Ảnh vệ tinh: Trung Quốc huấn luyện tấn công máy bay cảnh báo của Nhật Bản?

Sau khi Nikkei phân tích ảnh vệ tinh với các chuyên gia, cho thấy Trung Quốc đã chế tạo một vật thể ở vùng sa mạc Tân Cương, dường như là như mô phỏng theo máy bay cảnh báo sớm trên không E-767 mà Lực lượng Phòng vệ trên không Nhật Bản (JASDF) sử dụng.

Ông Thomas Shugart, một thành viên cao cấp tại Trung tâm An ninh Mỹ mới (CNAS), cho biết: “Tôi đã nhìn xung quanh để xem xem kích thước và hình dạng nó thế nào, và nó có hai động cơ, một trong số đó là E-767, loại máy bay này chỉ được Lực lượng Phòng vệ trên không của Nhật bản sử dụng.” Một cựu quan chức cấp cao của Lực lượng Phòng vệ trên không lưu ý rằng vật thể này có thể được quân đội Trung Quốc huấn luyện để sử dụng tên lửa tấn công các mục tiêu ảo là máy bay Lực lượng Phòng vệ.

Theo Bộ Quốc phòng Nhật Bản, những chiếc E-767 do hãng Boeing của Mỹ chế tạo và 4 chiếc đóng tại Căn cứ Không quân Hamamatsu là những chiếc duy nhất hoạt động trên toàn thế giới. Vận tốc cao nhất vượt quá 800 km/h, sử dụng radar gắn phía sau để phát hiện máy bay và tên lửa ở xa mà các radar trên mặt đất không thể phát hiện. Nó có tầm hoạt động tối đa 9.000 km và có thể giám sát một khu vực rộng trong thời gian dài.

Vị trí chụp ảnh vệ tinh được cho là khu vực đặc biệt do quân đội Trung Quốc kiểm soát.

Máy bay này còn được mệnh danh là “tháp điều khiển của bầu trời” vì chức năng điều khiển của nó giúp các chiến đấu cơ của quân mình có thể đánh chặn máy bay địch. Trong trường hợp khẩn cấp, nó sẽ chịu trách nhiệm tìm kiếm các hoạt động quân sự của đối phương trong vùng trời xa. Ông Kiyofumi Iwata, cựu tham mưu trưởng Lực lượng Phòng vệ mặt đất của Nhật Bản, cho biết: “Nếu chúng tôi mất E-767 trong trường hợp khẩn cấp ở Đài Loan, Nhật Bản sẽ mất khả năng giám sát quần đảo Nansei.”

Với khả năng giám sát sâu rộng, E-767 rất khó bị bắn hạ trong quá trình bay. Nó được coi là dễ bị tấn công nhất khi được đậu trên mặt đất. Các cuộc tập trận quân sự sử dụng các mục tiêu có hình dạng giống nhau để cải thiện độ chính xác của tên lửa. Cựu Tổng tư lệnh Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản Yoji Koda cho biết, vật thể này “có thể được chế tạo để kiểm tra sai số va chạm tên lửa” nhằm mô phỏng một cuộc tấn công vào chiếc E-767.

Về các vật thể được nhìn thấy trong các bức ảnh vệ tinh, ông Kiyofumi Iwata nói: “Chính phủ Nhật Bản và Mỹ có lẽ đã nhận thức được điều này. Trung Quốc đang cố tình thể hiện điều đó với chúng tôi như một mối đe dọa, đề phòng chẳng may có điều gì đó xảy ra.”

Vị trí được xác định với sự hỗ trợ của ông Matt Korda, nghiên cứu viên cấp cao kiêm giám đốc của Chương trình Thông tin Hạt nhân tại Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ, một tổ chức chuyên về phi hạt nhân hóa và giải trừ vũ khí. Nikkei và các chuyên gia đã phân tích các bức ảnh có độ chính xác cao từ công ty vận hành vệ tinh Planet Labs của Mỹ. Bức ảnh cho thấy cấu trúc hình máy bay với động cơ đôi và radar hình đĩa, đặc điểm phân biệt của Hệ thống Cảnh báo sớm và Kiểm soát trên không (AWACS).

Các mô hình mô phỏng đầy đủ các tàu sân bay và tàu khu trục của Mỹ cũng đã được tìm thấy trong khu vực này, và có dấu hiệu cho thấy quân đội Trung Quốc đang sử dụng địa điểm này để thử nghiệm vũ khí. Đây là lần đầu tiên một vật thể có hình dạng tương tự như máy bay của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản được xác định. Một số người lo lắng rằng hành động quân sự của Trung Quốc có thể ảnh hưởng đến Nhật Bản khi có sự kiện bất ngờ xảy ra liên quan đến Đài Loan. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, người đang tìm kiếm nhiệm kỳ lãnh đạo thứ ba, đã đề ra mục tiêu thống nhất Đài Loan. Mặc dù mục tiêu này dựa trên sự thống nhất hòa bình, nhưng Trung Quốc thường tuyên bố rằng họ “sẽ không từ bỏ việc sử dụng vũ lực chống lại sự can thiệp từ bên ngoài hoặc các thế lực độc lập”, đây là một lập trường không loại trừ hành động xâm lược quân sự. Trên thực tế, quân đội Trung Quốc luôn hoạt động tích cực ở các khu vực xung quanh Đài Loan.

Ông Thomas Shugart của CNAS chỉ ra: “Mục tiêu đã nêu của Giải phóng quân của Trung Quốc (PLA) trong chiến tranh là tiến hành ‘các hoạt động phá hoại hệ thống’ và họ tập trung vào việc phá hủy các nút thông tin cung cấp thông tin mà đối phương cần để tác chiến một cách hiệu quả.” “E-767 đại diện cho một nút thông tin quan trọng của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (JSDF)- một nút cung cấp thông tin cảnh báo sớm trên không cho các máy bay khác. Bằng cách tiêu diệt các máy bay E-767 trên mặt đất khi bắt đầu xung đột, có thể là một phần của cuộc tấn công phủ đầu bằng tên lửa vào một căn cứ của JSDF, mục tiêu của PLA dựa trên học thuyết giải phóng quân đã biết để nắm bắt được ưu thế về thông tin và trên không”.

Việc nhìn thấy mô hình E-767 đậu trên đường băng, cho thấy rằng các căn cứ mặt đất của Nhật Bản cũng có thể bị tấn công trong trường hợp khẩn cấp. Viện Hải quân Mỹ (USNI) cũng đã tìm thấy các bản mô phỏng kích thước thực của các tàu sân bay và tàu khu trục Mỹ trong khu vực vào tháng 11 năm ngoái.

Ngoài ra, vào ngày 11/5, USNI cũng đã tìm thấy một mô hình tàu khu trục và công trình cảng tương tự như căn cứ hải quân Su-ao ở đông bắc Đài Loan trong cùng khu vực. Căn cứ này được cho là đóng một vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn bất kỳ cuộc xâm lược nào của Trung Quốc từ trên biển.

Nikkei đã đặt câu hỏi cho Đại sứ quán Trung Quốc tại Nhật Bản bằng văn bản rằng liệu các vật thể được tìm thấy có phải là mô hình của E-767 và được sử dụng cho các vụ thử tên lửa hay không. Một quan chức Trung Quốc nói “Đại sứ quán không biết sự việc như vậy”.

Máy bay cảnh báo sớm là gì? Bốn máy bay của Hệ thống cảnh báo sớm và kiểm soát trên không (Airborne Warning and Control System, AWACS) của Lực lượng Phòng vệ trên không Nhật Bản được gọi là “đài chỉ huy bay”. Một radar hình đĩa gắn trên đầu máy bay có thể giám sát mọi hướng từ trên không và cung cấp chỉ thị cho các máy bay chiến đấu của quân bạn.

Radar tầm cao có thể bao phủ một khu vực rộng hơn so với radar trên mặt đất. Nó có thể dễ dàng phát hiện máy bay và tên lửa xâm nhập từ độ cao rất thấp hoặc tấn công từ xa. Hệ thống cảnh báo sớm là chìa khóa để giành được ưu thế trên không vì nó có thể theo dõi hành động của kẻ thù.

E-767 được Boeing phát triển trên cơ sở máy bay hạng trung B-767. Nó dài chưa đến 50 mét, rộng 50 mét và cao khoảng 16 mét. Nó được cung cấp bởi hai động cơ và có tốc độ tối đa hơn 800 km một giờ. Phạm vi bay của nó vượt quá 9.000 km.

Nhật Bản bắt đầu vận hành các máy bay E-767 tại Căn cứ Không quân Hamamatsu của Lực lượng Phòng vệ trên không Nhật Bản vào năm 2000. Lực lượng Phòng vệ trên không Nhật Bản là lực lượng duy nhất trên thế giới vận hành loại máy bay này. Máy bay cảnh báo sớm E-3 được quân đội Mỹ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) sử dụng vẫn đang phục vụ trong quân đội, mặc dù nó dựa trên phiên bản cũ B-707. NATO đang sử dụng E-3 để giám sát không phận NATO nhằm bảo đảm và bảo vệ các đồng minh sau cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine vào tháng 2/2022.