Nhà phân tích chính trị người Hồng Kông Zhou Xin cho biết mặc dù Bắc Kinh đã đưa ra “danh sách thực thể không đáng tin cậy” nhưng hiện chưa có động thái nào cho thấy nó gây ra mối đe dọa đối với các doanh nghiệp nước ngoài khi Trung Quốc đang phải tỏ ra thân thiện với các doanh nghiệp này và cộng đồng đầu tư trước nguy cơ bị tách rời kinh tế với Hoa Kỳ.

Embed from Getty Images

Trung Quốc cuối cùng đã công bố chi tiết cách thức thực hiện “danh sách thực thể không đáng tin cậy” của mình. Điều này sẽ cung cấp cho Bắc Kinh một vũ khí pháp lý mới để trừng phạt các doanh nghiệp nước ngoài mà họ không thích.

Nhìn bề ngoài, quy định này nghe có vẻ kinh khủng. Với quyền lực sâu rộng của mình, nhà chức trách Trung Quốc được phép đưa các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân nước ngoài vào danh sách đen. Nếu một thực thể cắt giảm “các giao dịch thông thường” với Trung Quốc hoặc phân biệt đối xử chống lại họ cũng có thể bị xem là cơ sở để bị đưa vào danh sách.

Các định nghĩa quá mơ hồ khiến nhiều câu hỏi vẫn chưa có lời giải đáp.

Liệu một tài liệu quảng cáo của doanh nghiệp có bản đồ Trung Quốc nhưng không bao gồm Đài Loan hoặc đường chín đoạn bao trùm Biển Đông có bị xem là cơ sở để đưa vào danh sách thực thể này hay không?

Nếu một ngân hàng nước ngoài tuân thủ các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ bằng cách cắt đứt quan hệ với các doanh nghiệp và cá nhân Trung Quốc, liệu ngân hàng đó có bị đưa vào danh sách hay không? Hoặc nếu một giám đốc điều hành thích một bài đăng của một nhà bất đồng chính kiến Trung Quốc, liệu công ty đó có bị coi là một thực thể không đáng tin cậy hay không?

Lệnh trừng phạt tỏ ra rất nghiêm khắc: người vi phạm có thể bị cấm giao dịch, đầu tư và xin thị thực Trung Quốc. Họ cũng có thể phải đối mặt với các khoản phạt nặng.

Sau khi các chi tiết về quy định của danh sách này được công bố vào tuần trước, nó đã làm dấy lên suy đoán về việc các doanh nghiệp nước ngoài nào sẽ bị nhắm đến đầu tiên.

Thời báo Hoàn Cầu, tờ báo lá cải do nhà nước hậu thuẫn, trích dẫn nhiều nguồn tin nói rằng Ngân hàng HSBC của Anh và Công ty phát triển nhanh Fedex của Mỹ sẽ là những công ty nằm trong nhóm đầu trong ‘danh sách thực thể.’

Tuy nhiên, có nhiều dấu hiệu cho thấy danh sách thực thể có thể chỉ được sử dụng hạn chế.

Hồi tháng 5 năm ngoái, Trung Quốc thông báo rằng họ sẽ công bố danh sách đen như một biện pháp trả đũa đối với danh sách tương tự của Hoa Kỳ trong bối cảnh cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung đang lên cao. Tuy nhiên, phải mất hơn 16 tháng Bắc Kinh mới công bố quy định về danh sách.

Trong thời điểm hiện tại, nhiều nhà quan sát cho rằng Trung Quốc đang tỏ ra thân thiện với các doanh nghiệp nước ngoài và cộng đồng đầu tư trước nguy cơ bị tách rời kinh tế với Hoa Kỳ.

Kể từ khi chi tiết của danh sách được thông báo vào ngày 19/9, Bộ thương mại Trung Quốc đã phải làm việc thêm giờ để giảm thiểu rủi ro do vấn đề này gây ra. Họ phải dẫn ra “quan điểm của chuyên gia” cho rằng việc này không gây ra mối đe dọa nào đối với các doanh nghiệp nước ngoài. Ngày hôm sau, Bộ này cho biết danh sách này không nhắm đến công ty nào và chưa có quy định thời gian biểu để thực hiện.

Một điều cũng đáng lưu ý là tài liệu giải thích danh sách này chỉ dài có 1.500 ký tự, nhưng phần làm rõ lại dài gấp đôi. Đây là một tín hiệu cho thấy danh sách này sẽ không thể sớm thực hiện.

Gia Huy (theo SCMP)

Xem thêm: