Tư, 17/05/2023

Ngoài hàng chục ngàn tấn gà sống đẻ thải loại nhập lậu qua biên giới, người tiêu dùng Việt Nam đang tiêu thụ số lượng rất lớn gà đẻ loại thải đông lạnh vốn không được sử dụng làm thực phẩm cho người tại các nước phát triển.

thit ga — Một quầy thịt gà làm sẵn trong chợ truyền thống. (Ảnh minh họa: Salajean/Shutterstock)

Hàng phế phẩm từ nhập lậu đến chính ngạch

Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam (VIPA) vừa gửi kiến nghị tới Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ và 7 bộ liên quan về các giải pháp cấp bách và lâu dài cho ngành gia cầm.

Ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch VIPA cho biết hiện nay ngành chăn nuôi gia cầm đang phải đối mặt với vô vàn khó khăn, thách thức do ảnh hưởng tiêu cực kéo dài của dịch COVID-19, chi phí vật tư đầu vào tăng cao kỷ lục, thị trường tiêu thụ bất ổn.

Đặc biệt, giá sản phẩm đầu ra xuống sâu (có thời điểm giá bán một số sản phẩm gia cầm chỉ bằng 2/3 giá thành sản xuất), khiến đang khiều doanh nghiệp và trang trại chăn nuôi gia cầm đứng trước nguy cơ phá sản; hàng ngàn cơ sở chăn nuôi gà, vịt phải giảm quy mô sản xuất, hoặc phải tạm ngừng hoạt động do thua lỗ kéo dài.

Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ của VIPA, mỗi tháng có hàng chục ngàn tấn gà sống đẻ thải loại được nhập lậu qua biên giới vào Việt Nam. Đây không những là một trong các nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ xâm nhiễm các chủng virus cúm gia cầm thể độc cực cao và các loại dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác vào Việt Nam mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành chăn nuôi gia cầm trong nước.

Ngoài sản phẩm chăn nuôi thải loại, phế phụ phẩm có giá rất rẻ như chân, đầu, cổ, cánh, da, lòng mề gia cầm… được nhập vào Việt Nam với khối lượng rất lớn làm thực phẩm cho người. Đặc biệt là gà đẻ loại thải đông lạnh đã bỏ đầu, bỏ chân và nội tạng, còn được gọi là gà dai, loại gà này phần lớn tại các nước phát triển không sử dụng làm thực phẩm cho người.

Trong văn bản gửi đi, VIPA kiến nghị các cơ quan nêu trên tăng cường tổ chức kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vận chuyển, buôn bán trái phép gia cầm và sản phẩm gia cầm qua biên giới; đồng thời tăng cường các biện pháp phi thuế quan nhằm hạn chế tình trạng nhập siêu các sản phẩm gia cầm như thời gian qua để bảo vệ sản xuất trong nước.

Người dùng Việt vẫn phải ăn thịt chứa chất cấm

Về các biện pháp phi thuế quan, đại diện VIPA cho rằng so với các nước có nền chăn nuôi phát triển, thì các quy định kỹ thuật về nhập khẩu sản phẩm chăn nuôi của Việt Nam chưa rõ ràng và thiếu chặt chẽ. Chẳng hạn kể từ năm 2014, việc sử dụng Ractopamine, Cysteamine làm chất kích thích sinh trưởng, tạo nạc cho vật nuôi đã bị cấm tại 160 quốc gia trên thế giới (vì nguy có gây ung thư cho người sử dụng).

Tuy nhiên, nghịch lý là hàng năm Việt Nam vẫn nhập khẩu một lượng lớn thịt lợn, bò và gà từ một số quốc gia được phép sử dụng hai chất nêu trên cho gia súc, gia cầm.

Trong khi đó, để xuất khẩu được sản phẩm chăn nuôi, các doanh nghiệp Việt Nam phải chịu rất nhiều rào cản kỹ thuật nghiêm ngặt từ các nước nhập khẩu, khiến các mặt hàng sản phẩm chăn nuôi của nước ta đang bị yếu thế và thiệt thòi ngay tại thị trường trong nước.

VIPA cho hay theo số liệu của Tổng Cục Hải quan, trong 5 năm gần đây, sản lượng thịt gà nhập khẩu hàng năm tăng liên tục, ước tính chiếm 20-25% tổng sản lượng thịt gà tiêu thụ ở Việt Nam.

Do vậy, để tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng cho các doanh nghiệp và người chăn nuôi trong nước, đặc biệt là không tạo ra nguy cơ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người tiêu dùng, VIPA kiến nghị Chính phủ kịp thời ban hành văn bản cấm nhập khẩu các sản phẩm thịt từ các nước có sử dụng chất kích thích sinh trưởng Ractopamine, Cysteamine.

Đồng thời, kiến nghị Bộ NN&PTNT cùng các bộ, ngành liên quan cần triển khai ngay các biện pháp phi thuế quan để bảo vệ sản xuất và sức khỏe người tiêu dùng trong nước; xây dựng các hàng rào kỹ thuật một cách hợp lý và phù hợp với thông lệ quốc tế, có thể tham khảo kinh nghiệm của Thái Lan và một số nước trong khu vực nhằm hạn chế tình trạng nhập siêu gia cầm, sản phẩm gia cầm như thời gian vừa qua.

5-10kg thịt có phí kiểm dịch bằng một container

VIPA kiến nghị rà soát cắt giảm một số phí kiểm dịch, các thủ tục hành chính không cần thiết nhằm giảm chi phí sản xuất.

Theo quy định hiện tại, khách hàng nhỏ lẻ chỉ đặt mua một đơn hàng khoảng 5-10kg thịt, nhưng cán bộ chuyên ngành vẫn tính là một lô hàng và thu phí kiểm dịch 100.000 đồng, ngang bằng với mức phí kiểm dịch một container. Quy định này đã làm tăng chi phí sản xuất tại các nhà máy giết mổ gia cầm.

Ngoài ra, mức phí kiểm dịch 200 đồng/con gia cầm đối với các cơ sở giết mổ gia cầm có quy mô trung bình và lớn khiến tổng chi phí kiểm dịch giết mổ mà doanh nghiệp phải chi trả là rất lớn. Điều này càng bất cập trong tình hình các doanh nghiệp chăn nuôi, giết mổ gia súc và gia cầm đang đối mặt với nhiều khó khăn như hiện nay.

Vì vậy, VIPA đề nghị Bộ Tài Chính phối hợp với Bộ NN-PTNT sớm xem xét sửa đổi quy định lô hàng tại Thông tư số 101/2020/TT-BTC để tính phí kiểm dịch và đồng thời điều chỉnh theo hướng giảm ít nhất 50% phí kiểm dịch giết mổ trên 1 con gia cầm.

VIPA kiến nghị Bộ NN-PTNT cùng Bộ Khoa học và Công nghệ xem xét bãi bỏ quy định chứng nhận và công bố hợp quy đối với các sản phẩm thức ăn chăn nuôi và thức ăn chăn nuôi bổ sung đã được phép lưu hành tại Việt Nam. Trên thực tế, việc thực hiện quy định trên đã và đang gây lãng phí thời gian, nhân lực đối với doanh nghiệp, làm tăng chi phí sản xuất.

Về lâu dài, VIPA kiến nghị, xây dựng và triển khai chương trình trọng điểm xuất khẩu sản phẩm gia cầm; cần chuẩn hóa dữ liệu thống kê về sản xuất và thương mại của ngành gia cầm.

VIPA kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Chính phủ sớm sửa đổi bổ sung một số chính sách đặc thù cho ngành chăn nuôi tại Nghị định số 57/2018-NĐ-CP về cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn như: miễn, giảm thuế đất; hỗ trợ tín dụng đầu tư.

Từ khóa gà thải loại chất tạo nạc gây ung thư Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam