Việc ông Lương Hữu Phước tự tử tại trụ sở TAND tỉnh Bình Phước ngày 29/5, sau khi nhận y án 3 năm tù giam, đã gây chấn động dư luận.

Dòng trạng thái cuối cùng ông Phước viết trên Facebook cá nhân: “Nếu cái chết của tôi làm thức tỉnh nền tư pháp tỉnh Bình Phước thì cũng đáng lắm chứ”.

luu huu phuoc image
Ông Lương Hữu Phước ngồi đợi tòa tuyên án vào sáng ngày 29/5. Sau khi nghe tuyên y án, buổi chiều, ông Phước tự tử tại trụ sở tòa. (Ảnh: FB LS Dương Vĩnh Tuyến)

Diễn biến vụ việc

Theo hồ sơ vụ án, trưa ngày 15/1/2017, sau khi uống rượu ở nhà người quen tại TP. Đồng Xoài, ông Lương Hữu Phước đi về nhà.

Đến 13h cùng ngày, ông Trần Hữu Quý gọi điện thoại bảo ông Phước quay lại để đổi dép.

Sau đó, ông Quý rủ ông Phước đi hát karaoke. Do ông Quý không đội mũ bảo hiểm nên ông Phước lái xe về nhà ông Quý để lấy mũ.

Khi đi đến gần trước nhà ông Quý, ông Phước dừng xe lại bên lề phải theo chiều đi của mình để ông Quý vào nhà lấy mũ bảo hiểm nhưng ông Quý không xuống xe.

Do đó, ông Phước đã lái xe chở ông Quý đi sang đường. Khi sang tới bên kia đường thì xe ông Phước bị xe máy của anh Lâm Tươi chạy ngược chiều đâm vào. Cả ông Phước và ông Quý đều bị thương. Đến ngày 17/1/2017, ông Quý tử vong do vỡ xương sọ, dập não xuất huyết.

Hồ sơ thể hiện ông Phước có nồng độ cồn trong máu là 0,69mg/l khí thở. Còn Lâm Tươi có nồng độ cồn trong máu là 0,57 mg/l khí thở, Lâm Tươi chở Trị Tiếp mà không có bằng lái xe.

Ngày 29/3/2018, TAND TP. Đồng Xoài xét xử sơ thẩm vụ án và tuyên án ông Phước 3 năm tù về tội “Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ”. Ông Phước kháng cáo kêu oan.

Tại phiên phúc thẩm lần 1 vào ngày 9/10/2018, TAND tỉnh Bình Phước cho rằng trong quá trình giải quyết vụ án, các cơ quan tiến hành tố tụng ở cấp sơ thẩm có nhiều thiếu sót trong việc điều tra thu thập chứng cứ, vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng như lời khai của bị cáo và các nhân chứng có nhiều quan điểm còn mâu thuẫn, biên bản khám nghiệm phương tiện thể hiện không đầy đủ nên kết quả điều tra và bản án sơ thẩm xác định bị cáo chuyển hướng không bật đèn xi nhan là chưa đủ căn cứ,… Do đó, tòa phúc thẩm đã hủy bản án sơ thẩm để điều tra, xét xử lại.

Sau đó, TAND TP. Đồng Xoài mở phiên sơ thẩm lần 2 vào ngày 6/12/2019, vẫn y án sơ thẩm lần 1, tiếp tục tuyên phạt ông Phước 3 năm tù về tội “Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ”. Ông Phước lại tiếp tục kháng cáo kêu oan.

Ngày 26/5/2020, tòa án Bình Phước đưa vụ việc ra xử phúc thẩm lần 2. Sáng 29/5, ông Phước đến tòa để nghe HĐXX tuyên bản án phúc thẩm. Kết quả, tòa đã tuyên y án sơ thẩm 3 năm tù giam đối với ông Phước.

Sau đó đến chiều 29/5, ông Phước mang theo chai thuốc trừ sâu đến tòa uống và nhảy từ lầu 2 xuống đất tự tử.

Ông Lương Hữu Phước nói gì về vụ án?

Trên trang FB cá nhân đăng ngày 25/5 (trước ngày diễn ra phiên phúc thẩm lần 2 vào ngày 26/5), ông Phước có viết:

Lại phải ra tòa phúc thẩm.

Làm ơn lại bị án oan!

Ngày 15/1/2017, sau khi Trần Hữu Quý ăn nhậu xong thì điện thoại cho tôi mượn 3.000.000 đồng nên tôi có vô đưa tiền. Khi tôi về, Quý có nhờ tôi chở về nhà nhưng khi về đến trước nhà thì không chịu vào nhà mà bắt tôi chở ra quán karaoke Nhạc Việt nhưng tôi không chở.

Quý đã giữ tay không cho tôi điều khiển xe thì bất ngờ có hai thanh niên say xỉn, chở nhau trên một chiếc xe mô tô chạy quá nhanh (lời khai của Lâm Tươi khai 50 đến 60 km/h và không có giấy phép lái xe) đã tông vào vùng tản nhiệt đầu nòng và bugi xe tôi, làm cho tôi và Quý bị thương nặng phải nhập viện cấp cứu. Và 2 ngày sau, bạn tôi chết , còn tôi thì điều trị đến nay vẫn chưa hoàn toàn bình phục. Bốn tháng sau cơ quan điều tra khởi tố, và viện kiểm sát truy tố tôi 3 năm tù giam. Tòa sơ thẩm xử phạt 3 năm tù giam. Tôi kháng cáo kêu oan.

Xin hỏi nếu như tôi và Quý cùng chết thì vụ án có khởi tố hay không? Khi thực nghiệm lại hiện trường, mặt đường 7m, Lâm Tươi điều khiển xe 3,9 mét lấn sang phần đường bên trái và khi tôi la lên, thì bất ngờ bẻ tay lái về bên phải nên mới tông vào xe tôi. Và người ngồi sau là Trị Tiếp (chủ xe) lại giao xe cho người không có giấy phép lái xe và uống rượu say điều khiển phương tiện gây tai nạn chết người sao không bị khởi tố? Mà lại khởi tố người bị hại? Công Lý có còn không?!”

so do hien truong giao thong image
Kết quả thực nghiệm, xe do anh Lâm Tươi điều khiển chạy làn đường bên trái, cách lề chuẩn 3,9 mét, rồi bẻ tay lái về phải, tông vào vùng tản nhiệt đầu nòng bên phải xe của ông Lương Hữu Phước. (Ảnh: FB ông Lương Hữu Phước)

Phía TAND tỉnh Bình Phước nói gì?

Sau khi việc ông Phước nhảy lầu tự tử, tỉnh Bình Phước đã tổ chức họp báo vào ngày 30/5.

Tại buổi họp, liên quan đến việc không khởi tố Lâm Tươi (người đã đâm vào xe của bị cáo Phước) về tội “Vi phạm quy định về điều khiển giao thông đường bộ”, bà Lê Hồng Hạnh – Thẩm phán chủ tọa phiên tòa phúc thẩm cho rằng tội này có 4 yếu tố cấu thành, quan trọng nhất là lỗi trực tiếp gây nên cái chết cho nạn nhân. Qua điều tra xác định lỗi của bị cáo Phước là qua đường không quan sát. “Nếu bị cáo quan sát kỹ, không thể có chuyện anh Lâm Tươi chạy va chạm xảy ra tai nạn giao thông này được” – bà Hạnh cho hay.

Về việc có giám định vận tốc hay không, đường này có bị hạn chế tốc độ không? Cơ quan điều tra đã xác minh làm rõ từ năm 2017 đến nay UBND TP. Đồng Xoài không có văn bản quy định tốc độ trên đường Nguyễn Huệ (đường xảy ra vụ án).

xe tri tiep lam tuoi image
Xe do anh Lâm Tươi điều khiển trở anh Trị Tiếp (chủ xe) đã chạy tốc độ cao, tông vào xe của ông Lương Hữu Phước khiến vành xe của Trị Tiếp biến dạng hình chữ V. (Ảnh: FB ông Lương Hữu Phước)

Hiện trường chỉ thể hiện vết cà của xe bị cáo Phước để lại. Xe bị cáo Phước ngã nằm hoàn toàn bên phần đường bên phải của xe Lâm Tươi. Lâm Tươi đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi không có giấy phép lái xe và có nồng độ cồn.

Việc xác định lỗi ở đây trong bản án phúc thẩm đã nhận định rõ, bị hại đưa tay lên vai ông Phước cũng có lỗi. Nhưng lỗi ở đây phải là lỗi trực tiếp dẫn đến gây tai nạn” – bà Hạnh nói.

Tại cuộc họp, TAND Bình Phước khẳng định việc giải quyết và xét xử vụ án, Hội đồng xét xử phúc thẩm hoàn toàn công tâm, vô tư, khách quan và việc tuyên phạt bị cáo Phước 3 năm tù là đúng pháp luật.

Các luật sư nói gì về vụ việc?

Luật sư Dương Vĩnh Tuyến, người hỗ trợ pháp lý cho ông Lưu Hữu Phước để lại nhiều dòng cập nhật về sự việc. Trong ngày tòa tuyên án phúc thẩm, ông Tuyến viết:

“Sau khi nghị án, sáng nay Hội đồng xét xử phúc thẩm tòa án nhân dân tỉnh Bình Phước đã tuyên án y án sơ thẩm đối với kháng cáo kêu oan của anh Lương Hữu Phước.

Mấy năm tù của người bị kết án rồi cũng trôi qua nhưng chắc chắn một điều là những ray rứt sẽ không bao giờ chấm dứt trong những con người có quyền nhân danh chính thể phán quyết! Đặc biệt thời gian sau khi họ hoặc là nghỉ hưu hoặc bị kỷ luật buộc thôi việc hoặc bất kỳ lý do nào khác mà họ không còn được nhân danh chính thể để phán nữa!

Đoàn đại biểu Quốc Hội và Ban pháp chế Hội đồng nhân dân tỉnh Bình Phước không biết có nhận được đơn của công dân Dương Vĩnh Tuyến hay không mà không thấy hồi đáp!

Một người bị người khác tông lại còn bị kết án 3 năm tù!

(…)

Sáng nay, anh với tôi đến tòa nghe tuyên án, dù chưa có âm giọng của chủ tọa phiên tòa vang nhưng anh và tôi điều biết kết quả là y án.

Anh ngồi một chỗ, chờ! Còn tôi hết tới lại lui, hết lên cầu thang lại xuống… và chờ. Vì cơ quan đang họp chi bộ lấy phiếu tín nhiệm các chức danh… gần 10 giờ, thư ký mời anh và tôi vào phòng để nghe tuyên án.

Phán quyết hôm nay đã kết thúc cuộc đời của anh!”

Ông Tuyến cho hay sau khi nghe Hội đồng xét xử phúc thẩm TAND tỉnh Bình Phước tuyên y án, ông Tuyến và ông Phước đã về văn phòng luật sư, cùng tính soạn đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm bản án, ngày 1/6 đi nộp. Song tới chiều, người thân báo cho ông Tuyến, ông Phước đã qua đời.

Nhiều luật sư cũng chia sẻ suy nghĩ về vụ việc trên trang Facebook cá nhân.

Luật sư Lê Văn Luânviết:

Sẽ còn bao nhiêu phận người chết để thức tỉnh lương tri nền tư pháp?

Là người làm nghề luật sư, đã trải qua và chứng kiến nhiều số phận oan nghiệt, cay đắng nhưng thú thật, hình ảnh ông Phước nằm co ro, chết không nhắm mắt ở sân tòa khiến tôi ám ảnh và đau đớn.

Ở toà án, đó là nơi mà bao con người chờ đợi, hi vọng một phán quyết công minh, tình người. Thế nhưng, ở nơi ấy, họ chọn cách lấy dao rạch bụng (Cần Thơ), uống thuốc độc chết (Ninh Thuận), nhảy từ lầu 2 (Bình Phước)… nhằm chứng minh cho sự oan ức và trong sạch của mình,…

Cách đây hai ngày, một người Việt Kiều Mỹ đến gặp nhờ tư vấn tranh chấp chỉ 40 triệu, đó là con số rất nhỏ và tình huống pháp lý đơn giản. Họ nói, bản thân tin ở toà và thấy việc không có gì phức tạp nên tự mình làm xem sao, không ngờ vụ án kéo dài hơn 3 năm và kết quả thua kiện khiến sự phẫn uất của họ lên đến cao trào mỗi lần nhắc về sự việc khi tâm sự với tôi. Tiền cũng mất, danh dự cũng bay.

Câu nói mà họ chia sẻ “đến chết, tôi không bao giờ tin toà án Việt Nam”. Nghe đau quá!

Những người làm nghề luật sư như chúng tôi đây, nắm luật nhưng còn bị hành cho ra bả, nhiều lúc phải nhịn nhục chỉ vì giúp Thân chủ. Nếu là án dân sự, cương quá, ít 3 năm, 5 năm, dài thì 15, 18 năm… có khi chết rồi đời con cháu vẫn chưa xong.

Án hình sự, các luật sư bào chữa khản cả cổ, tiếng kêu ai oán cả trời đất nhưng đến phần nghị án, họ lui vào ngồi lâu lâu chút cho có cái gọi là “nghị án” sau đó ra đọc bản án viết sẵn một cách vô cảm đến đáng sợ.

Vậy dân đen chỉ còn cách rạch bụng, uống thuốc độc và nhảy lầu. Thức tỉnh được nền tư pháp không?

Còn lâu…

Chỉ khi nào thẩm phán được độc lập thật sự, họ có quyền phán xét bằng sự chính trực và lương tâm không bị can thiệp thô bạo thì mới có nhen nhóm hi vọng.

Viết ra điều này, tôi tin những NGƯỜI THẨM PHÁN đúng nghĩa, thương dân sẽ đồng cảm và đau đớn khi chứng kiến hình ảnh đau thương của đồng loại. Chắc chắn họ sẽ không ngủ được và ám ảnh như chúng ta. Nhưng không biết được bao nhiêu người đang suy nghĩ? Bài viết là nén hương thơm mà tôi muốn gửi đến ông Lương Hữu Phước – người đàn ông bất hạnh và khổ đau ở cõi trần gian”.

Luật sư Phùng Thanh Sơn: “Bệnh thành tích và chế độ báo cáo án của ngành tòa án đang giết chết công lý”.

Luật sư Đặng Đình Mạnh: “Đau xót, nhưng tiếc nuối cho ông Lương Hữu Phước khi nghĩ rằng cái chết của mình sẽ đủ làm thức tỉnh nền tư pháp”.

Hoàng Minh