Thiếu sự giám sát của bố mẹ, N.A. (12 tuổi) nghe lời rủ rê của các bạn khóa trên, tự lên mạng tìm và mua thuốc lá điện tử về hút để trải nghiệm “làm người lớn”. Chỉ khi cậu bé 12 tuổi xuất hiện các triệu chứng run tay chân, chóng mặt, hoảng sợ, khó thở, co giật, người nhà mới biết và đưa đi bệnh viện.

shutterstock 2024861675
Trẻ vị thành niên với những cám dỗ từ bạn bè, mạng internet dễ dàng thử trải nghiệm thuốc lá điện tử để rồi dần trở thành nạn nhân bị đầu độc về thể xác và tinh thần. (Nguồn: sa2ukedr/ Shutterstock)

Theo thông tin từ Bệnh viện Nhi Trung ương, thời gian gần đây xuất hiện nhiều trường hợp là học sinh vào cấp cứu trong trạng thái kích thích, co giật, loạn thần, ảo giác hoặc suy hô hấp do bị ngộ độc các chất trong thuốc lá điện tử. Thuốc lá điện tử hiện đang tấn công giới trẻ làm ảnh hưởng đến sức khỏe, gây nhiều hệ lụy mà không thể lường trước được.

Như trường hợp em N.A. (SN 2010, học sinh trung học ở Hà Nội) bị các bạn khóa trên rủ rê sử dụng thuốc lá điện tử. N.A đã tự lên mạng tìm và đặt mua thuốc lá điện tử về hút mà gia đình không hề hay biết.

Được biết, bố N.A đi làm xa, còn mẹ bận công việc nên không có thời gian quan tâm, giám sát em, bản thân em là một học sinh ngoan, học giỏi. Từ khi biết hút thuốc lá điện tử, N.A học hành sa sút, bướng bỉnh, có hành vi chống đối, không nghe lời bố mẹ. Trong đợt nghỉ 2/9, N.A về Hòa Bình chơi và ở với bà nội. Tại đây, em thường xuyên sử dụng thuốc lá điện tử mà bà em cũng không phát hiện ra.

Sau một thời gian hút thuốc lá điện tử, N.A bị chóng mặt, run tay chân, hoảng sợ, khó thở và co giật. Em được gia đình đưa đến Bệnh viện Nhi Trung ương, được theo dõi, điều trị tại Khoa Sức khỏe vị thành niên.

Tại đây, các bác sĩ lấy mẫu thuốc lá điện tử N.A đã sử dụng gửi đến Viện Pháp y Quốc gia để tìm độc chất, kết quả cho thấy có thành phần của một số chất gây nghiện, được xác định là nguyên nhân bị ngộ độc khi hút thuốc lá điện tử.

Sau khi bệnh nhân được điều trị ổn định, TS.BS Ngô Anh Vinh – Phó trưởng Khoa Sức khỏe vị thành niên, Bệnh viện Nhi trung ương đã tư vấn cho gia đình về cách giám sát và quan tâm con để phòng ngừa hành vi tái sử dụng thuốc lá điện tử.

Cụ thể, trẻ có những hành vi hoặc trò chuyện đáng ngờ, lén lút sử dụng cùng với bạn bè hoặc có những buổi đi chơi đáng ngờ, tham gia nhóm bạn mới, nhắn tin hay trò chuyện bí mật, hoặc chú ý các dấu hiệu ở trẻ như cử động chậm chạp, trạng thái lơ mơ. Đây là biểu hiện của nghiện thuốc lá điện tử, phải được can thiệp kịp thời. Cha mẹ cần giải thích cho trẻ vị thành niên hiểu rõ về tác hại của thuốc lá điện tử để không xảy ra nhiều bệnh lý đáng tiếc.

Theo nghiên cứu của Viện Chiến lược và Chính sách y tế, Bộ Y tế, năm 2020 có 8,35% học sinh lớp từ lớp 8 đến lớp 12 hút thuốc lá điện tử, tăng 40 lần so 2005. Thống kê này cho thấy người từ 14 đến 30 tuổi đã sử dụng thuốc lá điện tử thì nguy cơ hút thuốc lá thông thường cao hơn 4 lần so với nhóm không dùng thuốc lá điện tử.

Thuốc lá điện tử được thiết kế đa dạng, có nhiều tên gọi khác nhau như vape, thuốc lá vaporizer, e-cigs, e-hookahs, bút vape…. ENDS (hệ thống điện tử cung cấp nicotin), ENNDS (hệ thống phân phối không chứa nicotin). …

Hình dáng có thể giống điếu thuốc lá truyền thống hoặc bút, ổ đĩa, thỏi son, nên học sinh dễ dàng mang vào lớp mà không bị phát hiện.

Theo bác sĩ Vinh, thuốc lá điện tử có sự mới lạ như hương thơm hấp dẫn (kẹo, trái cây, socola..) và những lời quảng cáo không gây hại, sành điệu, hợp thời, đã đánh trúng tâm lý của tuổi mới lớn thích thể hiện và nhanh chóng xâm nhập vào trường học.

Thực tế, thuốc lá điện tử có tác hại trầm trọng, vì có chứa nicotine, là chất gây nghiện, do đó người sử dụng có thể sẽ vật vã khó chịu, làm ảnh hưởng sự phát triển não bộ trẻ em, làm suy giảm trí nhớ, trí tuệ do não bộ của trẻ em chưa hoàn thiện. Thậm chí, ngộ độc thuốc lá điện tử có thể gây ra nguy cơ đau thắt ngực, suy tim, đột quỵ, suy giảm miễn dịch, giảm sức đề kháng.

Thuốc lá điện tử với các ống dung dịch đốt không có định lượng về nồng độ nicotine và tạp chất, dẫn đến nguy cơ người sử dụng tăng liều lượng nicotine và gây ra ngộ độc cấp tính.

Trong dung dịch thuốc lá điện tử còn có glycerin, propylene glycol và hương liệu (trên 15.500 loại). Thời gian gần đây đã xuất hiện hiện tượng trộn ma túy vào thuốc lá điện tử, gây hậu quả không lường trước được.

Ngoài Bệnh viện Nhi Trung ương, Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai cũng thường xuyên tiếp nhận bệnh nhân ngộ độc thuốc lá điện tử, đa phần là người trẻ, vào cấp cứu trong trạng thái tương tự như trên.

Thạch Lam